Bayram sofrası cep yakıyor

Ekonomik kriz, artan hayat pahalılığı derken piyasadaki pahalılık aldı başını gidiyor… Market alışverişi pahalılıktan dolayı kabusa döndü, geçim için gider kalemlerinden herkes kıstı.
Tüm bu yaşananların gölgesinde geçecek olan 4 günlük Kurban Bayramı bugün başlıyor.
Her bayram ailece toplanarak bayram sofrası kurmak gelenek haline geldi…
Nisan 2023’teki Ramazan Bayramı’ndaki bayram sofrası maliyeti ile bugün kutlanmaya başlanacak Kurban Bayramı’nda sofra gideri arasında 2 ayda 584 TL fark çıkması, hayat pahalılığının ne kadar hızlı arttığını gösterdi.
Marketten derlenen fiyatlarla yaptığımız hesaplamalara göre, en mütevazı bayram sofrası, ana yemeği, salatası, meyvesi ve tatlısıyla iki ay önceki Ramazan Bayramı’nda 1.490 TL tutarken, Kurban Bayramı için bu tutar 2 bin 010 TL’ye çıktı. Mangal yakacak olanlar ya da fırına tavuk ya da et koyacak olanlar ise geçen bayram 2 bin100 TL öderken; bu bayram 2 bin 684 TL’yi gözden çıkarmalı.
Brüt 13 bin 563 TL, net 11 bin 800 TL olan asgari ücretle, kirasını, kredisini, su, elektrik ve telefon faturalarını ödeyerek 4 kişilik bir aileyi geçindirmek zorunda kalanların mükellef bir bayram sofrasını kurması artık hiç de kolay değil.
Kurban Bayramı’nda kurulacak 4 kişilik bir aile için sofranın maliyetini hesaplamaya masada olmazsa olmazlarla başladık. Çok da lükse kaçmadan, her masada olan, ekmek, yoğurt, içecek gibi ürünlerin fiyatını araştırarak başladık listemize.
4 kişilik bir ailenin bir gecede tüketebileceği gıda ve içecekler; 5 litre su 45.50 TL, 1 litre meyve suyu 35 TL, 2.5 litre gazlı içecek 27 TL, 850 gram yoğurt 50,40 TL ve 7,50 TL’den iki adet ekmek 15 TL. Bayram sofrasına alınacak bu ürünler için 172,90 TL gerekiyor.
Bayramlarda geleneksel hale gelen bayram akşamları kurulan sofranın ve hoş sohbetlerinde artan maliyeti birçok aileyi gelenekten de uzaklaştırırken, artık daha ucuz maliyet olması adına akşamı tek çeşit günlük yemekle geçiştirecek.
Bayram sofrası için 4 kişilik yemek hazırlayacak olan bir kişi, patates kebabı yapmaya kalkarsa, en azından 2 tavuk ve 1 kilo patates, soğan, salça, tuz ve ayçiçek yağına ihtiyacı olacak. Tüm bunların en ucuzundan alındığını varsayarsak, patates kebabının maliyeti 370 TL.
Gelenektendir bayramda hazırlanan sofrada bir çeşit yemek olmaz. 370 TL harcayarak pişirilen patates kebabının yanına, pilav ve fırın makarnasını da hesaba katarsak, bayram sofrası bir hayli cep yakacak.
Yapılacak fırın makarnasında kullanılacak kilosu 344,90 TL olan kıyma, 2 paket makarna, soğan, maydanoz ve kremasındaki süt, yumurta, un, pilav için kullanılacak bulgur, domates ile birlikte 549 TL tutuyor. (Patates kebabında kullanılan soğan, tuz, yağ gibi ürünler yeniden hesaplanmamıştır.)
Listemizi hesaplarken ele aldığımız 3 çeşit yemeğin malzeme fiyatı toplam 919 TL. Patates kebabı, fırın makarnası ve pilavdan oluşacak soframızın maliyeti bir gün için vatandaşın cebine ciddi yük.
MANGAL YAKMAK NEREDEYSE İMKANSIZ
Bayram, kutlama denildiğinde Kıbrıslının aklına ilk gelen şeylerden biri de mangal yakmaktır. Duman tütmeden bayram olmaz. Ama etin el yakan fiyatı, geçtiğimiz haftalarda ete gelen zam, vatandaşın düşen alım gücü ile bu alışkanlıktan da vazgeçilecek gibi duruyor.
Marketlerin kasap reyonlarında Tavuğun kilosunun 76,36 TL, yemeklik pirzolanın kilosunun 429,90 TL ve şişlik etin kilosunun 529,90 TL, döşün kilosu 380 TL, kıymanın kilosunun ise 344,90 TL’ye satıldığı kasaplardan alışveriş yapmak da asgari ücretliler için lükse giriyor.
Şişlik etin 529,90 TL’yi bulduğu bu günlerde özellikle asgari ücretli için bayramda mangal yakmak, tamamen hayal oldu. 1 kilo şişlik, 1 kilo döş, 1 kilo pirzola, 2 kilo tavuk, kömür, garnitür derken 4 kişilik mangallı bayram sofrası bin 593 TL’yi aşıyor.
Bayramda yenecek yemeklerin yanında salatanın da yeri her zaman var. Birçok yemeğin yanında olmazsa olmaz olan salata bile bugün ciddi maliyet yaratıyor.
Değişik sebzelerle renklendirilebilecek bu lezzette salatalık, domates, marul, soğan, sarma, maydanoz, golyandro, zeytinyağı, sirke gibi malzemelerle hazırlanan bir salata için cepten 333 TL gibi minimum bir para çıkarmanız gerekiyor.
Bayram sofrası geleneğinin salata, ana yemek ve temel gıdalarla kısıtlı olmadığı bilinen bir gerçek. Bunun yanında tatlısı, meyvesi ve mezeleri de sofralarda yerini alıyor. Yemekten sonra yenilen meyvelerin fiyatı da ateş pahası.
 Meyvelerin marketlerin manav reyonlarındaki fiyatı şöyle:
 “Muz 44,90 TL, elma 35,90 TL, armut 45,90 TL, portakal 26,90 TL, karpuz 31,60 TL, kiraz 114,90 TL, kayısı 65 TL.”
Eğer sofranızda birkaç çeşit meyve olsun istiyorsanız 365 TL’yi gözden çıkarmanız şart.
Öte yandan yemekten sonra yenecek ve fiyat olarak uyguna gelecek bir tatlı çeşidi olan güllacın fiyatı 181 TL, şerbeti için gereken malzeme de hesaplandığında tatlının 221 TL civarında maliyeti var.
 
Bayram sofrası için kullanılacaklar:
 
Ürün  Fiyat
Su (5lt)  45,50 TL
Meyve Suyu (1 lt)  33,00 TL
Gazlı içecek (2,5 lt)  27,00 TL
Yoğurt (850 gr)  50,40 TL
Ekmek  10,00 TL
Süt (1 lt)  30,00 TL
Salça (700 gr)  62,50 TL
Sirke (1 lt)  49,50 TL
Zeytin yağı (1 lt) 190,00 TL
Ayçiçeği yağı (2 lt)  104,00 TL
Tuz (750 gr)  10,10 TL
Un (2 kg)  46,00 TL
Şeker (1,5 kg) 39,50 TL
Yumurta (6’lı)  20,25 TL
Makarna  17,50 TL
Pirinç (800 gr)  45,90 TL
Bulgur (750 gr)  29,50 TL
Kıyma (1 kilo)  344,99 TL
Şişlik Kuzu (1 kilo)  529,90 TL
Pirzola (1 kilo)  429,90 TL
Tavuk (1 kilo) 76,36 TL
Kuzu But (1 kilo)  399,90 TL
Döş (1 kilo) 380,00 TL
Domates (1 kilo)  9,90 TL
Maydanoz (1 bağ)  3,90 TL
Salatalık (1 kilo)  19,90 TL
Marul (1 adet)  10,90 TL
Golyandro (1 bağ) 10,90 TL
Sarma (1 kilo)  7,90 TL
Kuru Soğan (1 kilo)  19,90 TL
Patates (1 kilo)  19,90 TL
Muz (1 kilo)  44,90 TL
Armut (1 kilo)  45,90 TL
Elma (1 kilo)  35,90 TL
Kiraz (1 kilo)  114,90 TL
Karpuz (1 kilo)  7,90 TL
Kayısı (1 kilo)  65,00 TL
Portakal (1 kilo)  26,90 TL
Kömür (4 kilo)  100,00 TL
Güllaç (400gr) 181,00 TL