Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramınız kutlu olsun.
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı her yıl 19 Mayıs tarihinde anavatanımız Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde kutlanan resmi bir bayramımızdır. İlk defa 1926 yılında Gazi Günü adı altında Samsun’da kutlanan Gençlik ve Spor Bayramı , 24 Mayıs 1935’te Atatürk Günü adı altında resmiyet kazanmıştır..
Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basmasıyla başlayan Türk İstiklal Savaşı Türk Milletinin ‘Kurtuluş’ yolunu açmıştır. Hem kendi kaderine hem de Türk milletinin tarihine, çağın akışına, yön ve de şekil veren mücadele safhası Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basmasıyla başlar.
19 Mayıs 1919’un önemi, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Büyük Nutkunu 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basmasıyla başlatmasından anlaşılmaktadır.
I.Dünya Savaşı sonunda Mondoros Limanında demirlenen Agamemnon Zırhlısında Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı Rauf Orbay Bey, Büyük Britanya adına İngiliz Amiral Arthur Gough Calthorpe tarafından 30 Ekim 1918 akşamı Mondoros Ateşkes Antlaşması imzalanmasıyla birlikte 1 Kasım sabahından itibaren Osmanlı Devleti ile Britanya İmparatorluğu arasında ateşkes ilan edildi..
Mondoros Ateşkes Antlaşması, 1. Dünya Savaşı’nda yenik düşen Osmanlı Devletinin sonunu hazırlayan bir anlaşma olması yanında Antlaşmanın 7. Maddesi çerçevesinde İtilaf Devletleri kendi güvenliklerini tehdit edecek bir durum ortaya çıkarsa, istedikleri bölgeyi işgal edebileceklerdi.
30 Ekim 1918’de Mondoros Ateşkes Antlaşmasının imzalanmasının ardından İtilaf Devletleri Donanması, 07 Kasım 1918’de yardımcı gemileriyle beraber mayınları temizlemek bahanesiyle Çanakkale Boğazı’ndan Marmara’ya giriş yapmışlardı. 13 Kasım 1918 günü İtilaf Devletlerinden 61 parça Harp Gemisinden müteşekkil bir donanma, İstanbul önlerine gelip demir atmışlardı. Gerilere dönüp bakacak olursak bu donanmada 15 Muharebe Gemisi, 11 Kruvazör, 29 Muhrip ve 6 Denizaltı Gemisi bulunuyordu..
..13 Kasım 1918’de İtilaf Devletleri Filosu’ndan 2616 İngiliz, 540 Fransız ve 470 İtalyan askeri olmak üzere toplam 3626 asker karaya çıkarılmıştır. Kaynak 1: Zekeriya Türkmen, İstanbul’un İşgali ve İşgal Döneminde Uygulamalar, 13 Kasım 1918
Diğer yandan ayni anda Mustafa Kemal Atatürk’ün Adana’da bindiği Tren, 13 Kasım 1918 Çarşamba günü saat 12.45’te Haydarpaşa’ya varıyordu. Mustafa Kemal Atatürk, Haydarpaşa’da trenden inerken 61 parçalık İtilaf Devletleri Donanması da İstanbul’u adeta işgal ediyordu. Kaderin cilvesine bakınız ki, işgalciler ve o işgalcileri ilerleyen yıllarda kovacak olan Mustafa Kemal Atatürk de ayni gün, ayni saatlerde İstanbul’a gelmişlerdi..
..O günde donanmasının Boğaz’a giriş töreni nedeniyle Boğaz trafiği durdurulmuştu. Tören sırasında bir Osmanlı Devleti heyeti de Amiral Gemisine giderek işgalcilere “Osmanlı Hükümeti adına Hoş Geldiniz” diyordu!..
..Mustafa Kemal Atatürk, Yaveri Abbas (Gürer) ve kendisini karşılamaya gelen arkadaşı Rasim Ferit (Talay) ile birlikte, Haydarpaşa Garı’nın köşesindeki Çayhanede, kafasında bin türlü düşüncelerle 2-3 saat boyunca düşman donanmasının Boğaz’a yerleşmesini seyretmek zorunda kaldı. Konu donanmayı 3 yıl kadar önce 19 Şubat-18 Mart 1915 günlerinde Çanakkale’de durduran Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal Atatürk, o günde düşman donanmasının serbestçe İstanbul’u işgaline tanık oluyor ve de arkadaşlarına dönerek: “Hata Ettim!.. İstanbul’a Gelmemeliydim. Bir An Önce Anadolu’ya Dönmenin Çaresine Bakmalıyım” demişti. Kaynak 2-: https://www.sozcu.com.tr/2019/yazarlar/sinan-meydan/ataturkun-bagimsizlik-yolu-2-istanbuldaki-altı-ay-477181/
Ayni gün, eski küçük Kartal İstimbotu ile Boğaz’dan karşıya geçen Mustafa Kemal; İngiliz ve Fransız bayraklarının dalgalandığı işgal donanmasının arasından geçerken Kartal İstimbotu’nun güvertesinden ufka doğru bakıp “Geldikleri Gibi Giderler” demişti.
30 Ekim 1918 Mondoros Ateşkes Antlaşmasının 7. Maddesine göre; “Karışıklık çıkan yerler İtilaf Devletleri tarafından işgal edilecekti”. Nitekim, İtilaf Devletleri bu maddeye dayanarak bir çok yeri işgal etmişlerdi. Mondoros Ateşkes Antlaşmasından sonra Samsun ve civarında karışıklık yaratan Rum çetelerine karşı Türk direnişi İngilizlerin dikkatini çekiyordu. Azınlıkların bu isyanları kurdukları cemiyetlerle yönlendiriyor, İtilaf Devletleri de destekliyordu.
İngiliz Amiral Caltthorpe ve Amet, Kasım 1918 sonlarında “Samsun’da Mütareke Hükümlerinin henüz uygulanmamış olduğunu ve Hristiyanları toptan öldürmek için Müslüman Türk Ahalinin silahlandırıldığını” bildirmişti. Kaynak 3-: https://www.sozcu.tr./2000/yazarlar/sinan-meydan/ataturk-samsuna-direnis-baslatmasi-icin-gonderilmedi-5820165/
Neticede İngilizler, 09 Mart 1919’da Samsun’a 200 kişilik küçük bir askeri birlik çıkarmışlar, 50 kişilik bir Müfrezeyi de Merzifon’a göndermişlerdi. İngilizlerin Samsun’a asker çıkarmaları bölge halkının tepkisini çekmiş; 17-18 Mart 1919 gecesi Makineli Tüfek Bölüğüne bağlı Teğmen Hamdi Bey askerleriyle dağa çıkmıştı. Kaynak 4-: Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, C, 1 s.216, İstanbul, 2004
Teğmen Hamdi Bey’in direniş için dağa çıkması üzerine İngiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthorpe, 21 Nisan 1919’da İstanbul Saray Hükümeti’ne bir nota vermişti. Kaynak 5-: https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/sinan-meydan/ataturk-samsuna-direnis-baslatmasi-icin-gonderilmedi-5820165/
O günde 25 Nisan 1919’da bizzat Sadrazam Ferit’i ziyaret ederek ayni istekleri tekrarlamıştı. Damat Ferit, İngiliz yetkililere “Hükümetin Halkı Silahsızlandırarak” bu sorunu en kısa zamanda çözeceğini bildirmişti. İngilizlerin isteklerini yerine getirmek için İstanbul Saray Hükümeti Samsun’a bir “Umumi Müfettiş” göndermeye karar verdi. Dahiliye Nazırı Mehmet Ali Bey, Sadrazam Damat Ferit’e bu görevin Mustafa Kemal Atatürk’e verilmesini önerdi. Ayrıca Fevzi (Çakmak) Paşa da İngilizlere , Atatürk’ün “İttihatçılara karşı olduğunu” söyleyerek bu görevlendirmeye zemin hazırladı. Bunun üzerine Sadrazam Damat Ferit, birkaç kere Atatürk’le özel görüşerek bu görevi ona verdi.
.. Atatürk’ün İstanbul Saray Hükümetindeki asker-sivil tanıdıklarının telkinleri, Atatürk’ün Alman karşıtı olması, İttihatçı olmaması, Padişah’ın “Fahri Yaverliğini” yapması, Çanakkale başarısı ve Atatürk’ün ifadesiyle “İstanbul’dan uzaklaştırılmak istenmesi” gibi nedenler onun “Müfettişlik” görevine getirilmesinde etkili oldu. Kaynak: 6-https:www.sozcu.com.tr./2020/yazarlarsinan-meydan/ataturk-samsuna-direnis-baslatmasi-icin-gönderilmedi-5820165/
YARIN DEVAM EDECEK