Japon kültürü son derece zengin bir kültür. Hem dilleri, hem gelenekleri hem kıyafetleri dünyanın geri kalanından son derece farklı. Kültürlerinin bu denli farklı ve korunmuş olması da onları eşsiz kılıyor. Asya’nın en gelişmiş ülkelerinden biri olan Japonya’da dövme kültürü de tamamen Japonlara özgü. Irezimu ismi verilen geleneksel Japon dövmeleri, Japon folkloru ve mistisizminden ilham alıyor. Irezumi daha geniş tanımıyla nedir, tarihi nereye dayanıyor ve nasıl yapılıyor? Gelin birlikte bakalım.

Irezimu kelimesi Japonca’da “mürekkep koymak” anlamına geliyor. Yüzyıllar boyunca kendine özgü stilini koruyan bu dövme sanatı ahşap saplar ve ipek iplikle tutturulmuş metal iğneler kullanılarak elle yapılıyor

 Bu yöntem ayrıca Nara mürekkebi (zumi) adı verilen özel mürekkep gerektiriyor. Sınırlı sayıda uzman tarafından yapılan acı verici ve zaman alıcı bir süreç olan irezumide en yaygın dövmeler; Koi Fish, Samurai, Dragons ve Oni

Irezumiyi yapan dövme sanatçısına “horishi” deniyor. Horishi’lerin genellikle kendisi için uzun süredir çalışan bir çırağı da bulunuyor

 Günümüzde irezumi, Japonya’da yakuza ve diğer suç örgütleri ile ilişkilendirildiğinden olumsuz anlam taşıyor. İrezumi’nin ortaya çıkışı da yakuzalara dayanıyor

Yakuza, Japonya’daki geleneksel organize suç gruplarının üyelerine verilen isim. Günümüzde en güçlü yakuza örgütü 65 bin civarı olduğu tahmin edilen üye sayısıyla Yamaguchi-gumi. Japonca hukuki terminolojisine göre, yakuza organizasyonları “boryokudan” yani “şiddet grubu” olarak tanımlanıyor. Yakuza organizasyonları Edo dönemine (1603-1868) kadar uzanıyor. Tarih ve çeşitlilik, Yakuza üyesi olmanın anlamını değiştirmiş olsa da, bunlar esasen, eski zamanlarda her şeyi başlatan Tekiya’dan (çalıntı, kaçak veya yasadışı mal satıcıları), Bakuto’ya (kumarbazlar) kadar toplumun en alt sınıflarından insanlardan oluşuyorlar.

 Eski zamanlarda, Japonya’Da dövmeler Çin kökenli suçluları ömür boyu “damgalamak” için yapılıyordu. Ancak daha sonra Yakuza’lar bunu bir onur rozetine dönüştürdü. Zaman geçtikçe, popülaritesi ve etkisi arttı

 İrezumi, günümüz çete dövmelerine benzer şekilde, bağlılıklarını ve işledikleri suçları tanımlamanın bir aracı haline geldi. Hepimizin bildiği gibi dövme yaptırmak çok acı verici olabiliyor. Yakuza dövmeleri, eski moda bir şekilde yapılıyor

Ucuna keskin bir iğne takılmış bambu çubuğun içerisine koyulan mürekkep yardımıyla dövmeler, hiçbir makine kullanılmadan tamamen elle yapılıyor. Tasarımlar genellikle tamamen düz renkle doldurulmuş birçok alanı içeriyor. Bu nedenle de dövmeler uzun sürede yapılıyor ve son derece acı verici olabiliyor.

 İrezumi’nin yakuza ile ilişkinlendirilmesinin ardından İrezumi sanatçıları da toplum tarafından dışlandı. Öte yandan yapılan irezumi tasarımlarının hepsi kişiye özel

Dövmeler, popüler temalara sahip olsalar da, aynı tasarıma sahip iki kişiye bulmak son derece zor.

 İrezumi geleneksel olarak, baş, boyun, eller, ayaklar ve gövdenin aşağısına yapılıyor. Kişinin dövmelerini uzun kollu gömlek ve pantolonla gizleyebilmesi için bazı noktalar boş bırakılıyor

Irezumi tasarımları ve anlamları ise son derece derin

Japon dövmelerinin ne hakkında olduğunu oluşturan birçok farklı motif ve tema var. Bu temalar din, folklor ve doğal güzelliği içeriyor. Binlerce farklı varyasyon olmasına rağmen, insanların kullandığı en popüler tasarımlardan bazılarının ve bunların anlamları şöyle;

 Ejderha (龍; Ryu)

Ejderhalar birçok ülkede “havalı” olarak kabul ediliyor. Japonya’da ise ejderhalar; bir yılanın esnek vücudunun güçlerini, koinin dayanıklı pullarını, kartalın korkunç pençelerini ve güçlü geyik boynuzlarını bir araya getiren çok güçlü yaratıklar. Tüm bu güçleriyle vahşi hayvanlar olarak değil, insanlığın bilge koruyucuları olarak tasvir ediliyorlar. Ejderha dövmeleri, kişiyi kötü ruhlara ve kötü insanlara karşı korumak için daha çok yoldaş olarak görülüyor. Genellikle siyah renkte yapılıyorlar. Ancak farklı renklerde de olabiliyorlar. Japon ejderhalarının, dört ya da beş olan Çin ejderhalarının aksine, çoğu zaman üç pençesi vardır.

Koi Balıkları (錦鯉; Nishikigoi)

Nishikigoi’nin kısaltması olan Koi, her şeyden önce enfes desenleriyle ünlenen bir sazan balığı türü. Refah ve iyi bir servet getirdiklerine inanılıyor, bu nedenle evlerde genellikle evcil hayvan olarak bakılıyor. Ancak fiziksel güzelliğinin ötesinde, çok güçlü ve dirençli yaratıklar olup, dalgalı akıntılarda akıntıya karşı yüzebilirler. Koi, zorlukların üstesinden gelme gücüne sahip olmayı temsil ediyor. Koi genellikle yukarı veya yükselen bir pozisyondadır ve su direnci ve yaşam dalgasını ifade ettiği için dalgalara eşlik eder.

Yılan (蛇; Hebi)

Yılan olarak adlandırılmak kulağa çok hoş gelmese de, Japonlar yılanları çok bilge yaratıklar olarak görüyorlar. Bu durumda da, listedeki hemen hemen tüm motiflerde ortak bir tema olan Çin inançlarının bir etkisi bulunuyor. Çin burç takvimine göre, yılan yılında doğan insanlar son derece entelektüel ve felsefidir. Ek olarak, yılanlar periyodik olarak deri döktüğü için şifa, yenilenme, sağlık ve hatta ölümsüzlük anlamına da gelir.

Phoenix (不 死鳥; fushichou)

Bir başka popüler dövme, ebedi bir döngüde küllerden yükselen anka kuşudur. Batı ülkelerindeki sembolizmine benzer şekilde yeniden doğuş, yeniden uyanış ve yeni başlangıçlarla ilişkilendirilir. Alternatif adı olan fushichou, kelimenin tam anlamıyla ‘Ölümsüz Kuş’ anlamına gelir.