Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum kesimi ve İsrail ilişkilerin güçlendirilmesi için Rum kesiminde üçlü bir zirve gerçekleştirildi. Zirvede Doğu Akdeniz'den çıkarılacak doğalgaz ve petrol için işbirliği kararı çıktı.
Zirvede, uzay teknolojileri, uydu kullanımı, telekomünikasyon, bilgi ve iletişim teknolojisi alanlarda da mutabakat zaptı imzalandı.
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Rum lider Nikos Anastasiadis arasında gerçekleşen 4. zirve toplantısında Doğu Akdeniz'den çıkarılacak doğalgaz ve petrolün Avrupa ülkelerine sevk edilmesini öngören boru hattı projesi i için işbirliği yapılmasına karar verildi.
İsrail ve Kıbrıs'ın deniz bölgelerinden çıkarılacak doğalgazın, denizaltında döşenecek EastMed adı verilen boru hattının Güney Kıbrıs'tan, Girit adasına ve oradan Yunanistan'ın Mora yarımadasına bağlanması ve daha sonra İtalya'ya yönlendirilmesiyle ilgili dev projenin ön çalışmaları için 34.5 milyon Euro ayrıldığı ve AB'nin de katkısı olacağı açıklandı.
Üç lider arasında alınan diğer bir karar ise, yine deniz altından İsrail, Güney Kıbrıs, Girit ve Mora yarımadasına dek uzanacak üstün teknolojik elektrik akımı hattının inşa edilmesini öngörüyor. Bu akım hattının üç ülke arasındaki uydu ve hızlı internet erişiminin de sağlanacağı belirtiliyor.
İsrail Başbakanı Netanyahu, 3 ülkeyi birleştirecek doğalgaz ve elektrik akımının 3 ülkeye de büyük avantajlar sağlayacağını açıklarken; Yunanistan Başbakanı Çipras bu avantajın bölgedeki diğer komşu ülkelerle de işbirliği yapma olanakları sağlayabileceğinden söz etti.
Diplomatik kaynaklar, üç ülke arasında döşenecek boru hattının, en kolay ve en ucuz yolunun Kıbrıs ile Türkiye arasında döşenmesi olduğu halde, böyle bir projenin Kıbrıs sorunu çözülmeden hayata geçirilmesinin mümkün olamayacağına dikkati çektiler.
Üç lider zirve toplantısından sonra yaptıkları açıklamalarda Ortadoğu'ya barış getirecek uğraşılara tam destek verdiklerini belirttiler.
Anastasiadis üçlü zirvenin jeopolitik önemine işaret ederek bölgesel işbirliğinin etkili olacağını barış ve güvenlik için ortak bir vizyon bulunduğunu söyledi.
EastMed boru hattının bu işbirliğinin önemli bir parçası olduğunu kaydeden Rum lider, Doğu Akdeniz’in bölge ülkeleri için bir ortak menfaat ağı oluşturduğunu söyledi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da Rum liderin annesinin ölümüne rağmen zirveyi gerçekleştirmesine teşekkür etti, Rum kesimi ile İsrail arasında yakın ilişkiler bulunduğunu kaydetti.
Netanyahu, İsrail'in en çok İran'ın tehditi altında bulunduğundan söz etti ve Suriye üzerinden Akdeniz'e açılmak isteyen İran'ın tehdileri karşısında meşru müdafa haklarını kullanmaya devam edeceğini söyledi.
Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’sa Akdeniz’in barış ve güvenlik denizi olması gerektiğini belirterek bu çerçevede Kıbrıs müzakerelerinin yeniden başlamasına destek verdiklerini söyledi.
Türkiye’yi eleştiren Çipras Rumları kastederek, "Ankara komşularının egemenlik haklarına saygı duymalı, burada toplanan 3 ülke de bu tezi savunuyor” dedi.
Anastasiadis ile Çipras, İsrail devletinin yanısıra Filistin devletinin de kurulmasından yana olduklarını ve ABD'nin bu konuda daha etkin bir rol oynaması gerektiğine dikkat çektiler.
KIBRIS'A KALICI VE ADİL ÇÖZÜM
Rum lider Anastasiadis ve Çipras ise, Kıbrıs çözüm müzakereleri konusunda Netayahu'ya ayrınıtılı bilgi verdiklerini ve geçen yıl Cran Montana müzakerelerinin kaldığı yerden devam etmesini arzu ettiklerini dile getirdiler.
Kıbrıs'ta Türk ve Rumların güvenliğini sağlayacak çözümün BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in hazırladığı belge çerçevesinde adil ve kalıcı bir çözüm şeklinin "yabancı ordulardan ve garantörlük sistemlerinden arınmış olması gerektiğinden" söz ettiler.
