Sırça Köşk - Sabahattin Ali

Tür: Kısa Öykü
Sayfa sayısı: 152

Değil kitapları, yaşaması bile sakıncalı görülen; 41 yaşındayken öldürülen Sabahattin Ali’den geriye tuhaf nedenlerden dolayı açılan davalar, mahkûmluklar kaldı. Yazarımızın bu kitabı ölümünden 1 yıl önce yani 1947 yılında yayınlanmış ve hemen akabinde devlete bir başkaldırış olduğu iddiasıyla toplatılmıştır. Günümüzde kitap üzerinde bir yasak bulunmamaktadır ve YKY tarafından kitabın basımı ve dağıtımına devam edilmektedir.

Fikrimin İnce Gülü - Adalet Ağaoğlu

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 310

Adalet Ağaoğlu’nun ilk baskısı 1976’da yapılan romanıdır. Roman ismini, roman kahramanı Bayram’a sevgilisi Kezban’ın hediye ettiği plakta yer alan “Fikrimin İnce Gülü” adlı şarkıdan alır. Cehalet, ihanet, zenginlik tutkusu, yalnızlık, ezilmişlik, sevgi temaları işlenir. Kitap, 12 Eylül Darbesi’nden sonra 4. baskısındayken “Türk Silahlı Kuvvetleri’ni gözden düşürdüğü” gerekçesiyle toplatılmış; iki yıl süren yargılama süreci sonunda aklanarak kitap ve yazarı serbest kalmıştır.

Böyle Bir Sevmek - Attila İlhan

Tür: Şiir
Sayfa sayısı: 168

1979 yılında basılan ve 1980 darbesi sonrasında yayından kaldırılıp toplatılan kitaplardandır. Kitap şu dizeler ile başlamaktadır:

Ne kadınlar sevdim zaten yoktular
Yağmur giyerlerdi sonbaharla bir
Azıcık okşasam sanki çocuktular
Bıraksam korkudan gözleri sislenir
Ne kadınlar sevdim zaten yoktular
Böyle bir sevmek görülmemiştir…

Sınıf - Rıfat Ilgaz

Tür: Şiir
Sayfa sayısı: 96

Sınıf Rıfat Ilgaz’ın 1944 yılı başlarında yayımlanan şiir kitabıdır. 1940’lı yıllar için oldukça anlamlı olarak görülen ”Sınıf” sözcüğü kitabın adı olarak seçilince bir de kitabın kapak rengi kırmızı olunca, Kitap sadece 25 gün satışta kaldıktan sonra Sıkıyönetim tarafından toplatılır. Ortamın daha uygun olduğunu düşündüğü bir dönemde teslim olur ve askeri cezaevine gönderilir, hücreye atılır, mahkemeye elleri zincirlenerek gönderilir. Bilirkişinin kitapta suç bulamamasına rağmen mahkeme onu 6 ay hapise mahkûm eder, cezasını eksiksiz çeker ve tahliye olur.

Medar-ı Maişet Motoru – Sait Faik Abasıyanık

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 180

Sait Faik Abasıyanık’ın 1944 yılında yayınlanan ilk romanıdır. Arapça kökenli “maişet” sözcüğü “geçim, geçinme”, yine Arapçadan eski Türkçeye geçmiş “medar” ise “dayanak, yardımcı” anlamlarına gelmektedir. “Medarı Maişet” ise “geçimi sağlayacak koşul, iş” demektir. Eserin adı “Medarı Maişet Motoru”, “Geçim Sağlayacak Motor” anlamını taşır. Roman, yine de kahramanlarından birine eski bir asker kaputu giydirdiği için 1944’te yayımlandığında sıkıyönetim mahkemelerince toplatılmıştı. Türkiye’de önceki yıllarda yasaklanmış oldukları gerekçesiyle halen cezaevlerine sokulması yasak toplam 23 bin kitabın arasında “Medarı Maişet Motoru” da bulunmaktadır.

Azizname – Aziz Nesin

Tür: Taşlama
Sayfa sayısı: 189

“Ey benim eli açık, gözü kapalı halkım” Aziz Nesin ‘in ikinci kitabı olan Azizname 1948 yılında çıkartılmıştır. Taşlamalardan oluşan bu kitap için İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. 4 ay tutuklu olarak süren dava sonunda mahkûmiyet almadı; ancak 1949 yılında Birleşik Krallık Prensesi II. Elizabeth, İran Şahı Rıza Pehlevi, Mısır Kralı I. Faruk birlikte Ankara’daki elçilikleri aracılığıyla Türkiye Dışişleri Bakanlığı’na resmen başvurarak, bir yazısında kendilerini aşağıladığı iddiasıyla aleyhine dava açınca 6 ay hapse mahkûm edildi. Sonraki yıllarda aklanıp Türkiye’de 12 baskı yapan, defalarca sahneye uyarlanan kitabın 2001 yılında hala yurtdışına çıkartılması yasağı kalkmamıştır.

835 Satır & Sesini Kaybeden Şehir & Varan 3 – Nazım Hikmet

Tür: Şiir
3 farklı kitap da yasaklanmıştır.

Nazım Hikmet’in yayınladığı 835 Satır, Sesini Kaybeden Şehir ve Varan 3 adlı şiir kitapları “bir zümrenin başka zümreler üzerinde hâkimiyetini temin etmek gayesiyle halkı suça teşvik ettiği” gerekçesiyle yargılandı ve yasaklandı.

Jokond İle Si-Ya-U – Nazım Hikmet

Tür: Şiir
Sayfa sayısı: 166

Nazım Hikmet’in 1929’da yazdığı “Jokond İle Si-Ya-U” adlı şiir kitabı diğer şiir kitapları ile aynı olan “bir zümrenin başka zümreler üzerinde hâkimiyetini temin etmek gayesiyle halkı suça teşvik ettiği” gerekçesi ile yasaklandı. Şiir kitabının içeriği sosyalizmin Türkiye’ye gelişini içermektedir.

Nazım’ın Moskova’da keyifli günler geçirdiği arkadaşı Si-Ya U ile bir gün yolları ayrılmıştır. Kendisi Türkiye’ye dönerken Çinli arkadaşı Si-Ya-U ise Paris’e gitmiştir. Louvre müzesinde tanıştığı güzel kadın Jokond’a aşık olmuştur. Devrimci Si-Ya-U, Paris’teki 1 Mayıs törenlerinde göz altına alınmış ve sınırdışı edilip Çin’e gönderilmiştir. Jokond, tablosunun çerçevesinden kaçıp sevgilisinin yanına girmiştir. Bir pazar yerinde Jokond, Çan-Ken-Şeyk’in Si-Ya-U’nun boynunu kestiğini görür ve Nazım’ın canı gibi sevdiği arkadaşının sarı başı Jokond’un ayaklarının dibine yuvarlanmıştır. Jokond ise yakılıp yok olmuştur.

Jokond, Da Vinci’nin ünlü tablosu “La Gioconda”dır, yani Mona Lisa.

Vahidüddin – Necip Fazıl Kısakürek

Tür: Biyografi
Sayfa sayısı: 250

1968’de basılan bu kitap 1968, 1977 ve 1980 yıllarında üç kez toplatılmıştır. Bu kitap nedeniyle iki defa mahkumiyet kararı verildi ancak 12 Eylül darbesinden sonra tekrar mahkumiyet kararı verildi ve yazarın mahkumiyeti Yargıtay kararı ile onaylandı. 1983 yılında hapse girmesinden az bir süre önce 79 yaşında vefat etmişti. Vahdettin’i savunduğu için mahkûm olarak ölen Kısakürek’in söz konusu kitabın hâlâ basımı yoktur.

Baba Ve Piç - Elif Şafak

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 416

Elif Şafak’ın 2006 yılının Mart ayında Metis Yayınları tarafından ilk basımı gerçekleşmiş romanıdır. İstanbul-Amerika arasında, biri Türk diğeri Ermeni asıllı iki aile üzerinden Türk-Ermeni ilişkilerini 90 yıllık bir zaman dilimi içerisinde inceleyen bir romandır. Hakkında “Türk milletini soykırımcı olarak göstermek, Türklüğü aşağılamak” iddiasıyla dava açıldı. Dava Avrupa Parlamentosu’nda da yankı buldu ve sonunda beraat ile sonuçlandı.

Don Kişot – Cervantes

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 292

Miguel de Cervantes’in ünlü kitabı “Don Kişot” İspanya’da İspanyol engizisyonu tarafından “Hayırseverliğin değersiz kılınması” nedeniyle yasaklandı. Daha sonra bazı bölümleri çıkartılarak basılan kitabın tamamı İspanya’da ancak 19’uncu yüzyılda eksiksiz olarak yayımlanabildi.

Binbir Gece Masalları – Anonim

Tür: Hikaye
Sayfa sayısı: 501

Orta Çağ’da kaleme alınmış “1001 Gece Masalları” Şehrazad’ın hükümdar kocasına anlattığı öykülerden oluşur. “Denizci Sinbad”, “Alaaddin’in Sihirli Lambası”, “Ali Baba ve Kırk Haramiler” gibi masalların bulunduğu kitap Amerika’da 1926’da “Toplum ahlakını bozabilecek müstehcen bölümlerin yer aldığı” gerekçesiyle yasaklandı. Yasak 1950 yılında kaldırıldı. Günümüzde İran ve Afganistan’da hâlâ yasak kapsamındadır, Mısır’da yasaklama girişimleri sürmektedir.

Bin Dokuz Yüz Seksen Dört (1984) – George Orwell

Tür: Politik Roman
Sayfa sayısı: 352

1949 tarihli politik alegorik roman 1950’de Josef Stalin tarafından SSCB’de yasaklandı. Stalin romanda hicvedilenin kendi iktidarı olduğunu düşünmüştü. İngiltere ve ABD’de de ise antikomünizm, Antisemitizm ve cinsellik temalı yasaklara maruz kalmıştı. Kitap 1962’deki Küba Füze Krizi sırasında neredeyse ABD ve İngiltere’de de yasaklanmıştır.. Her ne kadar Orwell her fırsatta asla bir komünist olmadığını, kitabında Rusya’da uygulanan komünizmin insanlığı nereye götüreceği konusunda yazdığını ve kitabın bir eleştirel metin olduğunu söylese de ölümünden 31 yıl sonra kitabın yasaklanmasına engel olamamıştır.

Hayvan Çiftliği – George Orwell

Tür: Hiciv Romanı
Sayfa sayısı: 160

1945 tarihli fabl tarzındaki siyasi roman Stalin’i ve ülkesini hicvediyordu. Bunu dikkate alan ABD ve İngiltere 2. Dünya Savaşı sırasındaki müttefikleri Stalin’i gücendirmemek için savaşın en kritik döneminde kitabı basmamayı tercih ettiler. Afrika’da yozlaşmış bazı liderler kitapta anlatılanları üzerlerine alındığı için 1991’de Kenya’da da yasaklandı.

Madame Bovary – Gustave Flaubert

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 376

İlk çağdaş realist roman sayılan Madame Bovary ilk kez 1857 yılında basılmıştır. Fransız halkının ahlaki değerlerine saldırdığı gerekçesiyle yasaklanmış ve yazarı yargılanmıştır. Kitabın satışı şuan Türkiye’de serbesttir.

Da Vinci Şifresi – Dan Brown

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 528

Dünyada çok satanlar listesinde bulunan Dan Brown’ın ‘Da Vinci Şifresi’ adlı romanı Lübnan’da Katolik liderlerin, ‘Hıristiyanlığı rencide ediyor’ şikâyeti üzerine 2004 yılında yasaklandı. Günümüzde kitap üzerinde bir yasak bulunmamaktadır.

Hamlet – William Shakespeare

Tür: Tiyatro
Sayfa sayısı: 188

Shakespeare’in en uzun oyunudur ve İngiliz Edebiyatının en güçlü ve etkileyici trajedilerinden biri olan Hamlet 1978’te Etiyopya’da yasaklanmıştır. Günümüzde Shakespeare’in hakikat, aşk ve ihanet üzerine olan ustalık döneminin bu ünlü eseri, Barbara Kindermann’ın sürükleyici ve çocuklara uygun uyarlamasında yeniden can bulmuştur.

Hamlet – William Shakespeare

Tür: Roman
Sayfa sayısı: 556

Steinbeck’in Pulitzer ödüllü romanı 1939’da basıldı. Roman, 1929 Büyük Bunalım’ın kırsalda yaşayan yoksul insanlar üstündeki etkisini anlatıyor. Gazap Üzümleri bir edebiyat klasiği olmasına karşın, ükesi ABD’de sadece Kaliforniya’da yöre insanını küçük düşürdüğü savıyla yasaklandı ve toplatılarak yakıldı.