Rekor bütçe açığı

 
Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde dün görüşülmeye başlanan 2022 bütçesinde toplam gelirler 11 milyar 240 milyon TL, giderler ise 12 milyar 700 milyon TL olarak öngörülüyor. TC Kredileri hesaba katılmadığında bütçede 2 milyar 610 milyon TL 'açık' var. Bu rakam aynı zamanda KKTC rekoru. Rakamlar dikkate alındığında 2021’e göre bütçede yüzde 24.39 artış beklentisi var.
KKTC’nin 2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı, Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye Bütçe ve Plan Komitesi’nde görüşülmeye başlandı.
Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye ve Bütçe, Plan Komitesinde ele alınan Cumhurbaşkanlığı Bütçesi 60 milyon 675 bin 600 TL olarak oy çokluğu ile onaylandı.”
Maliye Bakanı Dursun Oğuz, yeni bütçenin; sağlık, eğitim altyapısının geliştirilmesi, yatırım, hem istihdamın sürekliliği hem de işleri pandemiden zarar görenleri destekleyecek şekilde oluşturulduğunu dile getirdi.
Koronavirüs ile mücadele için 2021 yılı bütçesinde öngörülen Koronavirüs ile Mücadele Projesi’nin, 51,5 milyon TL olan ödeneğinin Ekim sonu itibari ile 458.1 milyona çıkarıldığını, T.C. kaynaklı 50 milyon ödenek sağlandığını dile getiren Oğuz, 2021 mali yılı için ayrılan yedek ödenek kalemlerinin tümünün salgına destek amacı ile kullanıldığını, bunun da bütçe açıklarının artmasının en önemli nedeni olduğunu belirtti. 
Diğer ülkelerde olduğu gibi, KKTC’de de 2022 bütçesi hazırlanırken ve hedefler konulurken; öngörülen enflasyon rakamı olarak adlandırılan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artışları ve döviz fiyatlarındaki gelişmelerin baz alındığını ve önemli dayanaklar olarak kabul edildiğini söyleyen Oğuz, şöyle devam etti: 
“2021 yılı ikinci altı ayı için yapılan %12.44 tutarındaki tahminin dört ayın sonunda %11.40’a ulaştığı ve 2021 yılı için yapılan yıllık %21.27 oranındaki tahminin ise on aylık süreçte %20.23’e ulaştığı böylece tahmin rakamları içerisinde kalınabilmesi için yılın son iki ayındaki TÜFE oranının %1.04’ü geçmemesinin çok da olası olamayacağı görülmektedir. Bu durumda bütçenin ağırlıklı kısmı olan maaş ve maaş benzeri ödemeler için temel kıstas olan TÜFE endeksinin 1 Ocak 2022 maaşlarına %12.44 ve 1 Temmuz 2022 maaşlarına %6.77 oranındaki artış oranlarının aşılacağı ve biraz sonra değineceğim bütçe rakamları ve bu rakamlara bağlı korkutucu bütçe açığının tedbir alınmaması halinde daha da artacağını bizlere göstermektedir. “ 
Bütçe açığı rakamlarıyla ilgili bilgi veren Oğuz, son 10 yılda 2010-2015 döneminde, 2012 yılında Havalimanı’nın özelleştirilmesinden elde edilen 236,7 milyon TL sonrası 75,6 milyon TL Bütçe açığı, 2016-2018 döneminde 181 milyon TL bütçe fazlası ve 2019-2020 yılları için ise 828,4 milyon TL bütçe açığı yaşandığını belirtti. 
Oğuz, “2022 yılı bütçesinde öngörülen giderlerin yapılabilmesi için, taviz verilmeksizin bütçe açığını azaltacak yönde çalışma yapılması hususunda tümümüze önemli görevler düşmektedir.” dedi. 
Maliye Bakanı Oğuz, 2021 Mali Yılı Bütçesinde 6.880,0 milyon TL olarak öngörülen yerel gelirlerin yüzde 2,03 artışla 7.019,4 milyon TL’ye, 8.860,0 milyon TL olarak öngörülen yerel giderlerin yüzde 0,5 azalışla 8.815,3 milyon TL’ye ve 1.980,0 milyon TL olarak öngörülen yerel bütçe açığının ise yıl sonu itibarıyla yüzde  9,3 oranında bir azalışla 1.795,9 milyon TL olarak gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini ifade etti. 
Ülkenin içinde bulunduğu durum ve sorunlara değinen Oğuz, ekonomik programları uygulama zorunluluğu ve ihtiyacının artmakta olduğunu, plan ve programlara bağlı kalarak mali disiplinden taviz vermeyecek çözümler üretmek gerektiğini kaydetti. 
Maliye Bakanı Oğuz, “Ülkemizin kanayan yarası olan ve önceleri telafuz bile edilmeyen ancak benden önceki Maliye Bakanları tarafından da özellikle hassasiyet gösterilen ve dile getirilen aşırı borç yükü Haziran 2021 itibarıyle 12.261,5 milyar Türk Lirası İç Borç, 34.883,3 Milyar Türk Lirası Dış Borç olmak üzere 47.144,8 milyar Türk Lirasına yükselmiştir” dedi. 
2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nın kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirlik ve mali saydamlığın sağlanması yaklaşımıyla yerel gelirler yüzde 22,67, yerel giderler ise yüzde 24,72 artış öngörüsü çerçevesinde hazırlandığını söyleyen Oğuz, şöyle devam etti: 
“2022 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı Bakanlar Kurulu’nca; 12 milyar 700 milyon Türk Lirası Gider, 11 milyar 240 milyon Türk Lirası Gelir, 1 Milyar 460 Milyon Türk Lirası Bütçe açığı olarak onaylanmıştır.”
Genel Bütçe açığını azaltan unsur olan TC Kredileri hesaba katılmadığında yerel bütçe açığının 2 milyar 610 milyon TL olduğunu belirten Oğuz, “Diğer bir ifade ile yerel bütçe giderlerimizin yüzde 23.62’sinin gelir karşılığı bulunmamaktadır. Bu rakam ülkemiz bütçelerinde şu ana kadar yaşanan rekor bütçe açığı öngörüsüdür”  diye konuştu.
Bütçe giderleri içerisinde personel giderleri ile cari transferlerin, esnek olmayan büyük bir paya sahip olduğunu söyleyen Oğuz, devamlı surette artan ve 2021 yıl sonu harcama tahminine göre 220 milyona ulaşması beklenen ek mesai ödemelerinin kamu maliyesi yönünden sürdürülebilirliği olmadığını ve hükümetin ivedi tedbir alması gerektiğini kaydetti. 
Bütçe açığına rağmen mahalli yatırımlara özel önem vererek, 342.6 milyon TL tutarındaki 2021 ödeneğinin, bu yıl 430.0 milyon TL’ye yükseltildiğini söyleyen Oğuz, belediyelere katkı payının yüzde 9,25 olarak öngörüldüğünü belirtti. 
“Bu durumda katkı payı %26,42’lik bir artışla 659,5 milyon Türk Lirası olarak yer almaktadır. 372 Belediye emeklisi için ise 39,9 milyon TL ödenek ayrılmıştır” diyen Oğuz, Türkiye Cumhuriyeti yardımlarının bunun dışında olduğunu ifade etti.