“Ne kârımız ne de müşterimiz kaldı”

Ülkemizde yaşanan ekonomik sarsıntı birçok kesimin ay sonunu zor getirmesine neden olurken, özellikle toplu taşımacılık sektörü bu konuda büyük darbe yiyor.
Tüm girdileri dövize bağlı olan toplu taşımacılar, TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesi sonucu ayakta duramayacak hale geldi.
Toplu taşımacıların kâr marjları ocak ayındaki zamdan bu yana yüzde 65-70 oranında düşerken, müşteri potansiyelinin ise yüzde 50-60 azaldığı belirtildi.  
Çağdaş Kamu Araçları İşletmecileri Derneği (Kar-İş) Başkanı Fuat Topaloğlu, toplu taşımacılarının zor durumda olduğunu belirterek, birçok kişinin işi bırakarak Güney Kıbrıs’a çalışmaya gittiğini vurguladı.
Fuat Topaloğlu, TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesinin toplu taşımacıları olumsuz etkilediğini belirterek, tüm girdilerin dövize endeksli olduğunu kaydetti.
Araçları her servise verdiklerinde iki kat para ödediklerini dile getiren Topaloğlu, söz konusu giderlerin her ay değişiklik gösterdiğini ifade etti.
Topaloğlu, akaryakıta zam gelmesinin ülkedeki her şeye zam gelmesi demek olduğuna işaret ederek, zam aldıkları Ocak 2023’ten bugüne kadarki dönem içerisinde kâr marjlarının yüzde 65-70 oranında düştüğünü vurguladı.
Yanlarında çalışan kişilerin maaşlarının, sosyal haklarının; araçların mecburî ve sürpriz giderlerinin toplu taşımacıları zorladığına dikkat çeken Topaloğlu, bu sorunlara zammın da çözüm olmadığını, zam aldıkça işlerin düştüğünü anlattı.
Topaloğlu, okulların kapandığını, turizm sezonunun da sonlanmasıyla toplu taşımacılığa taleplerin çok düştüğü üzerine durarak, müşteri potansiyelinin yüzde 50-60 oranında azaldığının altını çizdi.
Ülkede 276 yerleşim biriminden toplu taşımacılığın yapılmayacağını belirten Topaloğlu, okulların kapanması nedeniyle öğrenci taşımacılığının sona ereceğini kaydetti.
Topaloğlu, çoğu toplu taşımacının bu zorluklar karşısında çaresiz kalarak Güney Kıbrıs’a çalışmaya gittiğini dile getirerek, bunun acı bir durum olduğunu ifade etti.
Topaloğlu, toplu taşımacılığın iyileştirilebilmesi için şirketleşmenin gerçekleştirilmesi gerektiğini söyleyerek, böylelikle otobüslerin kalitesinin yükseleceğini, son model araçların kullanılacağını, hem hissedarların hem yolcuların kazanacağını bildirdi.
Ulaştırma Bakanlığı’nın bu konuda yaptığı bir çalışmasının bulunduğuna işaret eden Topaloğlu, bunun için üniversitelerin toplu taşımacılıktan çekilmesi gerektiğini anlattı.
Topaloğlu, ülkeye gelen 80 bin öğrencinin üniversitelerin servisleri tarafından taşındığına dikkat çekerek, şirketleşmeyle tüm yerleşim birimlerine taşımacılık sağlanacağını açıkladı.
 “ELDE EDİLEN GELİR, DÖVİZLE ERİYOR”
Kıbrıs Türk Toplu Taşımacılar Birliği Başkanı Beksan Bekir Akandere de, toplu taşımacıların en büyük sorununun artan giderlerin önüne geçememeleri olduğunu belirterek, standart bir fiyat uygulamasının uzun vadede kullanılamadığını kaydetti.
Giderlerin sürekli değiştiğini dile getiren Akandere, dövizin artışıyla birlikte alım güçlerinin ciddi anlamda düştüğünü ifade etti.
Akandere, korsan taşımacılığın da ciddi oranda olduğuna işaret ederek, bu konuda yeterli denetimin ve caydırıcı yaptırımların bulunmadığını söyledi.
Bu yapı içerisinde gelir elde edilmesi, hayatın normal bir şekilde devam ettirilmesinin toplu taşımacılar için geçerli olmadığına dikkat çeken Akandere, şöyle devam etti:
 “Öğrenci taşımacılığında sürekli lanse edilen araçların yenilenmesi uygulaması mevcut fiyatlara göre mümkün değil. Elde edilen gelir, döviz karşısında eriyen bir buz gibi görünüyor. Dövizin yükselmesi ancak bizim sözleşmelerimizin TL bazlı olması sebebiyle bu işi icra edip gelir elde edene kadar alım gücümüz ciddi şekilde düşüyor. Yeni araçlar ve turizmde 8 yaşa kadar araç ithal edebiliyorsunuz. Güzergâh ve okul araçlarında 12 yaşa kadar araç ithal edebiliyorsunuz. Öte yandan bu yaştaki araçlar oldukça pahalı”
Akandere, muafiyetlerin arzu edilen noktada olmamasından dolayı stopaj, vergi, KDV gibi ödemelerin yapıldığı üzerinde durarak, bunların ek maliyet olduğunu anlattı.