banner913
banner932
banner1012

Türkiye'nin tarihi Şeker Fabrikaları

Satılması Gündemde Olan Cumhuriyet’in Tarihi Değeri Şeker Fabrikalarının Hikayesi

banner974
Türkiye'nin tarihi Şeker Fabrikaları

banner971

Bugün Resmi Gazete’de yer alan ilana göre resmen satılığa çıkan Cumhuriyet’in yapı taşlarından olan Şeker fabrikalarının tarihi okunmaya bir hayli değer… Yitik bir devletten adeta küllerinden yeniden doğan Türkiye Cumhuriyeti’nin başarılı atılımlarından olan Şeker Fabrikaları aynı ülkemiz gibi zor şartlar altında kurulmuş.

Lafı fazla uzatmadan şeker fabrikalarının hikayesine sizleri alalım;

Türkiye’de Şeker Fabrikaları kurulma çalışmaları Osmanlı döneminde (1840-1899) başlasa da o dönem yeterli teşvik olmadığından hiçbir fabrika kurulamıyordu.

usak-fabrika



İlk şeker fabrikasının kurulması Atatürk’ün Cumhuriyeti ilan etmesi ile başlamıştı. Dönemin ilk ciddi atılımı ise Uşaklı Molla Ömeroğlu Nuri (Şeker) adında bir çiftçi tarafından yapılıyor.

cvs-1

Uşaklı Molla Ömeroğlu ülkenin Yunan işgalinden çıkmasından hemen sonra çalışmalara başlıyor. İlk adım olarak da Kalfa Köyündeki Çiftliklerinde, Avrupa’dan elde ettiği pancar tohumlarıyla pancarı yetiştirmekle başlıyor

cxxz

Elde ettiği pancarları evde rendeleyip, rendelenmiş pancarları kaynatarak içindeki tatlı usareyi çıkarıyor. Aile meslekleri de helvacılık olduğu için elde ettiği tatlı suyu kaynatarak şerbet elde ediyor.

alpullu-seker-fabrikasi-3gidahatti

Uşaklı Molla Ömeroğlu Nuri şekeri üretmede büyük uğraşlar verse de en sonunda başarılı oluyor

2000

Yetiştirdiği pancarları mutfaktaki rendeler İle rendeleyip kaynatıyor. Kaynattığı pancarları yine mutfaktaki ilistirde sıkarak şekerli sularını elde ediyor, ancak bu şekerli sıvı hem kirli hemde kokulu oluyor. Daha sonra sebeplerini araştırmaya başlıyor ve bir çözüm yolu buluyor; elde ettiği kirli şekerli sıvıyı kireç kaymağı ile muameleye tabi tutarak bu sıkıntının da üstesinden gelmiş oluyor. Kirli kokulu şerbete kireç kaymağı uygulayıp kazanlarda dinlenmeye bırakıyor. Sabah uyandığınd aise tortuların dibe çöktüğünü ve kokusununda gittiğini, geriye berrak bir tatlı sıvının kaldığını görüyor. Bu sıvı da tahmin ettiğiniz üzere şekerin ta kendisi oluyor!

İlk Fabrika açılıyor;”Uşak Terakki Ziraat T.A.Ş.” kuruluyor. 19.04.1923 tarihinde 600.000 TL sermaye ile kurulan fabrika, 17.12.1926 tarihinde işletmeye açılıyor. Bu fabrika Türkiye’nin ilk şeker fabrikası olma özelliği taşıyor.

sekerfabrik

Hemen ardından Cumhuriyet döneminde açılan fabrikalarla tecrübe kazanan kişiler ve kurumlar daha çok fabrika açmak için girişimlere başlıyor. Yapılan teşviklerle de Türkiye’nin şeker ihtiyacı neredeyse karşılanıyordu. Uşak’ta açılan fabrikadan sonra 1934’e kadar şeker fabrikalarının sayısı 4’e ulaşıyor.

Bu teşviklerin devamında da, 02.11.1925 tarihinde Alpullu Şeker Fabrikasının temeli atılıyor. Bir yıl dolmadan fabrikanın montajı bitirilip 26.11.1926 tarihinde de fabrika işletmeye açılıyor. İlk Türk şekeri de bu dönemde üretilmiş oluyor.

alpullu-seker-fabrikasi-1-gidahatti-1_16_9_1519198588

Gerçekleştirilen teşvikler ve kurulan fabrikalarla 1933’e kadar Türkiye’nin şeker ihtiyacı kısmen de olsa karşılanıyordu. Daha sonra bu fabrikalara ek “Anadolu Şeker Fabrikaları T.A.Ş.” 5.12.1933 tarihinde Eskişehir Şeker Fabrikası işletmeye açıldı. Diğer bir şirket olan ” Turhal Şeker Fabrikası T.A.Ş. ” de 19.10.1934 tarihinde Turhal Şeker Fabrikası kuruldu.

Tarımsal, teknik ve idari çalışmaların koordine edilmesi, sermaye kaynaklarının birleştirilmesi amacıyla ayrı şirketler halindeki dört şeker fabrikası, tek bir şirket çatısı altında toplanmak istiyor.

xczzz

Bu çalışmaların sonunda 22 milyon TL sermayeli Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. kuruluyor.

eker-fabrikasi

10.1950 yılına kadar bu dört şeker fabrikası ile devem ediliyordu. Daha sonra teşvikler yapıldı ve 1956’da Türkiye’de 11 şeker fabrikası inşa edilmiş oluyor…

banner979
Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.