Kış uykusu ya da “hibernasyon”, soğuk ve kurak mevsimlere karşı koyabilmek için canlı varlıkların yapısında görülen değişimlerin hepsine verilen isimdir. Kış uykusuna yatan hayvanların vücut ısısı düşer ve nabız sayısı azalır.
Peki, hayvanlar neden kış uykusuna yatarlar?
Kış uykusunun soğuk hava koşulları ve yiyecek bulmakla doğrudan ilişkisi vardır. Kışın yiyecek bulmakta zorlanan hayvanlar, kış uykusu sayesinde ölmekten kurtulurlar. Hayvanlar kış uykusundan uyanınca vücutlarındaki tüm enerjiyi tükettikleri için uyuşuk olurlar. İlk fırsatta yiyecek bulup eski kilolarına dönmeye çalışırlar. Kış uykusuna yatan hayvanların bir çoğu otoburdur. Hayvanların hepsi aynı şekilde kış uykusuna yatmaz. Derin ve uzun bir kış uykusuna yatan hayvanlar, ayı, porsuk ve köstebektir. Bunun dışında yarasa, kirpi, sıçan gibi hayvanların da vücutlarında bazı değişimler gözlenir.
İşte kış uykusuna yatan hayvanlar…
Kirpi: Genellikle böcekle beslenen kirpiler, kış gelince bu besinden yoksun kalır. Yuvasına girerek kışı geçiren kirpi, ancak havaların ısınmasıyla uykusundan uyanır.
Dağ sıçanları: Bu hayvanlar da kış uykusuna yatarlar ancak dağ sıçanları tek başlarına değil bir arada kışı geçirirler. Toprağın iki-üç metre altına açtıkları çukura hep birlikte giren 10-15 dağ sıçanı, kış uykusuna yatar. Nabzı oldukça düşen bu hayvanlar, uykudan uyandıklarında oldukça cılızlaşmıştır. Bunun sebebi de kış boyunca vücutlarının depolarındaki yağları tüketmeleridir.
Yarasa: Yarasa da kış uykusuna yatan bir hayvandır. Ancak diğer canlıların aksine en ufak bir tehlike karşısında uykusundan uyanır. Kış uykusundayken dondurucu soğuklara dayanabilen tek hayvan yarasadır.
Sincap: Sincapların kış uykusu da oldukça farklıdır. Bu hayvanlar aylar süren bir uykuya yatmaz. Her sabah yuvasından çıkar, yiyecek arar, bulunca yuvaya döner ve uyur.
Yılan: Engerek yılanları da kış uykusuna toplu şekilde girererek, açtıkları bir çukurda yatarlar.
Kertenkele: Toprağın altına saklanan kertenkeleler, ancak hava sıcaklığı çok düşünce uyur.
Kurbağa: Kurbağalar sulak bir yerde, çamura gömülerek kış uykusuna yatarlar.
Salyangoz: Kış uykusuna yatarken kabuğunun ağzını kapatır.
Ayı: Ayılar sanılanın aksine kışın tamamını uyuyarak geçirmezler. Çok soğuk yerlerde dişi ayılar, kış gelince inlerine girerler ve haftalarca çıkmazlar.
