PANDEMİ MAĞDURLARI
ÜMİT ŞEYHUN
Ülkemizde ve dünyada yaklaşık 1 yıldan fazladır süren yeni tip koronavirüs pandemisi nedeniyle en çok etkilenen esnaflarımızla yapmaya başladığımız röportajlarımıza devam ediyoruz. Bugünkü konuğumuz 12 yıldır çiçekçilikle hayatını kazanan Papatyam Çiçekçiliğin sahibi, Lefkoşa sakini Ferdiye Karataş.
Pandemiden en fazla etkilenen sektörün çiçekçiler olduğunu savunan Karataş, kredi taksitlerini ödemek için yeniden kredi alarak borcu borçla kapatmaya çalıştıklarını belirtti.
Karataş, ülkede gidişatın iyi yönde olmadığını iddia ederek, ülkeden beyin göçünün devam edeceğine dair kuşkuları olduğunu vurguladı.
Ferdiye Karataş ile yaptığımız röportaj şöyle:
Öncelikle kendinizi biraz tanıtır mısınız?
Adım Ferdiye Karataş. İki çocuk annesiyim. 12 yıldır çiçekçilik yapıyorum. Lefkoşa Yenikent bölgesinde bulunan Papatyam Çiçekçiliğin sahibiyim. İç mekan ve dış mekan ve bahçe düzenlemeleri ile ilgileniyoruz.
Geçtiğimiz yıl mart ayından beridir ülkemizde de yaşanan koronavirüs pandemisinin işyerinize nasıl bir etkisi oldu?
Tabii ki her sektörü etkilediği gibi bizi de çok olumsuz etkiledi. Bizim diğer sektörlerden bir farkımız vardır, biz kapattığımız dönemlerde dükkanlarımızı geri açtığımız zaman kaybımız sadece olan günlük ciro kaybı değil, aynı zamanda biz sermayemizi de kaybettik. Son yaşanan üç haftalık bir aylık kapanma döneminde canlı çiçekle uğraştığımız için sermayemizin çoğunu kaybetmiş durumdaydık.
Diğer sektörlerden çok daha fazla olumsuz etkilendik. İç mekan bitkilerimizde düğün ve açılışların iptali, ziyaret, doğum günü kutlama gibi toplantıların iptali ile iç mekan bitkileri büyük bir darbe yemiş durumdadır.
Geliriniz ne kadar düştü? Nasıl geçindiniz? Neler hissettiniz?
Gelirimiz en az yarı yarıya düştü. Kredilerimizi yeniden yapılandırdık. Yeni kredilerle taksitlerimizi ödeme yoluna gittik, yani borcu borçla kapatmaya çalıştık. Kısa sürede sorunlarımızı kendi kendimize çözmeye çalışsak da uzun vadede daha büyük sorunlara sebep olacaktır.
Ertelettiğimiz kredilerimiz üç ayın sonunda süreyi uzatmadılar. Çünkü miktarları arttırılarak ertelendi, bu defa açtığımızda zaten ödemekte zorluk çektiğimiz kredilerin miktarları daha fazla yükseldi.
Herhangi bir lüksümüz yok. Günlük temel ihtiyaçlarımızdan kısmaya başladık, artık daha idareli, daha sıkarak yaşamaya çalışıyoruz.
Pandeminin ailenize nasıl etkisi oldu?
Yaşadığımız ekonomik zorluklar ve pandeminin en olumsuz etkilerini hisseden çocuklarımız. Eğitim hayatlarının üzerine etkisi alt yapısı hazır olmayan online sisteme geçmek hem çocukların hem öğretmenlerin üzerinde çok büyük bir psikolojik baskı oluşturdu. Çocuklar yakalamaya çalışırlar ama en az bir bir buçuk yıl eğitim hayatlarından gitmiştir ve bu bir baskıdır çocukların üzerinde. Bir de eve kapanmanın verdiği psikoloji bütün dünyanın yaşayacağı ve ileride etkisini daha derin göreceğimiz etkilerdir.
Gerek geçmiş, gerekse şimdiki hükümetin pandemiyle ilgili çalışmalarını nasıl buluyorsunuz?
Bir vatandaş olarak gözlemlediğim ve haberlerden okuduğum her yeni aldıkları kararları heyecanla oturur dinleriz ne kararlar alınıyor diye. Ama gayrı ciddi yetersiz ve önlem diye aldıkları önlemlerin hiçbiri pandemiye etki edecek kararlar değildir. Her oturduklarında saatler uzar saatler kısalır bunun çok da bir etkisi olacağını düşünmüyorum.
Biz saat 20.00’de kapatıyorduk şimdi 18.00’de kapatacağız da pandemi bitmiş mi olacak? Aşı olaylarında yaşanan krizler biz hiç yanaşmadık. Biz dedik toplumda yaşlı olanlar hasta olanlar aşılarını yaptırsınlar bir düzen bir nizam bir intizam bekledik. Oysa bir baktık hiçbir rahatsızlığı olmayan gencecik arkadaşlarımız aşılarını yaptırdılar. Orda da hükümete bir güvensizlik yaşandı ve alınan hiçbir tedbiri ben yeterli bulmuyorum açıkçası.
Ne kapatabildiler ne açabildiler yarı kapalı yarı açık, sıkı tedbir alacaklarına gayrı ciddi yaklaşım sergilediler. Karantinalı girişler yapılsaydı 31 Aralık gecesi bunlar olmayacaktı diye düşünüyorum. Bile bile bunları yaptılar ve biz de göre göre kabul ettik.
Bundan sonrası için beklentiniz nedir?
Çok duyarsız vatandaşlarımız var. Devlet gerekli tedbirleri almadı evet ama halk olarak biz de gerekli özeni göstermedik. Gemisini kurtaran kaptan misali herkes başına buyruk hareket etmiştir.
Pandeminin yayılmasına etken olan davranışlardan vazgeçmedik ve devam ediyoruz hiç ders almıyoruz. Partiler devam eder, hükümetin gayri ciddi tavrı halkın umursamazlığı alınmayan daha doğrusu alınamayan kararlardan dolayı güven duymuyorum ve hiçbir beklentim yoktur.
Gelecekle ilgili umudunuz ya da planınız var mı?
Görünen bu karamsar tablonun içinde ne kadar iyimser olabiliriz. Çocuklarımıza nasıl yarınlar bırakabiliriz bunun endişesini kaygısını taşırız. Çok ciddi endişelerim ve korkularım vardır. Zira bu ülkeden beyin göçünün devam edeceğine dair, çocuklarımızın bu şartlar altında ülkede yaşamlarını idame ettiremeyeceklerine dair ciddi kuşkularım vardır. Umarım toplum olarak bir an önce uyanırız gerekli tepkiler sadece konuşmayla değil gerekli mercilerle iletişime geçilir ve artık bir uyanış başlar. Tablo maalesef karanlık.
