Fikret Demirağ, Kıbrıs Türk Edebiyat’nın 'Soyut Şiir' in asıl temsilcisi ve Çağdaş Kıbrıs Şiiri'nin en uzun soluklu imzası olarak bilinen ismidir, yayımladığı 20 şiir kitabıyla 4-5 farklı şiirsel etkilenmeyi eserlerine de yansıtmıştır. Atilla İlhan, İkinci Yeni, Toplumcu şiir, 1974 Kuşağı şairleri ve yanı sıra, Özdemir İnce'nin şiir, yazı ve çevirilerinden izler göze çarpmaktadır. Başlangıçta İkinci Yeni'nin en önemli kalemlerinden biri olarak öne çıkan Demirağ, 1970'den sonra M. Kansu ile birlikte toplumsal gerçekçi şiirin en kuvvetli temsilcileri haline gelmiştir adına toplumculuk denmesine karşın, şiirlerinde egzotik, fütürist izler ağırlık basar. Örneğin savaşa karşı haykıran 'Umut ve Dehşet Çağından Şiirler' adlı kitabında, 25 kadar yabancı ülke ya da kentin, aynca Merih, Jüpiter gibi gezegenlerin adlan geçer. Ne var ki, daha birkaç yıl önce yıkıcı bir savaşa sahne olan Kıbns'ın ya da Ada'yailişkin herhangi bir şeyin geçmez.
1980'li yıllarda, "1974 Kuşağı" adıyla anılacak şairlerin ortaya çıkışından sonra, Fikret Demirağ'ın şiirine Kıbrıs motifi daha çok girecek, 'Kıbrıslılık' kimliği en ileri noktalara taşınacaktır. Nitekim şair verdiği bir röportajda bu gerçeği, "Ben Kıbrıs'ın tarihini tersinden okuyup şiirini yazdım" şeklinde ifade etmektedir.
Fikret Demirağ'ın şiiri tarihin derinliğini, mitolojinin esnek hayal iklimiyle harmanlanır. Akdeniz insanı genelinde Kıbrıs insanı gerçeğine eğilen bir süreçte şiirin olgunlaştırıştır.
Şairin Şiir Anlayışı
Fikret Demirağ,Kıbrıs Türk şiirinin en üretken şairlerinden birisidir. M.Kansu’ylabirilkte “İkinci Yeni” akımının Kıbrıs’taki ilk temsilcileri olmuşturlar . ‘Soyut Şiir’ in temsilcisi ve Çağdaş Kıbrıs Türk Şiiri’nin öncülerinden olan şair, yayımladığı 20 şiir kitabıyla farklı şiirsel denemelerini eserlerine yansıtmıştır. İlk başlarda Özdemir İnce’nin etkisiyle İkinci Yeni,Soyut Şiir, Toplumcu-Gerçekçi ve gerçek Kıbrıs kimliğini yansıttığı şiirler dönemi.
Toplumcu şiirin en önemli temsilcisi olarak bilinen Fikret Demirağ, adına toplumculuk denmesine karşın, şiirlerinde egzotik, fütürist izler ağırlık basar. Örneğin savaşa karşı haykıran ‘Umut ve Dehşet Çağından Şiirler’ adlı kitabında, 25 kadar yabancı ülke ya da kentin, ayrıca Merih, Jüpiter gibi gezegenlerin adları geçer. Ne var ki, daha birkaç yıl önce yıkıcı bir savaşa sahne olan Kıbrıs’ın ya da Ada’ya ilişkin her hangi bir şeyin adı geçmez.
Kendisi bu dönem için şöyle der: “Ben bir dönem sonra biraz ikinci yeni dediğim daha kapalı ama hiçbir zaman daha kapalı bir şiir olmadı. Dikkatli okuyan biri rahatlıkla yani İlhan Berk’in dediği gibi “anlamı tam silmek istiyorum” gibi bir şey bende olmadı. Onda var mesela bir yerde dedim ki ne olacak bir sürü şeyler yazdım. Behçet Necatigil’e de beğendirdim Özdemir İnce’ye de beğendirdim ama ben başka bir şey yapmak istiyorum. Böyle bir huzursuzluğum vardı ve bazı şiirlerde daha kimlik gibi bir derdimde yok ve başladım Zivania, Nor ve Köftel gibi türkü eşiğine bir farklılık yaratmak gibi ilkelde olsa böyle bir başlangıç yaptım ve bunları “DAYAN YÜREĞİM” adlı bir kitapta yayınladık. Kıbrıs’a hala değinemiyorum, değinemiyorum değil Kıbrıs için hazır değilim böyle diyelim. Bu defa şeyi anlatamıyorum ki “UMUT VE DEHŞET ÇAĞINDA ŞİİRLER” diye bir kitap sonra “DİNLE ŞARKIMI” diye o kitapla da tamamen evrensel konular atom bombası ne bilim uzaya gidilip geliyor bir yandan da insanlık aç falan bu tür şeyler yazıyorum. Bir titreşim havada bir nükleer korku bu tür şeyler yazıyorum kıyısından köşesinden Kıbrıs’a da bir gönderme var ama istediğim şiir oda değil evrensel bir şeyler yazdım bir şeyler derken küçümsediğimi zannetme onlara sahip çıkıyorum…
Fikret Demirağ’ın şiirine Kıbrıs motifi daha çok girecek, ‘Kıbrıslılık’ kimliği en ileri noktalara taşıyacaktır. Nitekim şair verdiği bir röportajda bu gerçeği, “Ben Kıbrıs’ın tarihini tersinden okuyup şiirini yazdım” şeklinde ifade etmektedir.
İşte esas şiir dönemi ve kendini bulduğu dönem toplumcu-gerçekçi şiiri yazmayı bırakıp 1992 yılında Galeri Kültür Yayınlarından arka arka çıkan şiir kitaplarıdır. “Acılı Bir Yurt-Limnidi Ateşinden Bugüne” eseri Kıbrıs Türk şiiri ve şair için bir dönüm noktasıdır.
Eseri için şair şöyle der: “Yetmiş dörtten sonra ne zamanki bildiğimiz alt üst oluş yaşandı ve insanalar gelemeye ırkçılık yapmak istemem ama o gün bir kafesin içinde olduğumuzun bilincine vardım ve dedim ki zaten bu şiirde benim değildi. Yahut da ben kimim ve kendimi bir Türk gibi hissetmiyorum ben dedim Kıbrıslılarında dünyada da bir çok insanın Türk Rum olduğuna falan inanmıyorum. Bir melezleşme söz konusu kendimi daha çok niye yani bu ülkede ben niye bin beş yüz yetmişle başlayan bir şeyin ürünü olayım. Salamis’i yapanlarda benim dedelerimdir yada ne bileyim belki neolitik dönemlerin insanları da benim atalarımdır. Belki belkinin de ötesinde Kıbrıs tarihi ile ilgili tabi resmi olmayan kaynaklara da eğilerek. İnsanın Kıbrıs’ı ilk Hristiyan ülkesi olarak tanıyan havarilerinin gelip gittiği kutsal dediği kitapların odak noktasında bir ada olduğuydu. Sümerler eski Mısır ve Arap vb.bütün bunların ortaya koyduğu birikimin bende mirasçısıyım bende bir parçasıyım gibi bilinçle sorgulaya sorgulaya “Limnidiyi” yazmaya başladım…”
Şair bu dönemde arka arkaya “Hüzün Ana”, “Sırrı Dökülmüş Kökayna”, “Yalnızlık Gece Müziği”,” Alfa ve Omega”, “Şeker Suya Düştü” adlı eserleriyle tam bir olgunluk dönemine ve esas özüne döner şair bu dönem için şöyle der: ““Hem şiir hem değil hem yazı hem değil başka bir şey ama şiir parçası ben gene şiir parçası olarak görmeyi tercih ediyorum yani projelenmiş bir şey. Ondan sonra arkası geldi korkunç acı duyuyorsun bir takım şeylerden ve ben içimizdeki zehrin dışarıya akıtılmasının birkaç yolu olarak mesela “tarihle yüzleşmek, kendi kendimizle yüzleşmek en başta eteklerdeki taşı karşılıklı dökmeye davet etmek herkesi karşı tarafı da, karşı taraf derken karşı taraf öteki benim için üç çeşit; bir biz ve öteki , herkesin taşı dökmesi gerek ve duyuyoruz falan yerde toplu mezar var , filan yerde insanlar öldü toplu olarak gömüldü, bazı yerleri bende biliyorum. Kadınların en fazla zarar gördüğünü biliyoruz. Kadınların ağzındanmış gibi “HÜZÜN ANA” diye bir kitap yazdım. Biz bu toplumun vicdanı ve belleği olmaya çalıştık, tek başıma değil yani. Sonra “SIRRI DÖKÜLMÜŞ KÖK AYNA” , kibir bir diziyi oluşturur nostaljik gibi gördü çocukluğa dönüş ama sırf nostalji olsun diye yazılmış bir kitap değil tabi. Onlarda hep ayrı ayrı yazıldı sonradan böyle yan yana tematik sıralamada kitapmış gibi yani sıralama tek tek her biri ayrı ayrı yazdırdı kendini sonradan sıralandı böyle bir içerik çıktı. Eskiye de saptanmış kalmayalım eskiye, eskide kalma bir hasretleri vardı bu insanların Kıbrıslıların onlarda bilincin yani anılar biçiminden hani şey gibi değil nerde o günler molihiya, ayıklardı kadıncıklar gibi değil fakat daha naif olduğumuz bir dönem olmuştur mutlaka. Bu ganimet dönemlerinde önce falan Kıbrıslılar sanki biraz daha saftirik miydi ya da ben mi öyle hatırlıyorum. O döneme ait şeyler yazdık ; komşularımı yazdım, kendi aşklarımı yazdım mesela benim ilk aşklarımdan biri Rum kızıdır ve çok acı bir şey öldürüldüğü gün MarkosDragos, o Rum kızı benimle merhabayı kesti. Mesela öyle bir zararda gördüm yani neyse şimdi bütün onları da yazıyorsun onlarda sırrı dökülmüş hepsi tematik bir geçmişe yönelik olduğu için onları da küçük bir kitapçık haline getirdim.
Bozulmakta kokuşmakta devam eden bir toplum yapısı ve insan yapısı her gün biraz daha kötüye gider. Onları da “YALNIZLIK GECE MÜZİĞİNDE” ve onun devamı var bir kitap daha “ALFA VE OMEGA” DİYE VE “ŞEKER SUYA DÜŞTÜ”. Denktaş bir sözü şeker suya mı düştü Kıbrıs konusu mahalli konusunda bende şeker suya düştü evet alarak değil kitabıma öyle bir isim verdim ve daha yayınlanmadı onlar yani dörtlü gibi görünen ama aslında altılı olan böyle bir şey yaptım ve sanıyorum dönemin sözünü ettim işlevi görürse o bana yeter…”
Şener Levent, “Toplumsal yaraları kendine dert edinen, başkasının derdini kendi derdi olarak gören ve kendiyle ilgili olmasa da her haksızlığa baş kaldıran kaç kişi var ki aramızda?” diye sorarken, “İşte bunlar için çarpan bir yürek” dediği Demirağ’ın şiirindeki zengin ve çok yönlü üretimin kaynağına işaret eder.
Dizeye ve imgeye önem veren şair, halk şiirinden esinlendiği yalın ve lirik şiirleriyle öne çıkmış ve başarılı olmuştur. “İmgeleri yoğun, çağrışımları geniş bir Aşk Şairi” olmanın yanı sıra, zengin bir lügatin sahibi, şiirinin titiz bir işçisidir aynı zamanda.
Fikret Demirağ’ın şiir serüveninin bugün içi ulaştığı yer, bu zorlu ve karmaşık ‘kıldan ince kılıçtan keskin sırat köprüsü’nden geçerken tükenmek bir yana; sürekli yenilenen tematik ve estetik bir genişlik, değişerek korunan bir yerellik ve ötekilerle, sınırların ötesiyle etkileşim sarmalında daha da derinleşerek daha da yetkinleşiyor, kalıcılaşıyor ve kendi sınırlarının içinde ve ötesinde herkesin şiiri haline dönüşüyor.
Kendi kendini yenileyen ve Kıbrıs Türk şirini bir yola koyan Fikret Demirağ, Türkçeyi ustaca kullanışı, şiir biçemini ve dilini çok iyi bilen bir şairdir. Kıbrıs şiiri deyince ilk beşin içinde olan hoca, kendisinden sonra gelen kuşağa büyük bir ilham kaynağı olmuştur.
Fikret Demirağ Kimdir?
10 Ocak 1940'ta Lefke'de (Kıbrıs) doğdu. Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Türkçe Bölümü'nü bitirdikten sonra (1960) Kıbrıs'ın çeşitli ortaokullarında 28 yıl öğretmenlik yaptı. Emekli olduğu 1989'dan 2001 yılına kadar Kıbrıs gazetesinin kültür-sanat sayfasını yönetti.
1960'lı yıllardan bu yana Kıbrıs Türk şiirinin geçirdiği bütün aşamalarda, kendi şiir serüveni çerçevesinde imzası bulunan şair, özellikle 70'li yıllardan başlayarak, gittikçe yoğunlaşan bir şiir dili arayışıyla, kendi retoriğini oluşturdu. M.Kansu ile birlikte,Kıbrıs’ta İkinci Yeni Hareketi’ni başlattı.
Çeşitli dönemlerde, arkadaşlarıyla çıkardığı Şölen (1961-62), Sanat Postası (1965-66), Çağ-Der (1979-80), Pygmalion (1993-96) gibi sanat-edebiyat dergileri, yönettiği Halkın Sesi, Kıbrıs, Yeni Düzen’in kültür-sanat sayfaları, kurucuları arasında yer alıp başkanlıklarını üstlendiği yazar ve sanatçı örgütleri, radyo ve televizyonlarda yaptığı şiir programları ile de Kıbrıslı Türkler’in edebiyatında sürekli etkin olan Fikret Demirağ'ın, şiirleri bazı yabancı dillere çevrildi, ödüllendirildi, oyunlaştırıldı ve bestelendi.
YAYIMLANMIŞ ESERLERİ:
1-İkinin Yaşamı ( M.Kansu’ylabirlikte,Ankara, 1959), Şiir
2-Tutku (İlhan Tezel ile birlikte,Ankara, 1960) , Şiir
3- Esperanza ( Lefkoşa,1962) , Şiir
4- Açar Yörüngeler Çiçeği (Lefkoşa, 1963) , Şiir
5- Aşkımızın Şarkıları (Lefkoşa,1965) , Şiir
6- Kısa Şiirler Durağı (Lefkoşa,1968) , Şiir
7- Ötme Keklik Ölürüm (Lefkoşa, 1972) , Şiir
8- Dayan Yüreğim (Lefkoşa, 1974) , Şiir
9- Umut ve Dehşet Çağından Şiirler (Lefkoşa , 1978) , Şiir
10-Dinle Şarkımı (Lefkoşa, 1981) , Şiir
11-Akdenizli Şiirler ve Aşk Sözleri (Lefkoşa, 1984) , Şiir
12-Adıyla Yaralı (Ankara,1986) , Şiir
13- Rüzgarda Ozan Türküleri (Lefkoşa, 1986) , Şiir
14- ACILI BİR YURT İÇİN:
15-Limnidi Ateşinden Bugüne (l.Kitap, Lefkoşa, 1992), Şiir
16-Hüzün Ana (2-Kitap, Lefkoşa ,1992), Şiir
17-Sırrı Dökülmüş Kökayna& Yalnızlık, Gece Müziği (3. ve 4. kitaplar, 1994 - 1994 Türk Bankası Ödülü, 1995 M. Necati Özkan Ödülü, Lefkoşa) , Şiir
18- Seçme Şiirler (Lefkoşa, l994) , Şiir
19- Şiirin Vaktine Mezmur (Lefkoşa 1996) , Şiir
20- Eros 'un Oku (İstanbul,1997) , Şiir
21- Alfa ve Omega (Lefkoşa, 1999) , Şiir
22- Tanrı Müziği Bir Sessizlikte-Seçme Şiirler 2-(Lefkoşa,2002) , Şiir
23-Ada’mın Sahilinde(İstanbul,2005),Şiir
ROMAN:
1.Yağmur Ağaçları,1963
2. Şu Müthiş Savaş Yılları,1985,Anı-Roman
Birgün ozanlar da ölür
Ozanlar da ölür birgün
Kar yağar dağlara dağlara
Gül ışıklar zor tırmanır
Gece yağan ağaçlara
Birgün ölür ozanlar da
Herkes bir çiçek söndürür
Ozanlar da birgün ölür
Ondan sonra bağır, ara,
Sığın pis sular gibi akan
Gangster işi şarkılara,
Ölür birgün ozanlar da
Şarkı kovboyları ölür
Haydutlar doluşur barlara,
Ağaçlar çiçek döker
Aşk dağı gürültüyle çöker
Bir jet gürültüyle geçer
Gökmaviyi yara yara,
Atletler koşarken göçer
Çalgılar karanlıktan su içer
Karanlıklar demir otları biçer
Ozanlar da ölür birgün
Kar yağar dağlara dağlara
Kırlara damlara ağaçlara,
Bir serçe kartala uçar
Bir serçe kartala uçar
Bir serçe kartala uçar…
Garson korsana gül getirir!
1972
YAŞLI BİR AKDENİZ EZGİSİ
Hepimizin yüzünden
hırçın bir ırmak geçmiş gibi,
izini uğultusunu bırakmış;
beyinlerimizde bir yerde
akıp duruyor hâlâ
suları kan köpüre köpüre
Şimdi yaralı portakal çiçekleri
kımıldıyor yüreğimde
Birer kıyı balığıydık
yıllarca yıllar önce
kendi ılıman denizimizde,
şimdiyse zamanların açtığı
yaralarımız kanıyor
hırçın sular üzerinde
Bilge zeytin ağaçları sallanıyor
sevgilimin gözlerinde
Bizi acıyla sözlediler, ama
ey barış, biz senin nikâhlınız;
seninle gireceğiz eninde sonunda
şarkıların altından geçip
ve silahlarımızı dışarda bırakıp
güzel günlerin dünya evine
Hırçın bir uçakgemisiyle çarpışıyor
gözlerim Akdeniz'de
Kızkardeşimin sevdiği
ölü bir adamdır şimdi,
ama sağ bir adamdı sevdiğinde;
şimdi yanıt veremez artık
yürekleri ikisinin de
bu gökler altındaki aşk sözlerine
Torpillenmiş denizaltıları
şimdi yürekleri su diplerinde
AKDENİZLİ
Bir sevdayla sevişmeyi bilmeyen
Akdenizli değildir
bir gövdeyle sevişmeyi bilmeyen
Bir rüzgârla konuşmayı bilmeyen
bir bulutla bir acıyla
birDor taşıyla konuşmayı bilmeyen
Bir mevzi çukurunda kurşun atarken
torbaların arasında açan çiçekle
gözlerini seviştirmeyen
Bir sevdanın mezar taşıyla
bir umudun külleriyle konuşmayı bilmeyen
Akdenizli değildir.
Üç savaşın dehşetiyle gözleri
büyüyüp iri kalmış
kadınlarla çocuklarla gözleşmeyi bilmeyen
Kanın kıyımın ölümün ortasında
barışla sözleşmeyi bilmeyen
sevgiyle acıyla buluşmayan yüreği
Bir uçurtma, ya da sünnet düğünü
karşısında bilmeyen çocuklaşmayı
Akdenizli değildir
Bir zeytinden, yasemimden, sevişme çalgısından
kanının debisi yükselmeyen
değildir Akdenizli
Bir kadınla sevişmeyi bilmeyen
Akdenizli değildir
Bir yangınla sevişmeyi bilmeyen.
İKİ BOŞ DENİZ KABUĞU
"Ben değiştim" gözleriyle bakıyor
karşımdaki 'yabancı',
biliyor ki ben de 'eski ben' değilim,
ve bunu dillendirmeme konusunda
-sanki- sessiz bir sözleşme var aramızda;
birimiz konuşurken (dalgın sözcükler
uçuşurken bezginlikler odasında),
öbürünün aklı uzaklarda oluyor
(bir Aşk'ın 'narenciye bahçesi' kuruyor o
'uzaklar'da).
Arada bir birbirimize 'uyandığımızda'
o uzak, eski Aşk'tan
gazel yapraklar yağıyor aramıza.
Artık başlıca işimiz -hiç çaresiz-
birbirine ölen iki ruh ve gövdenin
acıklı seslerini dinletmek birbirimize.
Onca yaşanmışlıktan geriye kalan:
içlerinden 'hiçliğin' uğultuları gelen
iki boş deniz kabuğu işte.