Hem sofralarımızın değişilmezi hem de ihraç ürünlerinin baş aktörü olan hellimin marketlerde kilo fiyatının farklı fiyatlarla satılması tüketicide kuşku uyandırıyor
Hellim çeşitlerinde görülen fiyat farklılığının hellimin taban fiyatı olmaması nedeniyle marketlerin kar marjına göre satışa sunulması yani keyfi fiyatlandırmayı ortaya çıkarıyor
Fehime ALASYA
Ülkemizde sofraların vazgeçilmezi olan ve ihraç ürünlerinde ilk sırayı alan hellimin, marketlerde farklı fiyatlarla reyonlarda yerini alması tüketicilerin kafasında kuşku uyandırmakta. Marketlerde çeşitli firmalara ait hellimlerin kilo fiyatlarında görülen farklılık nedenlerinin başında ise marketlerin kar marjı ve hellimde taban fiyatın olmaması geldiği belirtiliyor.
İhraç edilen yerli ürünlerin önde gelen isimlerinden hellim, çok farklı kilo fiyatları ile tüketiciye ulaşıyor. Konuya ilişkin açıklama yapan Kıbrıs Türk Sanayi Odası temsilcisi ve denetleme kurulu uzman üyesi Kemal Öztürk, hellimin taban fiyatı olmadığını ve sadece çiğ sütte taban fiyat belirlendiğini ifade etti. Öztürk, serbest piyasa ekonomisi içersinde her fabrikanın hellim ve kaşarı istediği fiyattan satabileceğini belirtti.
EN PAHALLI ÜRÜN KALİTELİ ÜRÜN MÜ?
Bazı firmalar arasında görülen sekiz TL’lik farkın nereden kaynaklandığını merak eden tüketiciler, “en pahalı ürün kaliteli ürünü mü?” diye soruyor. Birim fiyatlarında görülen farklılıklar, hem marketlerin kar marjlarına göre hem de üretici firmanın sanayiye satış ücretine göre değişiyor. Marketlerin kar marjı arttıkça birim fiyatlarında görülen artışlar da ortaya çıkıyor. Yani ürünlerde sadece marka farkı değil, satışın yapıldığı firma farkı dahi fiyatlarda fark görülmesine neden oluyor. Herhangi bir süper markette kilosu 22,25 TL olan Gülgün Hellim, kimi zaman diğer marketlerde iki TL fark ile 24,25 TL’ye tüketiciye ulaşabiliyor.
TABAN FİYAT YOK
Devlet ayağından hiçbir şekilde hellimin kilosuna taban fiyat sabitlenmediğini dile getiren bazı hellim üreticileri, bunun rekabet ortamına fazlasıyla tüketicinin cebine yansıdığını dile getirdi. Bazı firmalar ise bu durumu yorumlarken şu ifadelere yer verdi: “Taban fiyatımız yok, belli değil, bu yüzden de firmalar kendine göre hareket edebiliyor. Herkesin gönlünü edip seçim zamanı oy toplama niyetinde olan devletimiz ise bu duruma seyirci.”
KEYFİ FİYATLANDIRMA
Firmalar gider maliyetlerini kendi belirliyor ve bu sayede fiyatlarda farklılıklar görülebiliyor. Taban fiyatının olmaması keyfi fiyatlandırmaların ortaya çıkmasına da neden olabildiğine dikkat çeken tüketiciler bu durumun marketleri haklı kıldığını savundu. Birim fiyatlarında farklılık görülen firmaların savunması ortada olan bu belirsizlikten büyük bir boşluk içerisinde. Bir yanda ‘Biz 11 kilo sütten bir kilo hellim yaparız, fakat işçiliğimiz pahalı o yüzden fiyatımız daha yüksek’ diyen bir firma, diğer yanda ise işçiliği ucuz fakat hellim içeriği pahalı bir firmadan alınan fiyatlar veya ‘benim marketimin komisyonu şu kadar, o yüzden fiyatlarım yüksek’ diyen firmalar ile tüketicinin kalite tespiti mümkün olmuyor.
“FİYATLARI ETKİLEYEN FARKLI FAKTÖRLER VAR”
Fiyatın yüksek olması, kalitenin iyi olması anlamına gelmediğini dile getiren Gülgün Süt Mamülleri’nden Yunus Betmezoğlu, fiyatları etkileyen birçok farklı faktörün yer alabileceğine dikkat çekti. Betmezoğlu, hellimin içeriğinin, işçilik, elektrik v.b. firma giderlerinin, marketin kar marjının bu faktörlerden olduğunu belirtti. Kalitenin fiyata endeksli olmadığının altını çizen Betmezoğlu, ortalama fiyatların çok altında, çok düşük ücrete satılan hellimleri tüketmeden önce düşünülmesi gerektiğini ifade etti. Betmezoğlu, “firmalar veya marketler arasında görülen 3-5 TL’lik fiyat farkları tüketiciyi endişelendirmemeli.”
KALİTELİ HELLİMİ NASIL ANLARIZ?
Firmalardan veya satıcılardan kaynaklı fiyatlarda görülen farklılıklara takılmayan tüketicilerin ise kaliteli ürün arayışı içerisinde olduğunu dile getiren Betmezoğlu, hellimin sertliği, parlaklık ve şeffaflığını ilk etapta bakılması gereken özellikler arasında sıraladı. Betmezoğlu, “Mangal yaktığınız zaman tel üzerine sıraladığınız hellim eriyip mangaldan düşerse o hellim kaliteli bir hellim değildir, tostunuzun içinde kaşar gibi eriyen hellim, hellim değildir. Hellimi alın, buzluktan çıkarın ve bir tabağın içerisine koyup dışarıda bir saat kadar bekletin, eğer çok fazla su çıkarırsa o hellim kaliteli bir hellim değildir. Vatandaşın ilk etapta dikkat etmesi ve gözlemlemesi gereken şeyler bunlardır.”dedi.
“İSTEYEN UCUZ ALIR İSTEYEN PAHALI…”
Kıbrıs Türk Sanayi Odası temsilcisi ve denetleme kurulu uzman üyesi Kemal Öztürk, hellimin taban fiyatı olmadığını, çiğ sütte taban fiyat belirlendiğini ifade etti ve serbest piyasa ekonomisi içerisinde her fabrikanın hellim ve kaşarı istediği fiyattan satabileceğini belirtti. Öztürk, “Fabrikaların aldığı sütler, süt kurumundan gider ve fiyatı sabittir. Ancak serbest piyasa ekonomisi içerisinde her fabrika hellim ve kaşarı istediği fiyattan satabilir. Yani burada herhangi bir denetim yoktur, isteyen istediği fiyata satabilir. Firmalar ve marketlerin koydukları fiyatlara bir müdahale yoktur. İsteyen istediği fiyata satabilir. Önemli olan alıcının o hellime olan talebidir. Oluşan bu fiyat farkları tüketiciye bazı yerde olumlu yansır bazı yerde ise olumsuz yansır. 15 TL’den 31 TL’ye kadar hellim var piyasada, tüketicinin kendi tercihidir. İsteyen ucuz alır isteyen pahalı…” dedi.
“SANAYİ ODASI LOGOSU OLAN HELLİMLERİ TERCİH EDİN”
“Tüketici kalitenin, fiyat ile endeksli olduğunu mu düşünmeli?” sorusunu yönelttiğimiz Kemal Öztürk, “Bu gün hellim tescili sahibi bizleriz, biz hellim denetlendi mi, logo taşıyor mu gibi konuları soruşturuyoruz. İnsanlar hellim tercih ederken, hellimin Sanayi Odası tarafından denetlenip denetlenemediğini sorgulamalı, logoyu kullanıp kullanmadığına bakması lazım.” yanıtını verdi.
İHRAÇ GİDEREK ARTIYOR
Hellim ihracında yüzlerin güldüğüne dikkat çeken Öztürk, adadaki süt üretiminde de ciddi bir artışın olduğunu dile getirdi. Öztürk, “ 2014 yılında gerçekleşen hellim ihracında, yaklaşık 140 milyon litre süt üretildi, 2013 yılında ise bu sayı 124 milyon litre idi. Arada olan fark sütte artışın olduğunu gösteriyor. 2013 yılında yaklaşık 7 milyon 700 bin kilo hellim ve kaşar üretildi, 2014 yılında 9 milyon 340 bin hellim ve kaşar üretildi. İhracatın büyük kısmı da hellimdir. %70 oranında Arap Ülkeleri’nde ihraç edilen hellim bizlerin yüzünü güldürüyor” dedi.
Hellim markalarının marketlerdeki kilo birim fiyatları:
Koop Hellim (Az tuzlu): 28.50 TL
Koop Hellim (Normal): 26.50 TL
Halisköy Hellimleri: 21.00 TL
Reha Hellim (Az Tuzlu): 22.10 TL
Reha Hellim (Normal): 22.10 TL
Gülgün Hellim (Az Tuzlu): 22.25 TL
Gülgün Hellim (Normal): 21.50 TL
Özlem Hellim (Az Tuzlu): 27.15 TL
Özlem Hellim (Normal): 25.85 TL
Akova Hellim: 19.80 TL
Yusuf Vakum Hellim: 26 TL
Köylüm Hellim: 23.95 TL
Taylan Hellim (Az Tuzlu): 23.35 TL
Taylan Hellim (Normal): 22.70 TL
