2013 yılında, İstanbul’daki Gezi Parkı’na imar izni olmadığı halde Topçu Kışlası inşa edilmek istendi. Bunun üzerine Taksim Dayanışma grubu üyeleri, Gezi Parkı’nın yıkımına karşı imza toplamaya başladı. İş makineleri Gezi Parkı’na girdiğinde önce İstanbul, ardından Türkiye’nin geneline yayılan eylemler başladı. Üç haftaya yakın süren eylemlerde biri polis sekiz kişi yaşamını yitirdi ve 10 bine yakın kişi de yaralandı. Olayların ardından onlarca kişi tutuklandı. Açılan soruşturma kapsamında 16 kişi hakkında bir iddianame hazırlandı. Bu iddianamede Gezi Parkı protestoları “darbe kalkışması” olarak tanımlandı. Sanıklara; “protestoları örgütlemek, finanse etmek, T.C. Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek” gibi suçlamalar yöneltildi. 657 sayfalık iddianame 4 Mart 2019 tarihinde kabul edildi ve ilk duruşma aynı yıl 24 Haziran’da başladı. Peki bugüne kadar hukuki süreçte neler yaşandı, Gezi Parkı davası nasıl sonuçlandı? Detaylara birlikte bakalım.
Gezi Parkı davasında 16 sanığın tamamı “protestoları örgütlemek ve finanse etmekle” suçlandı
Aynı zamanda sanıklar; mala zarar verme, nitelikli yağma, ibadethanelere zarar verme, T.C. Hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs, tehlikeli maddelerin izinsiz olarak bulundurulması gibi bir dizi suçtan yargılandı. Sanıklar arasında; Osman Kavala, Ali Hakan Altınay, İnanç Ekmekçi, Mücella Yapıcı, Ayşe Pınar Alabora, Can Dündar, Çiğdem Mater Utku, Gökçe Yılmaz, Handan Meltem Arıkan, Hanzade Hikmet Germiyanoğlu, Mehmet Ali Alabora, Mine Özerden, Şerafettin Can Atalay, Tayfun Kahraman ve Yiğit Ali Ekmekçi, Yiğit Aksakoğlu bulunuyordu.
Davada 16 sanık için istenen toplam ceza 47 bin 520 yıldı
Söz konusu iddianamede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve 61. Hükümetin bakanları başta olmak üzere toplam 746 müşteki yer alıyordu.
24 Haziran 2019’daki ilk duruşmada, Kavala ve Aksakoğlu’nun avukatları, iddianamede 312. Maddeyi ihlal eden bir suç olmadığını zaten bu iddianamenin “Fethullahçı Terör Örgütü”ne üye olan ve ihraç edilen kişilerce hazırlandığını savundular.
İlk duruşmanın ardından 2017 yılından beri tutuklu olan Osman Kavala’nın tutukluğunun devamına, Yiğit Aksakoğlu’nun da tahliyesine karar verildi. Ancak bu kararın gerekçesi açıklanmadı. 18 Temmuz’daki duruşmada ise Osman Kavala’nın tutukluğunun devam etmesine oy çokluğuyla karar verildi.
Bu sırada Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Osman Kavala’nın tutukluğunın insan hakları ihlali olduğuna karar verdi. Bu nedenle 24 Aralık’taki duruşmada Kavala’nın serbest bırakılacağı düşünülüyordu. Ancak tahliye kararı çıkmadı.
AİHM, ortada makul bir şüphe olmadığını belirterek Kavala’nın özgürlüğünün haksız yere kısıtlandığını ifade etti
Ayrıca mahkeme, Türkiye’nin Kavala’yı derhal serbest bırakmasına hükmetti. Karar 10 Aralık tarihinde açıklandı. Türkiye’deki davanın beşinci duruşması 28 Ocak 2020’de görüldü. Ancak AİHM kararının kesinleşmediği gerekçesiyle Kavala tahliye edilmedi. 18 Şubat’ta yapılan duruşmada ise önce Kavala’nın tahliye edilmesine karar verildi ardından Kavala “casusluk” suçlamasıyla tekrar tutuklandı.
Osman Kavala’nın yargılandığı Gezi Parkı davası 2021 yılında tekrar görülmeye başladı
Bu sırada Çarşı davasıyla Gezi Parkı davası arasında hukuki bağlantı olduğu belirtilmiş ve iki dava birleştirilmişti. 52 sanıklı yeni davanın ilk iki duruşmasında Osman Kavala’nın tutukluğunun devamına karar verilmişti. 21 Şubat 2022 tarihine gelindiğinde iki dava tekrar ayrıldı. 25 Nisan 2022’de görülen son duruşmada Osman Kavala “cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası aldı. Davanın diğer sanıkları; Mücella Yapıcı, Tayfun Kahraman, Mine Özerden, Çiğdem Mater, Yiğit Ali Ekmekçi, Can Atalay ve Hakan Altınay’da 18 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Mahkeme heyetindeki üç hakimden birinin muhalefet şerhi koyduğu öğrenildi
Üye hakim, sanıklar hakkındaki dinleme kayıtlarının yasal delil olmadığını bu nedenle söz konusu delillerin geçerli olmadığını savundu. Kararın açıklanmasının ardından mahkeme salonunda “her yer Taksim, her yer direniş” sloganları atıldı. Dava görülürken sanıklara son sözleri sorulmuştu. Mücella Yapıcı’nın; “Son sözüm olduğunu düşünmüyorum. Ben 50 yıllık bir meslek insanıyım. Olabildiğince aydın olmaya çalıştım. Hiçbir zaman şiddetten yana olmadım. Toplum yararına mesleğimi onurla yürüttüm. Bugüne kadar tek bir çocuğuma haram lokma yedirmedim. Hırsızlık, uğursuzluk, yolsuzluk yapmadım. Mesleğimi mesleğim doğrultusunda kullandım. Yaşamımdan onur duydum. Aynı onuru benim yaşıma gelince sizin de yaşamınızı umuyorum. Hüküm sizindir” sözleri davaya damgasını vurdu.
Karar duruşmasının ardından muhalefet partilerinden birçok isim açıklamalarda bulundu
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Çağlaya Adliyesi’nde yaptığı açıklamada; “Burada bugün sonlanan davada hukukun ve adaletin gereği yapılmadı. Sadece ülkeyi yöneten bir tek adamın gönlü yapıldı” ifadelerini kullandı.
Ana muhalefet partisi lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise sosyal medya hesabından “Gezi direnişi; dayanışmaya, barışa, kardeşliğe ve demokrasiye adanmış bir millet hareketiydi. Ülkemize karabasan gibi çöken bu zorba ve hukuk tanımaz iktidar, maalesef hukuku ayaklar altına almaya devam ediyor… Az kaldı; bu zulme son vereceğiz ve adaleti yeniden tesis edeceğiz!” açıklamasında bulundu.
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu yaptığı Twitter paylaşımında; “Uzun tutukluluk süreleri ile adaleti örselerseniz, çelişkili kararlarla hukuku hiçe sayarsanız verdiğiniz hükme saygı kalmaz! Yargı siyasi güce değil, siyasi güç adalete dayanmak zorunda. Yargının içerde ve dışarda itibarını tesis etmek demokratik siyasetin en temel önceliğidir” ifadelerini kullandı.
Karara sadece siyasiler değil; yazarlar, akademisyenler, aktivistler ve sosyal medya kullanıcıları da tepkilerini gösterdi
