Her mesleğin kendi içinde zorlukları vardır. Ama bazı meslekler her gün insanların çektiği acılarla yüz yüze gelmeyi gerektirir… Kayıp Şahıslar Komitesi’nde çalışanlar da böylesi bir iş yapıyor.
Kıbrıslı Türklerin ve Kıbrıslı Rumların ortak yaralarını kapatmak için canla başla çalışan KŞK’nın bu amacına ulaşabilmesinde en büyük tehditlerden biri geçen zaman… Her geçen yıl genişleyen şehirler olası kazı alanlarının üzerini örtüyor, kayıp edilen kişilerle sevdikleri arasına bir duvar daha çekiyor… Geçen zamanla her geçen yıl sadece görgü şahitleri hayatını kaybetmiyor, kayıp yakınları da sevdiklerini akıbetini hiç öğrenemedikleri bir hayata gözlerini yumuyor…
Bu yüzden görgü şahitlerinin bildiklerini bir an önce KŞK ile paylaşması büyük önem taşıyor. İhbarlar “181” numaralı hattan isimsiz şekilde alınıyor… Bu hat sadece kayıp yakınlarının yüreğindeki acının dinmesine mi yardım ediyor? Uzmanlar bildiklerini aktarmanın görgü tanıklarının vicdani yüklerinden kurtulmalarına yardım edebileceğinin unutulmamasını istiyor…
Sürecin ilk halkası, hatta bir anlamda lokomotifi araştırma bölümü. Araştırmacılar olası kazı yerleriyle ilgili bilgi almak için ziyaretler gerçekleştiriyor. Araştırma Koordinatörü Yağmur Elbolay ekip olarak soruşturma teknikleri konusunda İngiliz Polis Teşkilatından eğitim aldıklarını anlatıyor.
Erbolay, şahitlerin yaşananları hatırlaması için elinden geleni yapan bu ekibin, şahitlere örneğin o gün duymuş olabilecekleri sesler ve kokular hakkında spesifik sorular sorduklarını söylüyor.
İki binden fazla ismin olduğu bir listede, hangi dosyanın araştırılacağına nasıl karar veriliyor? Erbolay buna, “Kesinliği en fazla olan bilgiyle başlıyoruz” diye yanıt veriyor.
Bu noktada en kesin bilgi göz şahidinden alınan bilgi oluyor. Hangi dosyanın inceleneceğine karar verildikten sonra araştırmacılar gidecekleri köyle ilgili çalışma yapıyor, son görülme yerleri ve civar bölgelerdeki kayıplar üzerine çalışıyor.
Dosyalarda isim varsa öncelikle bu isimlere gidiliyor, eğer yoksa rota köyün yaşlılarına, köy kahvelerine dönüyor.
“Şahit profili çok önemli” diyor Erbolay, doğru kişiye doğru araştırmacıyı göndermenin hayati olduğunu anlatıyor. Şahidin “dilinden anlayacak” kişinin görevlendirilmesine büyük önem veriliyor.
Bazen görüşmelerde bilgi vermeyen kişilerin, gece yatağa yattığında duyduğu vicdan azabından sonra ertesi sabah kendilerini arayıp bilgi verdiğini anlatıyor
“OTURDUĞUMUZ YERDEN KOVULDUĞUMUZ DA OLUR, KAPIYI YÜZÜMÜZE ÇARPAN DA OLUR”
Araştırma görevlisi olmak zor bir iş. “Oturduğumuz yerden kovulduğumuz da olur, kapıyı yüzümüze çarpan da olur… Travmatize oldukları için agresifleşir de” diyen Erbolay, yine de pes etmeden araştırmaya devam ettiklerini belirterek ve şunları söylüyor: “İşimizi yaparken zorlansak da kayıpları ailelerine teslim ettiğimizde yaşadığımız rahatlama buna değer.”
Bu arada geçen zamanla birlikte araştırma bölümünün işi gittikçe zorlaşıyor. Değişen topografi ve artan şehirleşmenin üzerine görgü şahitlerinin yaşlanması da eklenince her gün sevdiklerinin eve dönmesini bekleyen insanların acısını dindirmek için yapılan çalışmalar daha da zorlaşıyor…
Şahitler de onları bekleyenler de gün geçtikçe yaşlanıyor… Bu noktada Erbolay elinde bilgi olan herkesi Alo 181’i aramaya çağırıyor bir kez daha…
Yıllardır her gece, kayıp olan yakını eve dönerken yolu bulabilsin penceresine mum yakan çok insan var… Akrabalar da ölüyor en azından onları düşünsünler...” diyor Erbolay.
Yağmur Erbolay
