Özlem Şahin ŞAKAR –New York
BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi ve Kıbrıs’taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü (UNFICYP) Misyon Şefi Elizabeth Spehar, “UNFICYP adada hem başarılı müzakere sürecinin başlaması için gerekli şartların yaratılmasında, hem ara bölgede ve çevresinde asayiş ve istikrarın sağlanmasında, hem iki toplumu biraraya getirmede, hem de güveni tesis etmede önemli rol oynuyor” dedi.
Spehar Genel Sekreterin görevlendirdiği üst düzey BM yetkilisi Jane Holl Lute’ün de yakın zamanda adaya gideceğini bildirdi, tarih vermedi.
KONSEY KIBRIS’A BÜYÜK DESTEK VERİYOR
Spehar, BM Güvenlik Konseyi üyelerine Genel Sekreterin son UNFICYP raporu ve Kıbrıs’taki son durum ile ilgili bilgi verdi. Spehars basına kapalı yapılan ve yaklaşık iki saat süren Konsey toplantısının ardından gazetecilere yaptığı açıklamada, Konsey üyelerinin Kıbrıs’a ve Kıbrıs sorununun çözümüne büyük destek verdiklerini görmekten memnuniyet duyduğunu söyledi. Spehar Konsey üyelerinin toplantıda Kıbrıs sorununa ilişkin büyük ilgi gösterdiklerini, kendilerine önemli sorular yönelttiklerini ve yararlı istişarelerde bulunduklarını belirtti.
Genel Sekreter Guterres’in de raporda belirttiği üzere Adada son bir yılda ve özellikle de son altı ayda pek olumlu gelişme yaşanmadığını ifade eden Spehar, müzakerelerin 1,5 yıl önce durduğunu anımsattı. Ancak bazı olumlu gelişmelerin de yaşandığını söyleyen Spehar, iki liderin 26 Ekim 2018’de biraraya geldiğini, bu toplantıda iki geçiş kapısı açmaya karar verdiklerini ve gerçekten de 12 Kasım’da Derinya ve Aplıç geçiş kapılarının açıldığını anımsattı. Yine bir başka olumlu gelişmenin BM’nin Kıbrıs üst düzey yetkilisi Jane Holl Lute’nin Adada Aralık 2018’de liderlerle istişarelerde bulunması olduğunu belirten Spehar, Konsey üyelerine hem UNFICYP’e, hem Kıbrıs sorununun çözümü için harcanan barış çabalarına hem de Lute’ün liderlerle müzakerelerin yeniden başlaması için üzerinde uzlaşılması gereken çalışma esaslarının (terms of reference) belirlenmesine yönelik istişarelerine destek vermeyi sürdürdükleri için teşekkür etti.
Konsey üyelerinin Genel Sekreterin raporda da belirttiği üzere, Adadaki güven ortamının artırılması, başarılı bir müzakere sürecinin başlaması için daha iyi koşulların yaratılması ihtiyacının bulunduğuna ilişkin görüşlerine destek verdiğini söyleyen Spehar, Konsey üyelerinin adada daha fazla güven artırıcı önlemin alınmasını, iki toplum arasında güvenin tesis edilmesini ve bu konuya iki tarafın ve iki liderin direk destek vermeleri konusunu desteklediklerini de kaydetti.
Spehar Konsey üyelerinin hem BM Kıbrıs barış gücüne hem de BM’nin iyi niyet misyonuna destek verdiğini beliterek, “UNFICYP adada hem başarılı müzakere sürecinin başlaması için gerekli şartların yaratılmasında, hem ara bölgede ve çevresinde asayiş ve istikrarın sağlanmasında, hem iki toplumu biraraya getirmede, aralarındaki temasları artırmada hem de güveni tesis etmede önemli rol oynuyor” diye konuştu.
LUTE YAKIN ZAMANDA ADAYA GİDECEK
Lute’nin adaya ne zaman gideceğinin ve Konsey üyelerinin Lute’den hem liderlerle hem de garantör ülkelerle yaptığı temaslara ilişkin direk bilgi talep edip etmediklerinin sorulması üzerine Spehar, Lute’nin yakın gelecekte adaya gideceğini, yakında bu tarihin belli olacağını ve gerçekten de Konsey üyelerinin Lute’nin temaslarına ilişkin bilgi edinmek istediklerini söyledi.
ÖZERSAY’IN UNFICYP ELEŞTİRİSİNE YANIT
HALKIN SESI gazetesi muhabirinin Dışişleri Bakanı Kudret Özersay’ın son New York temaslarında UNFICYP’in daha çok izleme görevi yaptığını ve gücün sınır ihlallerini durdurmada pek yetkisinin bulunmadığını hatırlatarak, UNFICYP’in askeri değil de daha çok sivil bir görünüm taşıması fikrine nasıl baktığını sorması üzerine, Spehar “UNFICYP’in görevi sadece izleme yapmak değil, ara bölgede yaşanan gerilimleri de aktif şekilde etkisiz hale getirmektir. Bildiğiniz gibi bu ara bölgede yaklaşık 1000 BM barış gücü personeli bulunuyor ve bunlar devriye geziyorlar. Bazen sivillerin faaliyetlerinden kaynaklanan gerilimler yaşanıyor. Biz sadece gelişmeleri izlemiyoruz, oradaki askeri ve polis güçlerimiz bu gerginliklerin büyümeden etkisiz hale getirilmesinde rol oynuyorlar. Bu kapsamda askeri gücümüz son derece önemli, yatıştırma görevinde askeri kanallar arasında temas çok önemli ve bunu da UNFICYP’in askeri personeli sağlıyor” dedi.
Amerikalı bir gazetecinin, UNFICYP’in görev süresinin 6 aylığına mı yoksa daha kısa bir süre için mi uzatılacağına ilişkin sorusu üzerine ise Spehar, genelde UNFCYP’in görev süresinin altı aylığına uzatıldığını söyledi. Görev süresine ilişkin Konsey’de bölünme olup olmadığının sorulması üzerine ise Spehar, Konsey’in UNFICYP’e destek verdiğini söylemekle yetindi.
JONATHAN ALLEN: UNFICYP’DEN MEMNUNUZ”
İngiltere’nin BM Daimi Temsilci Yardımcısı Jonathan Allen de birkaç gazetecinin sorusu üzerine yaptığı kısa açıklamada, çok kısa zaman içinde İngiltere’nin UNFICYP’in görev süresinin uzatılmasına ilişkin karar tasarısı metnini Konsey üyelerine dağıtacağını belirtti. Konsey üyeleri arasında UNFICYP konusunda büyük oranda uzlaşma olduğuna dikkati çeken Allen, UNFICYP’in adada istikrara katkıda bulunduğunu, Jane Holl Lute ile iki tarafın Kıbrıs’ta bir çözüm için olası müzekerelere ilişkin çalışma esaslarını (terms of reference) belirlemek için görüşmelerine devam etmelerini desteklediklerini söyledi. Amerikalı bir gazetecinin hem Jane Holl Lute’nin çalışmalarının hem de UNFICYP’in görevine ilişkin olarak tek bir karar tasarısı mı çıkacağına ilişkin bir sorusu üzerine, İngiliz diplomat geleneksel olarak karar tasarılarında hem siyasi konulardan hem de UNFICYP’in durumundan bahsedildiğini hatırlattı.
HALKIN SESI Gazetesi muhabirinin, 1964’te kurulan UNFICYP’in görev tanımının değişmesinin zamanının gelip gelmediğinin ve Kıbrıs Türk tarafının da dediği gibi UNFICYP’in daha çok sivil bir karakter taşımasının daha geçerli olup olmadığını sorması üzerine, Allen, İngiltere’nin 2017 yılında UNFICYP’in gözden geçirildiği raporu ilgiyle ve dikkatle okuduklarını, stratejik gözden geçirme raporunun UNFICYP’in son derece faydalı bir iş çıkardığını gösterdiğini ve UNFICYP’ten memnun olduklarını söyledi.
UNFICYP’in görev süresinin yeniden 6 aylığına uzatılıp uzatılmayacağına ilişkin bir soru üzerine ise Allen, tasarı metni ile ilgili detaylı bilgi veremeyeceğini, UNFICYP’in görev süresinin 31 Ocak’ta dolduğunu ve 30 Ocak’ta Konsey’in kendi hazırladıkları karar tasarısını görüşmek üzere toplanacağını söylemekle yetindi.
BM’de UNFICYP karar tasarılarını geleneksel olarak Kıbrıs’ta garantör ülkelerden biri olan İngiltere hazırlıyor. Kıbrıs Türk tarafı, UNFICYP’in görev süresinin sanki Adayı tek başına Rumlar temsil ediyormuş gibi sadece Rum tarafının rızası alınarak kendi rızası alınmadan uzatılmasına karşı çıkıyor. Türkiye, 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi’nin 2009-2010 yıllarında geçici üyesi olduğu dönemde aynı nedenle UNFICYP’in görev süresinin uzatılması için yapılan oylamalarda hep ‘hayır’ oyu vermişti.
BM Güvenlik Konseyi 30 Ocak’ta toplanıp İngiltere’nin henüz hazırlamakta olduğu karar tasarısının son halini oylayacak ve büyük ihtimalle görev süresini 6 aylığına yeniden uzatacak.
1964 yılında Adada görev yapmaya başlayan UNFICYP’te 20 Aralık 2018 itibariyle 802 asker ve 67 polis olmak üzere toplam 869 barış gücü personeli bulunuyor.
