Meddahlık

Taklit ve canlandırmayla dinleyiciye öykü anlatma sanatı olarak toplumda kabul gören meddahlık, her kesimden insana çeşitli zamanlarda yaşanmış ve yaşanabilir olayları konu edinebilen bir meslek. Geleneksel Türk tiyatrosundan günümüze ulaşabilmiş nadir türlerden biri olmasından dolayı ülkenin dört bir yanında düzenlenen festival, gösteri ve tiyatrolarda hâlâ yetişkinlerin ve çocukların ilgisini çekmeyi başarabiliyor. 2008 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi'ne girmeyi başarabilen meddahlık, günümüzde kültürel varlığını sürdürmekte olan değerlerimizden biri.

Mevlevi sema töreni

Mevlânâ Celâleddîn Rûmî'den itibaren gerçekleştirilen ve içinde dînî öge ve temaları bulunduran bu tören özellikle Konya'da halk tarafından ilgiyle ve saygıyla karşılanıyor. Koreografisi ve müzik yapısıyla hem sanatsal hem de ilahi aşkı anlatan bu tören 2008 yılında listeye dâhil edildi ve tüm dünyaya Türkiye'nin adına kaydettirildi.

Âşıklık geleneği

Âşıklık, Anadolu'dan yansıyan kahramanlık, sevgiliye duyulan özlem, ilahi aşk gibi konuları olan şiirlerin ve hikâyelerin saz eşliğinde söylendiği bir sanat. 2009 yılında UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi'ne giriyor.

Nevruz

Türkçe ve Farsça konuşan milletler için büyük önem taşıyan bu gelenek birçok toplumda baharın başlangıcı olarak kabul ediliyor. Baharın başlangıcıyla gelen yeni umutların ve dileklerin habercisi olan bu bayram kutlandığı yere her sene renk getiriyor. Renkli kıyafetlerin giyilmesi, uçurtmaların uçurulması, insanların büyük bir ateş etrafında toplanması ve ateşten atlaması gibi etkinlikler yapılıyor. 2009 yılında listeye dâhil edilen bu gelenek birçok ulusun ortak geleneği olarak kabul edilmesi açısından da büyük önem taşıyor.

Karagöz ve Hacivat oyunu

Toplumun her kesiminden tiplemelerin yöresel müzik ve danslar eşliğinde sahnede canlandırıldığı bir gölge oyunu olarak kabul ediliyor. Karagöz ve Hacivat oyunu geçmişten günümüze panayırlarda ve festivallerde özellikle çocukların ilgisini çekmeyi başarmış ve 2009 yılında geleneğin yaşatılmasının güvence altına alınması amacıyla listeye dâhil edilen bir diğer kültürel miras arasında yer alıyor.

Geleneksel sohbet toplantıları

Her konuda sohbetin yapıldığı bu toplantılarda halk müziği, halk dansları, seyirlik oyunlar gibi etkinlikler ile yemek ve sofra kültürü de önemli yer tutmakta ve 2010 yılında listeye dâhil edildi.

Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali

14. yüzyılda Rumeli'de başlayıp günümüze kadar gelen bir gelenek olan yağlı güreşler Edirne'nin Kırkpınar ilçesinde haziran ayı sonu temmuz ayı başı bir haftalık bir festival gibi düzenlenir. Davet aşamasından ödül törenine kadar pek çok geleneği içinde barındıran bu gelenek 2010 yılında listeye dâhil edildi.

Semah

Semahta ayrım yapılmaksızın kadın ve erkek birlikte döner ve okunan dualar eşliğinde herkes ellerini göğe doğru uzatarak din, dil ve ırk fark gözetilmeden Hakk'ın bir olduğu zikredilir. Hacı Bektaşı Veli'yi Anma Törenleri her yıl 16-18 Ağustos tarihleri arasında semahlar eşliğinde Nevşehir'de düzenlenmektedir. 2010 yılında listeye dâhil olan semah, toplumun önemli değerleri arasında kabul ediliyor.

Tören keşkeği

Büyük kazanlarda ve açık ateşlerde, buğday ve etin birlikte pişirilmesiyle yapılan tören yemeğine "keşkek" denir. Katılımın yüksek olduğu törenlerde ortaklaşa yapılan bu yemek keşkek geleneğini beraberinde getirmiştir. 2011 yılında listeye dâhil edilen keşkek ülkenin her yanında sevilen ve ortaklaşa yapılan bir yemek olmaya devam ediyor.

Mesir Macunu Festivali

Manisa'da 400 yıldır Nevruz haftasında kutlanan festivalde şifalı bir yiyecek olduğu kabul edilen mesir macunu Osmanlı Devleti'nden bu güne kadar sevilerek tüketiliyor. Macun, 2012 yılında listeye girmeye hak kazandı.

Türk kahvesi

Kahvenin İstanbul'da kahvehanelerde servis edilmeye başlandığı 16. yüzyıla kadar uzanan ve birçok kişinin hayranlıkla içtiği bir içecek olan Türk kahvesi bir gelenek olarak varlığını sürdürüyor. Türk kahvesi, 2013'te listeye girdi.

Ebru

Ebru, 13. yüzyıldan itibaren suyun üzerinde boyalarla oluşturulan desenlerin kâğıda aktarılmasıyla yapılan geleneksel bir sanat olarak günümüze aktarıldı. Bu sayede 2014 yılında listeye girmeye hak kazandı.

Çini ustalığı

Killi toprağın pişirilmesiyle çeşitli renk ve motiflerle süslenen sırlı seramik ev eşyaları veya duvar panolarına çini deniyor ve Türkiye'de 5000'den fazla çini ustası olduğu tahmin ediliyor. 12. yüzyıldan beri yaşayan ve Kütahya'da 14. yüzyıldan günümüze kadar gelen bir gelenek olmasından ötürü 2016 yılında listeye dâhil ediliyor.

İnce ekmek yapma ve paylaşma kültürü: lavaş, katırma, yufka

Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de yaşayan insanlarca pişirilen ve dağıtılan ekmekler toplumda ortak paylaşımın bir simgesi olarak görülüyor. "Tandır" denilen toprak veya taş fırınlarda pişirilirken yufka ise daha uzun süre dayanması amacıyla mayasız hamurdan yapılarak ateş üstüne konan "sac" üzerinde pişirilir. Bu lezzetler 2016 yılında listeye girmeye hak kazanıyor.

Bahar kutlaması: Hıdırellez,

Türkiye ve Makedonya'nın ortak somut olmayan kültürel mirası olarak eskiden beri büyük şenliklerle kutlanıyor ve baharın gelişini simgeliyor. Türkiye'de Hızır-İlyas, Ederlezi, Kakava, Haftamal, Eğrilce, Eğrice ve Makedonya'da Hiderlez, Edirlez, Erdelezi, Herderlezi isimleriyle anılıyor. Çok uluslu bir miras olan Hıdrellez,2017 yılından beri listeye dâhil oldu.

Henüz listeye girmemiş ancak girmesi beklenen kültürel mirasları ise şöyle:

Aşure

Kuş dili

Ahlat taş işçiliği

Sarı Keçililer