Ümit ŞERYHUN
Pandemi nedeniyle yaklaşık 463 gün sonra Kıbrıs’ta sınır kapılarının karşılıklı geçişlere açılması en fazla Arasta esnafını mutlu etti.
Kapıların açılmasının ilk gününde alışverişlerin ve geçişlerin pek Arasta esnafının yüzünü güldürmese de HALKIN SESİ’ne konuşan Arasta esnafı ilerleyen günlerde işlerinin açılacağına inandıklarını vurguladılar.
Esnaf ne dedi?
Kurtuluş Koçak
Arasta esnaflarından Kurtuluş Koçak geçişlerin iyi bir başlangıçla başladığını ama ilerde daha da iyisi olacağını belirterek “Bu başlangıcın meyvelerini ileride göreceğiz” dedi.
Koçak “Şahsi fikrim olarak inanıyorum bu çarşı çok güzel günler de gördü çok berbat günler de yaşadık. Ama şu anda işlerimizin daha iyi olacağına inanıyorum. Bizdeki fiyat farkıyla onlardaki fiyat farkından dolayı onlara çok uyguna geliyor ve bu yüzden daha fazla alışveriş yapacaklardır” diye konuştu.
Kapıların kapanması konusunu ilk günden beridir gerekli görmediğini ifade eden Koçak şöyle dedi:
“Sağlık dediler tamam dedik ama daha sonra çok farklı yerlere çektiler. Başka kapılar açıldı ama bu kapı açılmadı bunun sebebi de ekonomiktir.
Ekonomik olarak Rumların alışveriş yapması devletin her yönden kazanmasıdır. KDV kazanır, döviz girdisi olur kazanır. Buradaki esnafı kalkındırır ve bu da devlete olan borçların karşılanması demektir. Yani devlet kazanır bu yüzden devlet yetkilileri de Rumların alışveriş yapmalarını bekliyorlar tabi ki.”
Koçak “Lokmacının kapalı olduğu dönemde vatandaşlarımız aman amanda gelmedi. Arasta zaten unutulmuş bir bölgeydi. Her zamanki gibi kaderine terk edildi. Gelen olmadı mı oldu, ama bizi hep unutuyorlar. Çarşı esnafının da suçu var. Yerli halkı bırakıp turiste yöneldiler. Bu da yerli halkı gücendirdi. Rumlar olmasa Arasta esnafı ayakta kalamaz açık ve net.
Bütün kara kapıları açılsın ve eski günlerimize dönelim turizm bölgesi planları devam etsin gündüz ve gece ayrı kitlelere hizmete devam edelim.”
Mehmet Kaya
Mehmet Kaya uzun bir süreden sonra Lokmacı kapısının açıldığını ve bunun faydasını ilerleyen günlerde göreceklerini dile getirdi.
Kaya “Zamanla eski işlerimize döneceğiz inşallah. Biz burada 200-250 dükkanız, bu dükkanlar KDV ödüyor. Havaalanı da açılırsa yerli turistler tabii ki işlerimize fayda sağlayacak” dedi.
Kapıların bugüne kadar kapalı olmasının siyasi bir süreç olduğuna inandığını belirten Kaya “İlk başlarda sağlık içindi ama 16 ay uzaması siyasiydi” dedi.
Kaya 2003’lere kadar Arasta esnafı yerli halkla çalışıyordu bunun hatası burada düzgün bir otopark yok. Bu sadece belediyenin suçu değil, devletin binalarında da katlı otopark yapılabilirdi. İstanbul’daki gibi bizlerde de. Hata var güneye yönelik mal getirdiğimiz için ama burada mantıken baktığınızda mahkemeler, bankalar, Arastada çok var. Daireler var, Turizm Bakanlığı burada. Biz bu insanları tekrar kazanmak istersek, lazım ilk devlet el atsın ilk adım otopark. Biz rahat bir halkız arabayı nereye koyacam der adam. Arabayı park edecek saatine göre para ister. Ben de olsam bende gelmem.
Güzel günleri umut ediyorum olacak biraz daha sabredersek olacak bu iş” dedi.
Melih Kerem
Arasta esnafı Melih Kerem ise ilk gün için çok yoğunluk olmadığını ancak ilerleyen günlerde işlerinin artacağını dile getirerek 15 gün içinde işlerinin artacağına inandığını ifade etti.
Kerem “Hareketliliğin bir anda başlamasını beklemek hayal olurdu. Artık 10-15 günlük süre zarfı içerisinde eski haline dönüş olabileceğine inanıyorum. Başlaması bile güzel. Kapıların açılmasının faydalı olacağına inanıyorum” dedi.
Rumların Arasta’ya gelişlerinde Euro’nun değer kazanmasının da etkisi olacağını söyleyen Kerem “Zaten biz maliyet olarak işçilik maliyeti olarak da daha düşük fiyatlarda idik. Sınır kapılarının kapanması ve Euronun yükselmesi çok bir etken olmayacaktır. Bu arada kapıların bugüne kadar kapalı olması ise çok gereksizdi. Gereksiz uzadı” diye konuştu.
Siyasilerin kapıların açılmasından ekonomik beklentisi olmasının ekonominin kötü durumda olduğunu gösterdiğini, turist ve öğrenci olmadan ekonominin kendi içerisinde yetersiz olduğunu gösterdiğini savunan Melih Kerem “Bir 10-15 gün içerisinde işlerimiz düzelecektir. Şu anki geçişler bir şeyi göstermez. Rum kesiminden bu tarafa geçmek için gerekli pcr testi 45 euro bunun da etkisi vardır diye düşünüyorum.” dedi
Oruç Kayalı
Arasta’da çanta satışı ile uğraşan bir başka esnafımız Oruç Kayalı da ilk gün pek yoğunluk olmamasına karşın ilerleyen günlerde işlerinin açılacağını dile getirerek “Bugün karşılamayacaktır, ama ilerki günlerde açılacaktır. Bu çarşı 20 senedir güneydeki vatandaşların sayesinde ayakta duruyor. Ben şahsen kapıların açılmasının çok fayda sağlayacağına inanıyorum.”
Euro’nun değer kazanıp, TL’nin değer kaybetmesinin işlerinin artmasında önemli olduğunu fakat esas önemli şeyin Rum gümrük memurlarının alış-verişe gelenleri rahatsız etmemesi olduğunu ifade eden Kayalı “Eskiden de TL değer kaybediyordu, ancak bu insanlar geliyordu. Önemli olan Rum gümrük memurlarının bu insanları rahat bırakmasıdır. Bu arada kapıların kapanması gerekliydi. Dünya kapandı pandemiden dolayı. Bir süre için bence gerekliydi” dedi.
Siyasilerin açıklamalarının kendisi için pek önemli olmadığını belirten Kayalı “Ben siyasete bakmam, ben ticarete de bakmam, ben cebime girene bakarım. Onlar ne derse desin ben işime bakarım. Bu arada 16 ayda bizim Arastaya doğru dürüst Kıbrıslı Türk gelmedi. Bu Arasta çarşısını 16 aydır ayakta tutan Afrikalı çocuklardır. Buradaki bütün esnafa günde 100-200 lira Afrikalı çocuklar kazandırdı. Ayrıca sadece Rum değil, turist olmadan ayakta kalamayız. Ama inşallah bundan sonra daha güzel daha hayırlı kazançlar elde ederiz”.
Salih Doktoroğlu
Arasta’nın bir başka demirbaş esnaflarından Salih Doktoroğlu ise ilk gün için çok az hatta yok denecek kadar az müşterilerinin olduğunu ifade ederek “Ama artacağına inanıyorum, kapıların açılması mutlaka büyük fayda sağlayacak. Yüzde 100 buna inanıyorum.” dedi.
Dövizin artması sonrasında Rumların daha fazla alışverişe geleceğine inandığını belirten Doktoroğlu “Ama çok sıkıntılar çıkacak. İlerleyen günlerde bu fark çok belli olacak. Adam satardı 80 liraya gene satarsa 80 liraya Rumlar mümkün değil almaz. Onlar hesaplarını ona göre yaparlar. Bu arada kapıların bugüne kadar kapalı kalması da bence gereksizdi, hatta hiç ama hiç gerek yoktu” dedi.
Arasta’ya yerli halkın gelmediğine dikkat çeken Doktoroğlu “16 ayda yedi buçuk kişi geldi, sekiz kişi bile olamadı, takım çıkmadı yani. Yerli buraya gelmez. Yerli bize küstür, ya Metropol bölgesine gider yada Kumsal bölgesine gider. Rumlar olmadan Arasta esnafı ayakta kalamaz, mümkün değil. Turist getirirlerse olabilir. 10 tane tişörtün yedisini turist üçünü Rum alır” dedi.
Salih Doktoroğlu bundan sonrası için beklentisini ise “Geçişler rayına otursun herhangi bir sorun olmasın, yani reis ansızın ters birşey söylemesin. Zira söylerse tartışma çıkıyor. Kudret Özersay bey de biraz önce buradaydı. Onunla da konuştuk, ona da söyledim o da güldü. Ansızın demesin kapıları kapatın”
