Lefke ve Gemikonağı bölgesi 60 yılı aşkın bir süredir CMC’nin bıraktığı atıklardan kurtulamadı. CMC, çevreye bıraktığı tahribatın yanı sıra bölgede sağlık açısından da derin yaralar açtı
Lefke’de zehir saçan bir merkez… “Kıbrıs Maden Şirketi” (Cyprus Mines Corporation) yani herkesin bildiği kısaltılmış adıyla “CMC”…
kaderine terk edilmiş bu merkez içerisindeki zehir, her geçen gün artan şekilde bölgeye zehir saçıyor… Tüm canlıların yaşamını tehdit eden CMC alanı, toprağı da kirletmiş durumda.
Yıllardır kaderine terk edilmiş bu merkez içerisindeki zehir, her geçen gün artan şekilde bölgeye zehir saçıyor… Tüm canlıların yaşamını tehdit eden CMC alanı, toprağı da kirletmiş durumda…
Bir ucu Güney Kıbrıs’ın Fugasa dağlarına dağlarında başlayan ve Gemikonağı bölgesinde denizde son bulan son 50 yılın en büyük çevre felaketlerinden biri olan CMC maden atıklarıyla yaşamak zorunda kalan Lefke ve Gemikonağı yerleşim bölgesi…
CMC Amerikan şirketinin Barış Harekatını gerekçe göstererek adadan ayrılması üzerine neredeyse 52 yıl geçmesine rağmen, arkasında bıraktığı tahribat hala daha devam ediyor.
Bu bölgeyi hem sağlık hem de çevre açısından olumsuz yönde etkilemesi de işin bir başka boyutunu bizlere gösteriyor.
CMC şirketi içerisindeki tehlikeli maddelerin açıkta kalması Lefke’deki ekolojik dengeyi bozdu. Tesislerin yer aldığı alandaki beton havuzlar, atölye ve idari binalar, vagonlar ve mavna atıl durumda…
Demirden olan her şey paslanmış durumda… Havuzların içerisine biriken yağmur suyu, pas rengini aldı. Binaların demirleri çürüdü ve betonlar tek tek düşmeye başladı… Tam bir enkaz veya savaş alanını andıran CMC’deki şimdiki görüntü, insanı tedirgin eder nitelikte.
BÖLGEDE 9,5 MİLYON METREKÜP ATIK REZERV VAR
KKTC’nin maden bakımından kısmi de olsa CMC’de bulunan havuzlarda altın, kolbat ve demir rezervlerine rastlandığı ifade ediliyor.
Söz konusu madenlerin yerinin Lefke’deki CMC bölgesindeki atıkların bulunduğu bölge ve Yiğitler köyünde yer aldığı belirtiliyor. Bölgelerde altın, bakır, kobalt nikel gibi 11 elementin bulunduğu toplam miktarın 9,5 milyon metreküplük bir rezervin bulunduğu tahmin ediliyor.
2000 DÖNÜM ALANA YAYILDI
Lefke İlçesine bağlı Gemikonağı’nda 1. Dünya savaşında kurulan ve 1975 yılına dek aralıksız çalışan, 1975 yılında atıklarını ortada bırakıp kaçan şirket bölgede adeta bir çevre felaketinin yaşanmasına neden oldu ve olmaya da devam ediyor
Biz her ne kadar Lefke’mizin güzelliklerinden bahsetsek de, bu CMC felaketi tüm bu güzelliklere gölge düşürüyor. Bu Amerikan şirketinde zamanında binlerce insan çalışıyordu, işçi lojmanları, teknik okullar, hastane hep bu şirket tarafından yapılmıştı. Şirket yıllarca bölgede bakır madenini işletti, çıkardığı bakırı yurtdışına ihraç etti. Ancak, yılların atıklarını da buralara yığdı, bu da yaklaşık 2000 dönümlük bir alanı kapsıyor.
Lefke Turizm ve Tanıtma Deneği bölgede bu sorunla en fazla uğraşan emek veren ve sorunun çözülmesini isteyen sivil toplum örgütünün başında geliyor.
CMC şirketinin 1975 yılında zehirli atıklarını bırakıp madeni terk etmesinden sonra, CMC alanının temizlenerek doğaya kazandırılması bir yana bugüne kadar köklü bir çözüm programı uygulanmadı.
Yıl 2021, CMC alanı çevreyi, doğayı, insanlığı zehirlemeye devam ediyor. CMC alanının temizlenmesi için birkaç kez ihaleye çıkılıp, şirketlere yükleme yapılmasına rağmen hiçbir şirket gerçek anlamda temizlik yapmadı.
