Özlem Şahin ŞAKAR-New York (HALKIN SESİ)
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 16-17 Temmuz tarihlerinde New York’ta yapılacak genişletilmiş gayrıresmi Kıbrıs toplantısına ilişkin olarak, “Taraflar ilerleme sağlama yönündeki iradelerini sürdürürlerse daha fazla olumlu adım atılmasının mümkün olduğunu” söyledi.
Genel Sekreter Guterres, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) üyelerine, 16-17 Temmuz’daki genişleştirilmiş gayrıresmi Kıbrıs toplantısı öncesinde BM Barış Gücü (UNFICYP) ile BM İyi Niyet Misyonuna ilişkin iki ön rapor sundu.
Adada 12 Aralık 2024- 11 Haziran 2025 tarihleri arasında yaşanan önemli gelişmelerle UNFICYP’in faaliyetlerine yer verilen ve henüz resmi olarak yayınlanmayan ön raporlar, BMGK’nın 14 Temmuz’daki toplantısında ele alınacak. Bu toplantıda UNFICYP’in başı ve Genel Sekreterin Kıbrıs Danışman Yardımcısı Colin Stewart’ın BMGK üyelerine brifing vermesi bekleniyor. Stewart adada son yaptığı açıklamada, 3,5 yıldır sürdürdüğü görevini 7 Ağustos’ta bitirip emekli olacağını bildirmişti.
Bu arada BM Sözcülüğünden yapılan açıklamada, Genel Sekreterin Kişisel Temsilcisi Maria Angela Holguin Cuellar’ın haftasonu adada olacağı ve New York toplantısı öncesinde iki tarafla görüşmelerde bulunacağı duyuruldu. Cuellar’ın bu hafta içinde Londra’da Garantör ülke Britanya’nın ve Brüksel’de AB’nin üst düzey yetkilileriyle temaslarda bulunduğu, bugün de Paris’te Fransız temsilcileriyle biraraya geleceği bildirildi.
Genel Sekreter Guterres hem UNFICYP, hem de iyi niyet raporlarında, bu dönemde tampon bölge ve çevresinde önemli bir krizin yaşanmadığı, daha önceki dönemlere göre bölgede daha az askeri ihlallerin yaşandığı bildirildi.
Genel Sekreter raporlarında, Cenevre’de Mart ayında düzenlenen genişletilmiş gayrıresmi toplantıda iki taraf arasında güven inşa etme potansiyeline sahip bir dizi somut adım atılmasının ve belirli girişimler üzerinde anlaşmaya varılmasının güven verici olduğu vurgulandı. New York’ta iki hafta sonra yapılacak gayrıresmi toplantı, Kişisel Temsilci Holguin Cuellar’ın atanması ve iki tarafın bu konularda verdikleri onayların, Kıbrıs sorununun çözümü yolunda daha fazla ilerleme sağlamak için daha odaklı çabaların göstergesi olduğunu belirten Guterres şunları söyledi: “Taraflar iradelerini sürdürürlerse daha fazla olumlu adım atılması mümkündür. Bu raporlama döneminde adada artan katılım ve faaliyetleri, özellikle de BM’nin kolaylaştırıcı rol üstlendiği iki Kıbrıs lideri ve temsilcileri arasındaki toplantıları memnuniyetle karşılıyorum. Her iki tarafı da geçiş kapıları ve tampon bölgedeki güneş enerjisi projesi konusunda uzlaşma ruhu sergilemeye çağırıyorum, zira bu konularda bir anlaşmaya varılması, New York toplantısı öncesinde, siyasi iradeye dair anlamlı bir sinyal olacaktır.”
Geçiş kapılarının kritik öneme sahip olduğunu hatırlatan Guterres, “İki lideri geçiş kapıları konusunda gecikmeden bir anlaşmaya varmaya çağırıyorum.” dedi. Tampon bölgedeki güneş enerjisi santralinin adanın her iki tarafına da fayda sağlayacak sürdürülebilir enerji işbirliğinin en iyi örneği olacağını ifade eden Guterres, adada birlikte çalışmanın öneminin altını çizdi. İki tarafın barış süreciyle ilgili tutumlarındaki farklılıkların devam ettiğini de kabul eden Guterres, tarafları güven artırıcı önlemlerin yanısıra somut tartışmaya katılmaya da çağırdığını belirtti. “Kıbrıs bağlamında güveni artırmak için diyaloğun devam etmesinin gücüne inandığını” söyleyen Genel Sekreter, aktif müzakere süreci içinde olunmamasına rağmen teknik komitelerin çalışmasının son derece önemli olduğunu vurguladı, komitelerin başarılarını takdir ettiğini bildirdi.
Guterres iyi niyet raporunda garantör devletler Türkiye, Yunanistan ve Britanya’nın Kıbrıs barış sürecinde oynadıkları önemle role de dikkat çekerek bu üç ülkeyi karşılıklı olarak kabul edilebilir bir çözüm bulmak için devam eden çabalara yapıcı bir şekilde katkıda bulunmaya davet etti. Guterres, BM parametrelerini belirleyen BMGK kararlarını rehber alarak “Barışçıl bir çözüm bulmak için taraflarla ve garantör güçlerle temas ve diyaloğu sürdürmeye kararlıyım” dedi.
Türkiye ve Yunanistan’ı, ikili ilişkilerin geliştirilmesine yönelik kararlı tutumlarından dolayı bir kez daha takdir eden Guterres, bu durumun Kıbrıs sorunun çözümü için elverişli bir ortamın yaratılmasına da katkıda bulunduğunu belirtti.
Raporda, 1964 yılında, Adada görev yapmaya başlayan UNFICYP’te 11 Haziran 2025 itibariyle 800 asker (686’sı erkek, 114’ü kadın) ve 68 polis (39’u erkek, 29’u kadın) olmak üzere toplam 868 barış gücü personelinin bulunduğu da bildirildi. UNFICYP’in 31 Ocak 2026’da dolacak görev süresinin zamanı geldiğinde BMGK tarafından yeniden bir yıllığına uzatılması bekleniyor.
