Hormonal sistem bozukluğu olan Diyabet (şeker hastalığı) hamile bayanların yaklaşık %3-5’inde görülen bir hastalıktır.
Gebelikte ortaya çıkan şeker hastalığına gestasyonel diyabet denilmektedir bir diğer ismiyle gebelik diyabeti olarak bilinmektedir.
Gebelikte ortaya çıkan veya gebelik öncesi diyabeti olan anne adayında hedef tedavi şekli ; şeker kontrolünün sağlanması ve ortaya çıkabilecek olumsuzlukların önlenmesidir.
Tedavide uygun beslenme programı, gerekliyse insülin tedavisi ve düzenli yapılacak egsersiz esastır.
Uygulanacak beslenme tedavisindeki amaç; anneye gebeliği ve gebelik sonrası ihtiyacı olan besin öğelerini yeterli ve dengeli biçimde sağlamak, kan şekeri kontrolünü dengede tutmak ve bebek için gerekli enerjiyi, besin öğelerini sağlamaktır.
GESTASYONEL DİYABET NEDİR?
Gebelik döneminde başlayan ve ilk kez gebelikte tanı konulan sağlık problemidir. Gebelik boyunca hormon seviyeleri değişmektedir. Luteinozon hormon, östrojen, kortizol, progestron, prolaktin gibi hormonların artışı, insülin ihtiyacını artırır. Bozulan insülin salınımına bağlı olarak gestasyonel diyabet veya gebelik diyabeti ortaya çıkar.
Bugün tüm dünyada Gebeliğin 24 ve 28. Haftasında şeker yükleme testi ile tarama yapılmakta ve kan şekerleri yüksek seyreden anne adaylarına gestasyonel diyabet tanısı konulmaktadır.
GESTASYONEL DİYABET AÇISINDAN RİSK ALTINDA OLAN ANNE ADAYLARI
- Gebeliğe kilolu başlayan kişiler,
- Ailesinde diyabetöyküsü olanlar,
- Önceki gebeliğinde 4500gr üzerinde bebek doğuranlar,
- Hipertansiyon ve hiperlipidemisi olanlar,
- Geçmişte nedeni belli olmayan düşükler veya ölü doğum yapanlar,
- 30 yaş üzerindeoan anne adayları.
GESTASYONEL DİYABET NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Anne adayıyla özel olarak konuşulup uygulayabileceği bir beslenme programı ile bebeğin ve anne sağlığını koruyacak şekilde yapılacak egsersiz programları ile kanşekeri regülasyonunun sağlanması mümkün olacaktır. Tanı konulur konulmaz kişiye özel beslenme programı uygulanmalıdır. Anne sağlığını ve bebeği etkilemeyecek egsersiz programları ile hem gebelikteki ağırlık artışı kontrol altına alınacak hem de şeker kontrolü sağlanacaktır. En uygun aktiviteler arasında gün içerisinde yapılacak 30 dakikalık hafif yürüyüşlerdir.
GESTASYONEL DİYABETTE BESLENME NASIL OLMALI?
- Günlük enerji alımı anne adayının gereksinimine göre belirlenmelidir. Karbonhidrat alımı kan şekerini hızlı yükseltecek gıdalar yerine (örneğin, beyaz ekmek, bal, şeker, beyaz pirinç, yağlı hamur işleri) tam tahıl taneleri, kepekli pirinç veya makarna, bulgur, yulaf gibi lif içeriği zengin ancak glisemik indeksi düşük gıdalar tercih edilmelidir.
- Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi ile bebeğin fizyolojik gelişimi de tamamlanacaktır. Anne adayının gebelikte ortalama 10-12 kilo alımı sağlanmalıdır (kilo alımı gebeliğe başlakngıç kilosuyla ilgilidir.)
- Diyabette olduğu gibi gebelik diyabetinde de kan şekeri düşmesi sıkıntı yaratacak ciddi bir sorundur. Bu düşüşü önlemek için en güzel davranış az az ve sık aralıklarla beslenilmelidir. Ara öğünler ana öğünlerden ortalama 2-3 saat sonra çabuk sindirilmeyecek lifli besinler (sebze-meyve, tam tahıl gevrekler) içermeli ve süt ürünleriyle desteklenmelidir.
- Lif oranı yüksek gıdalarla beslenmenin önerilme sebebi; lif, şekerin hızla yükselmesini engelliyor, hızlı kan şekeri düşüklüğünü önlüyor ve tokluk hissini artırıyor. Kan şekerinin düzenlenmesine katkıda bulunan lifli gıdalar arasında vitamin ve minerallerden zengin sebze- meyveleri öğünlerinizde yer vermeyi ihmal etmeyin. Tam buğday tahıl ürünleri, çavdar yulaf gibi karbonhidrat seçenekleri posa (lif) açısından zengindir.
- Gebelik sonrası diyabet ortadan kalksada anne adaylarının diyabet olma riski açısından izlenmeleri gerekmektedir. Bugün tüm dünyada gebeliğin 24 ve 28, haftasında gestasyonel diyabet taraması yapılmaktadır.
