Yazar Gürgenç Korkmazal eser ve yazar için şöyle diyor: “NiKi, NİKİ, NİKİ...
1999 yılında İsveç'te tanıştığımdan beri kişiliğine, sanatına, tutkusuna, nostaljiyi neşeyle karıştırmasına ve geçicilik içinde bulduğu dinginliğe hayrandım Niki'nin. Doğu ile Batı tarzını böylesine zarif bir şekilde birleştiren başka biriyle hiç tanışmadım bugüne kadar.
Sonra, 2002 yılında illegal olarak sınırı geçtiğimizde (Jenan Selçuk ile birlikte) o zamanlar çalıştırdığı Kochalis kitabevinde görüşmüştük. Kitap hediye etmişti bize.
Stockholm'da, Paris'te, Londra'da, İstanbul'da ve sayısını hatırlamadığım kadar çok defa Lefkoşa'da birlikte şiir okuduk. Surlar içinde dolaştık, eski Lefkoşa'yı anlattı bana. Kaç kez evinde, pişirdiği harika yemeklerden yedim. Şiir, doğa, şarap, kitaplar, yemekler ve uzak şehirler hakkında sohbet ettik.
Bu süreçte, 12 şiirini çevirdim Türkçeye. En çok da bu şiirleri okuyan sesi dönüp duruyor kafamın içinde. Güller, Yarın, Gece Bahçeleri, Diyonizos'a Mektup, Ölü Bölge, Kuzey'deki Arkadaşlarıma gibi şiirleri daima yol gösterecek bana. Çalışkanlığı, üretkenliği, titizliği örnek olacak.
Ne olduğunu, ne istediğini ve ne yaptığını bilen bir şairdi Niki. Kütüphanemde en çok kitabı olan Kıbrıslı-Rum şair, yazardır. Ayrıca, Lefkoşa denilince ilk aklıma gelen şairdir Niki. Şiirleri, yazıları, insanlarla kurduğu öteki-siz ilişkiler ve sevgisiyle Lefkoşa'yı birleştiren şairlerden biri olduğuna inandım hep. sevgisiyle Lefkoşa'yı birleştiren şairlerden biri olduğuna inandım hep.
Bu coğrafyadaki bütün çiçeklerin adını bilirdi Niki. Şiiri, buralarda yazılan ölüme en uzak şiirdi belki de. Batan güneşlerin, doğan dolunayların, eski ve otantik eşyaların, yeni keşiflerin peşinde koşardı. Gerçek bir şairin nasıl yaşaması gerekiyorsa öyle yaşadı Niki.
Gitti - şimdi ne olacak Lefkoşa'ya? 2013.
Niki Marangu'nun, en sevdiği şair olan Kavafıs'in yaşayıp öldüğü Mısır'daki ölümcül kazasının üzerinden altı yıl geçti. Onu özleyince, arada bir yaptığım gibi, dönüp şiirlerine, mektuplarına, fotoğraflarına baktım yine. Zarafetiyle, sesiyle, bilgeliğiyle, girişkenliği ve kabına sığmazlığıyla andım onu.
İlkel dünya ile modern dünya arasındaki köprüydü Niki. 'Eski' ile 'Yeni' arasında kesinti yoktu onun hayatında. Tarihi karıştırıp şiir arardı orada. Geçmişi, eski şeylerdeki kutsallığı ve büyüyü severdi - eski binaları, el yazması kitapları, mezar yazıtlarını, ikonları, eski kilimleri, eski maskeleri, eski takıları. Esin veriyordu onu böyle yerler ve eşyalar. Yalın ama yoğun şiirleri bunun örnekleriyle dolu.
Kıbrıs edebiyatındaki iki büyük kırılmayı (1974 ve 2003) yaşadı Niki. Günümüzde yazılan pürüzsüz yüzey şiirinin aksine derinliği olan bir şiirdir onun şiiri; incitir ve yaralar okuyucuyu... Birçok şiiri hangi dile çevrilse gücünden pek bir şey kaybetmez; evrensel anlatıma ulaşmış bir şair olduğunun göstergesidir bu. Hareket düşünceye öncelik ediyordu onun sanatında. Şiirlerindeki ülke ve şehir isimleri bunun kanıtı.
…Son dönemdeki şiir ve resimlerine karanlık bir hava hükmediyordu. Tiyatroda dramaturg olarak çalıştı, şiirler, öyküler, romanlar yazdı; resimler yapıp sergiler açtı, bir dönem kitabevi çalıştırdı. Dört dil konuşuyordu ve her parmağında bir hüner vardı. Komple bir kültür sanat insanıydı, bilge bir kadındı Niki. Yeri doldurulmaz biriydi, sadece biz arkadaşları için değil bütün Kıbrıs için. Ölümünden iki yıl önce, Nazif Bozatlı'nın İngilizceden çevirdiği Magosa'dan Viyana'ya adlı anı-romanı 2011 yılında İstanbul'da yayımlanmıştı. Naci Talat Vakfında yapmıştık kitap tanıtımını. Konuşmacılardan biri de bendim. Bir sonraki proje olarak şiirlerinin yayımlanmasını istiyordu Türkçede. Olmadı. Bunu bildiğim için, her doğum ve ölüm gününde şiirlerinin kitaplaşmadan beklemesi suçluluğa yakın bir duygu kıpırdadı durdu hep içimde, huzursuz etti…
KIRKLAR TEKKESİ'NDE KIRK ŞEHİT
Tekkede Gölgeli bir avlu
Badem, nar ve incir
Ağaçlı bir bahçe
İnananların yemesi için
Ve çok eski bir kuyu Su dolu.
Otuz sekizi Türk, ikisi Rum
Kırk derviş var burada
Sebastia'nın kırk şehidi
Burada gömülmüş
Filistin'den gelmiş
Alamania azizleri
Hıristiyan ve Müslüman
Hep beraber kutlayacaklar
9 Mart bayramını.
Yarın
Yarın tam vaktinde doğacak gün,
Bozulmaz kuralları
Ve esnek olmayan karşılıkları var
Çünkü bu dünyanın.
Kavrayacak durumda değilim ben bunları
Tutunmaya çalışıyorum bu nedenle
Özgürlük yanılsamasına
Ve sevinç duyuyorum
Limasol sahilinde yüzen
Işıklı gemileri seyretmekten Anna
Lüzinyan'ın hayatını okumaktan
O ki omuzunda papağanıyla dolaşırdı daima,
Koca bir kartal yürümüştü düğününde
İkiye yararak kalabalığı
Ve kanatlarını sallayarak mekanik bir şekilde.
Niki Marangu kimdir? 1948'de Limasol'da Makedonyalı (Yunan) bir anne ve Mağusalı (Kıbrıslı Rum) bir babanın ilk çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. 1965-70 yılları arasında Berlin'de sosyoloji eğitimi almıştır. Daha sonra Kıbrıs'a dönen Marangu, (Güney) Kıbrıs Devlet Tiyatrosu'nda on yıl boyunca dramaturg olarak çalışmıştır. 1980 yılında, -istediği tüm kitaplara sahip olabilmek adına- Güney Lefkoşa'da Kochlias Kitabevi adında bir kitapçı dükkânı açmıştır ki söz konusu mekân; Kıbrıslı sanatçı, yazar/ şair ve aydınların bir araya gelmesine olanak vererek adadaki kültürel ortamın gelişmesine önemli katkılar sağlamıştır. 2007 yılına gelindiğinde ise, gitgide sayıları çoğalan zincir mağazalarla rekabet edemeyeceğini anlayan Marangu, istemeden de olsa, kitapçı dükkânını satmak zorunda kalmıştır. Sanatçı, bu konuda şunları söylemiştir: "Benim için çok üzücü bir durum olmasına rağmen, en azından, okumak ve yazmak için ihtiyacım olan vakte kavuşmuş oldum. Bildiğiniz gibi kitaplarımı yazmadan önce uzun okumalar ve araştırmalar yaparım." 2013'te Mısır'da geçirdiği trafik kazası sonucunda hayatını kaybedene dek, Marangu, edebiyatın hem düzyazı hem de şiir dallarında birçok eserler vermiş; masal, öykü, roman ve şiir kitapları yayımlamıştır. Ayrıca, resimle de uğraşan sanatçı, kişisel sergiler düzenlediği gibi karma sergilere de katılmış ve eserlerini gerek Kıbrıs gerekse yurt dışında birçok farklı ülkede sanatseverlerle buluşturmuştur.
