“Tanrıça” kelimesini düşündüğünüzde aklınıza ne geliyor? İlahi dişil enerji? Doğa Ana? Beyaz elbiseler içinde dolaşan antik Yunan kadınları? Aslında bu terimin iki tanımı var: İlki; bir kadın tanrı. İkincisi ise; güçlü bir şekilde çekici ve güzel bir kadın. Kelimenin daha geniş çağrışımlarında, kültürümüzün nihai kadınsı nitelikleri anlatılıyor. Tanrıçalar sanatın her alanına konu oldu. Özellikle Antik Yunan’daki Tanrıçalar; romanlarda, sinemada kurgulanarak güçlü karakterlerin ortaya çıkmasına ilham verdi. Klişelerin bize nasıl ilham verdiğini görmek için dünyanın dört bir yanından doğaüstü kadın hikayelerini derledik. Yazarların romanlarında en iyi kurgulanmış 10 tanrıça.
1. The Goddess Chronicle (Tanrıça Chronicle) / Natsuo Kirino
Natsuo Kirino birçok mükemmel suç romanı yazdı. Ancak bu roman bir Japon efsanesinin yeniden anlatılışı. İzanami isimli Tanrıçanın, ölümünden sonra İzanami’nin asistanı olan rahibe Namima’nın orijinal hikayesiyle anlatılan bu hikaye; feminist bir Tanrıçayı anlatıyor. Farklı dünya dinlerindeki birçok tanrıça gibi, İzanami de hem yaratılışın hem de yıkımın tanrısıdır. Yaratılış anlatılarında diğer kadınları anımsatan bir olayda (Eve ve Lillith), kocası Izanaki’nin kendisinden üstün olduğunu kabul etmeyen İzanami bir kaosa neden olur. Bu hikaye ise onun intikam ateşiyle çoğalan öfkesini anlatıyor.
2. Circe (Ben Kirke) / Madeline Miller
Bu muhteşem hikaye, “2019 Kadın Kurgu Ödülü” için kısa listeye alındı. Hem erkeklerin klasik destanını kadın bakış açısından sergilemek, hem de ölümsüzlük denemelerinin tasvirlerini derinden etkilemek açısından oldukça zevkli olan bu kitap, tanrıçalık deneyimini konu ediniyor. Yazar Madeline Miller kitapta, tüm yararları ve fedakarlıklarıyla bir tanrıça olmanın gerçekten nasıl bir şey olabileceğini deneyimleyebilmeyi okuyucuya soruyor. Kitap, Odysseus, İkaros, Minotauros, Prometheus ve Zeus gibi mitolojik karakterlerin binlerce yıldır anlatılagelen hikâyesini farklı bir bakış açısından sunuyor.
3. Nudibranch / Irenosen Okojie
İngiliz-Nijeryalı Okojie’nin çılgın tuhaf kısa öykülerinin merkezinde, yaşadığı küçük bir adada karaya çıkan Kiru adlı, şekil değiştiren deniz tanrıçasının olağanüstü hikayesi var. Kelimenin tam anlamıyla kalpleri ısıtan bu hikaye, aşık olmak isteyen deniz tanrıçasını konu alıyor. Kiru, onu hayal kırıklığın uğratan her bir sevgiliyle karşılaşmasının ardından kalplerini yiyor ve farklı, çekici bir kadına dönüşüyor. Boş ya da içi boş bir yapı olarak kadın güzelliği için son derece garip bir metafor bu.
4. Gods Behaving Badly (Kötü Davranan Tanrılar) / Marie Phillips
Bu, birçok Olimpiyat tanrısı ve tanrıçasının şu anda Hampstead’de yaşadığı, neşeli ve komik bir modern zaman romanı. Romanda, Afrodit bir telekız olarak çalışıyor, Artemis ise köpek gezdiriyor. Ölümlüler Neil ve Alice ile tanıştıklarında ise işler ters gidiyor. Neil, Alice’i kurtarmak için yeraltı dünyasına girmek ve Yunan tanrılarının kadınlara karşı meşhur yırtıcı tavrının neden olduğu sorunu çözmek için Angel tüpünü kullanmak zorunda kalıyor ve Tanrılardan yardım istiyor.
5. Ragnarok / A.S. Byatt
Ragnarok, Marvel Sinematik Evreni’nin aynı zamanda Cate Blanchett’i ölüm tanrıçası Hel’in nefes kesici bir uyarlaması olarak öne çıkaran, İskandinav tanrılarının nihai savaşının mükemmel yorumunun dayandığı hikaye. Byatt’ın versiyonu İzlanda Edda’daki orijinal haline biraz daha sadık. İkinci Dünya Savaşı sırasında kırsal bölgeye tahliye edilen bir çocuk, İskandinav mitlerinin bir kitabını keşfediyor ve Odin’in düşüş hikayesinden etkileniyor ve hikaye başlıyor. Byatt, tanrıların Ragnarok’taki suç ortaklığını, çevreyi kötüye kullanarak kendi gezegenimizi yok etme şeklimizin yansıması olarak görüyor.
6. Ms Militancy / Meena Kandasamy
“When I Hit You” kitabının beğenilen yazarının şiirlerinden oluşan bu roman antik Hindu edebiyatından figürlere yıkıcı bir şekilde yaklaşıyor. Ms Militancy’de Meena Kandasamy, eleştirmen ve şair K. Satchidanandan’ın söylediği son derece deneysel şiirlerde mitlerin üstünde duruyor, okurları çağdaş toplumda iş başında olan zamana saygı duyulan gelenekleri ve yerleşik hiyerarşileri yeniden düşünmeye kışkırtana kadar şok ediyor.
7. Boxers / Gene Luen Yang
Bu çizgi roman, Çin’deki yabancı etkiye karşı 1900’deki Boxer isyanında lider olan Shandong’dan Little Bao adlı bir çocuğu konu alıyor. Yoldaşları mücadelelerinde Çin dövüş tanrılarından ilham alır, ancak arkadaşı Mei Wen merhamet tanrıçası olarak bilinen daha nazik Guan Yin ile ilişkilendirilir. Guan Yin, erkek Budist bodhisattva Avalokiteshvara’dan geliştirildi ancak Doğu Asya’nın çoğunda artık bir tanrıça olarak onurlandırılıyor.
8. The Mabinogion / Sioned Davies
Mabinogion, Britanya edebiyatının en eski nesir öyküleri olma özelliği taşıyor.. Hikayeler Orta Galce’de 12. ve 13. yüzyıllarda daha önceki sözlü geleneklerden derlendi. İlk İngilizce çevirisi 19. yüzyılda Gal Rönesansının dilbilimci, go-getter ve sürücüsü Lady Charlotte Guest tarafından yayınlandı. Sioned Davies tarafından yapılan bu 2007 çevirisi harika bir çağdaş versiyonu. Hikayede, bir büyücü tarafından arkadaşına eş olarak çiçeklerden yaratılan ancak başka birine aşık olan tanrıça Blodeuwedd konu ediniliyor. Geçmişte Blodeuwedd, zina hakkında uyarıcı bir hikaye olarak anlatılıyordu ancak modern okuyucular onu erkek kontrolünden kurtulmuş güçlü bir kadın olarak görüyor. Ancak Blodeuwedd için işler iyi gitmedi.
9. American Gods (Amerikan Tanrıları) / Neil Gaiman
Çağdaş Amerika’da Mr. Wednesday (Odin) liderliğindeki eski dinlerin tanrıları ile Media ve Technical Boy gibi yeni tanrılar arasında meydana gelen bir çatışmanın ustaca tasavvuru olan bu roman, Neil Gaiman’ın en başarılı romanları arasında.
10. Paradise (Cennet) / Toni Morrison
Paradise, kasaba yakınında erkekler tarafından saldırıya uğrayan bir manastırda alışılmadık bir varoluş yaşayan bir grup kadının hikayesini anlatıyor. Kitapta belirli bir tanrıça karakteri yok ancak karakterlerden biri olan Pallas, adını Yunan tanrıçası Athena’dan alıyor ve manastırın lideri Consolata da doğaüstü şifa yeteneklerini gösteriyor. Paradise, tanrıçalar etrafındaki herhangi bir tartışmaya uygun temalarla dönen sonsuz düşündürücü bir roman; bağımsız kadın gücü ve ortaya çıkardığı şüphe, kadınların ataerkil toplumdaki rolleri ve dini gelenekler arasındaki gerilimler…
