Kaza mı sabotaj mı?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Abdullahiyan'la birlikte 9 kişinin öldüğü helikopter kazası, ardında birçok soru bıraktı.
Kazanın nedeni ile ilgili soruşturma sürerken, İranlı yetkililere göre sabotaj ihtimaline dair herhangi bir işaret yok. Özellikle sisli hava ve zorlu arazi koşulları ile olası teknik koşullar üzerinde duruluyor.
Olağan şüphelilerden biri, gergin ilişkiler nedeniyle İsrail olsa da, buna dair herhangi bir iz yok. Diğer bir senaryo da ülke içi bazı siyasi grupların olayla bağlantılı olma ihtimali.
Uzmanlar, oldukça eski bir helikopterle kötü hava şartlarında dağlık bir bölgede uçuş kararı alınmasının bu tür söylentileri güçlendirebileceği yorumunu yapıyor.  Zira temel sorulardan biri, yoğun bir sis tabakasının bulunduğu olumsuz hava koşullarında helikopter kalkışına neden izin verildiği.
Uzmanlar dağlık arazi ile kötü havanın, helikopter uçuşu için iyi bir kombinasyon olmadığını vurguluyor. El Cezire'ye konuşan ABD'li bir havacılık uzmanı da kaza sırasında "ciddi bir kontrol edilebilirlik sorunu" olabileceğini  dile getirdi. Uzman, uçuş sırasında ciddi bir teknik sorun olması durumunda, pilotun ilk görevinin "helikopteri havada tutmak olduğunu, iletişimin ikinci sırada olacağını" söyledi.
Bell 212 tipi helikopteri, 1960'larda geliştiren, şimdiki adı "Bell Textron" olan Amerikalı şirketten de olaya dair açıklama geldi. Amerikan Washington Post gazetesine açıklama gönderen şirket, helikopterin durumu hakkında çok az bilgiye sahip olduklarını belirtti.
Açıklamada, "Şirketin İran'da herhangi bir iş yapmadığını veya helikopter filosunu desteklemediğini doğrulayabiliriz ve bu kazaya karışan helikopterin aktif durumu hakkında bilgimiz yok." denildi.
Uçuş Güvenliği Vakfı veritabanına göre de, 1972'den bu yana Bell 212 tip helikopterin karıştığı kaza sayısı 430. İran Cumhurbaşkanı'nın öldüğü kaza da buna dahil.  Bunların 162'si, yani yaklaşık yüzde 40'ı ölümlü kaza olarak kayıtlara geçti. Son ölüm, Eylül ayında eğitim uçuşu yapan bir helikopterin Birleşik Arap Emirlikleri kıyılarına düşmesi sonucu meydana geldi.
Bu tür kazalarda BM havacılık kurumu tarafından denetlenen bir süreç kapsamında, soruşturmaya yardımcı olmak için yabancı uçak üreticilerinin uzmanlığından yararlanılıyor.  İran'ın bu yardımı isteyip istemeyeceği henüz belli değil.
İranlı yetkililer kazayla ilgili yaptırımları da işaret etti. Bazı isimlerin, ABD havacılık ekipmanlarına uygulanan yaptırımları sorumlu tutması dikkat çekti.