Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi’nin (CMIRS) Aralık 2021 döneminde 500 kişi ile yaptığı telefon anketinin ikinci bölümü açıklandı.
Araştırma sonucuna göre KKTC’nin yaşanabilirlik puanı 10 üzerinden 4.96’da kaldı.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren CMIRS şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bu çalışmada gördük ki, ekonomik sonuçlara ek olarak son dönemde ülkede yaşanabilirlik ve insan hakları sonuçları da düşmeye devam etmektedir. Katılımcıların sadece beşte biri ülkede siyasete etki edebildiğini düşünmektedir ki bu demokrasi adına oldukça düşündürücü bir sonuçtur. Ankete katılanların büyük bir çoğunluğu hiçbir başlıkta kendini etkili hissetmediğini belirtmiştir. Bundan dolayıdır ki özellikle seçimler sonrası vatandaşın karar mekanizmalarına katılımının artırılması ve ‘vatandaşa rağmen’ atılan adımların durdurulması gerekmektedir.
Uzun bir süredir Kıbrıslı Türklerin depresyonda olan, kendine güveni olmayan, siyasete ve toplumun diğer bireylerine de güvenini kaybetmiş bir toplum olduğunu söylemekteyiz. Bu çalışma bu güne kadarki en kötü rakamların ortaya çıktığı bir çalışmadır ve artık toplumda sosyal patlamalar yaşanmaması için bir an önce yürütülen siyasetin değiştirilmesi gerekmektedir.
YAŞANABİLİRLİK PUANI: 10 ÜZERİNDEN 4.96
Ülkenin yaşanabilirlik puanı Aralık 2020’den beri düşmeye devam etmekte olup Aralık 2021’de bugüne kadarki en düşük noktasına gelmiştir.
KKTC’DE DEMOKRASİNİN İŞLEYİSİ
KKTC demokrasisi sınıfta kalmıştır… puan 10 üzerinden 3.95
Yönetim tüm başlıklarda sınıfta kalmıştır... Son 2 dönemdir 5 üzerinde, yani geçer puan, alan hiçbir başlık olmaması da ayrıca dikkat çekicidir.
İlk olarak Mart 2021 anketinde katılımcıların KKTC’de demokrasinin işleyişine 10 üzerinden bir demokrasi puanı vermeleri istenmiştir. Mart 2021’de demokrasi puanı 4.91 olmuş, ve KKTC demokrasisi sınıfı geçememiştir. Haziran 2021 anketinde ise katılımcıların KKTC demokrasisine verdiği not daha da düşmüş ve 3.74 olmuştur. Ölçmeye başladığımız günden itibaren düşmeye devam eden KKTC’de demokrasinin işleyişi puanı Eylül ayındaki anketimizde daha da düşmüş ve 3.70’e gerilemiştir. Aralık 2021 anketinde biraz artış gösteren demokrasi puanı hala daha sınıfı geçememektedir.
İNSAN HAKLARI KARNESİ
Aralık 2021 çalışmasında ülkemizin insan hakları karnesi de oluşturulmuştur. Buna göre insan hakları ortalaması 10 üzerinden 5.43 olmuştur. Bu puan bu güne kadarki en düşük insan hakları ortalaması olarak dikkat çekmektedir.
Sağlık hakkı, engelli hakları ve İşsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, yaşlılık ve kendi iradesi dışındaki koşullardan doğan geçim sıkıntısı durumunda güvenlik hakkı 5 puanın altında kalan ve en düşük puan alan haklar olarak dikkat çekmektedir.
En yüksek puan alan haklar ise sırasıyla evlenme ve aile kurma hakkı, seçme seçilme hakkı, serbest dolaşım hakkı ve dernek kurma hakkı olmuştur.
ETKİ EDEBİLME
Bu bölümde Kıbrıs’ın kuzeyinde vatandaşların kendilerini ne derece etkisiz hissettikleri göz önüne serilmektedir. Bu sonuçlar demokrasi açısından oldukça düşündürücüdür.
Katılımcıların sadece yüzde 20.36’sı bir vatandaş olarak kendini siyaset üzerinde etkili hissettiğini belirtmiştir. Her 5 kişiden yaklaşık 4’ü siyaset üzerinde etkisiz olduğunu düşünmektedir. Bu oran Aralık 2020 anketinde yüzde 32.93 idi.
Katılımcıların sadece yüzde 33.61’i kendini bir vatandaş olarak ekonomi üzerinde etkili hissetmektedir. Her 3 kişiden yaklaşık 2’si ekonomi üzerinde etkisiz olduğunu düşünmektedir. Bu oran Aralık 2020 anketinde yüzde 35.35 idi.
Katılımcıların sadece yüzde 28.43’ü kendini bir vatandaş olarak Kıbrıs Sorunu üzerinde etkili hissetmektedir. Bu oran Aralık 2020 anketinde yüzde 25.15 idi.
Katılımcıların sadece yüzde 48.28’i kendini bir vatandaş olarak çevre üzerinde etkili hissetmektedir. Bu oran Aralık 2020 anketinde yüzde 59.51 idi.
Katılımcıların sadece yüzde 46.56’sı bir vatandaş olarak kendini insan hakları konusunda etkili hissetmektedir. Bu oran Aralık 2020 anketinde yüzde 50.91 idi.
Katılımcıların sadece yüzde 35.57’si bir vatandaş olarak kendini sağlık üzerinde etkili hissettiğini belirtmiştir. Bu soru Aralık 2020 anketinde sorulmamıştı.
Katılımcıların yüzde 74.69’u aşısız kişilere kısıtlamalar getirilmesine sıcak baktığını belirtmiştir.
| Yaşanabilirlik Puanı (10 üzerinden) | |
| Mart 2019 | 6 |
| Haziran 2019 | 5.93 |
| Eylül 2019 | 5.62 |
| Aralık 2019 | 6.27 |
| Mayıs 2020 | 5.93 |
| Haziran 2020 | 6.28 |
| Eylül 2020 | 5.99 |
| Aralık 2020 | 6.32 |
| Mart 2021 | 6.16 |
| Haziran 2021 | 6.09 |
| Eylül 2021 | 5.10 |
| Aralık 2021 | 4.96 |
| Dönem | Demokrasi Puanı |
| Mart 2021 | 4.91 |
| Haziran 2021 | 3.74 |
| Eylül 2021 | 3.70 |
| Aralık 2021 | 3.95 |
Bu dönemde ülke yönetimine verilen puanlar şu şekildedir: (10 üzerinden)
| Aralık 2020 | Mart 2021 | Haziran 2021 | Eylül 2021 | Aralık 2021 | |
| Üretime dayalı istihdam olanakları | 3,74 | 3,92 | 3.06 | 2.93 | 2.96 |
| Gelir dağılımında adalet | 3,50 | 3,50 | 2.79 | 2.48 | 2.87 |
| Eğitimde kalite ve eşit erişim | 4,78 | 4,31 | 4.06 | 3.53 | 3.69 |
| Sağlıkta altyapı ve eşit erişim | 4,26 | 4,47 | 3.50 | 3.17 | 3.24 |
| Çevre korumada duyarlılık | 4,55 | 4,44 | 3.36 | 3.65 | 3.74 |
| Kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yaygınlığı | 5,93 | 4,35 | 4.49 | 4.25 | 4.15 |
| Barış ve huzur ortamı | 6,34 | 5,01 | 5.78 | 4.70 | 4.60 |
| Düşünce, İfade ve hak arama özgürlüğü | 6,11 | 4,72 | 5.57 | 4.57 | 4.71 |
