İnşaat sektörü dibe doğru batıyor

 
Kuzey Kıbrıs’ta 20 bin konut satılmayı bekliyor. Bu konutların çoğunluğu İskele ve Girne ilçesinde bulunuyor. Özellikle Tatlısu, Esentepe ve Doğanköy bölgesinde bir kısmı bitmiş bir kısmı bitmek üzere olan binlerce konut bulunuyor.
İnşaat firmaları ise satılmayan konutlar nedeniyle yeni projeler açamıyor.
İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, en büyük tehlikenin de bu yönde olduğuna dikkat çekiyor.
HALKIN SESİ’ne konuşan Gürcafer, söz konusu konutların satılamadığı takdirde inşaat firmalarının yeni projelere başlayamayacağını ve işsizliğin baş göstereceğini vurguladı.
Yerli halkın alım gücünün düştüğüne dikkat çeken Gürcafer, “Bu konutlar yurt dışında yaşayan Kıbrıslı Türklere ya da yabancılara satılabilirdi ancak
doğru ekonomik politika ortaya koyamadık. Pandemiyi fırsata dönüştüremedik.
Kendi ülkesinden kaçmak isteyen ve güvenli liman isteyen yabancılara ulaşamadık” diye konuştu.
Ülkemizde 20 bin “satılmaya hazır” konutun olduğu inşaat sektöründe mali rakamlar tam anlamıyla batışı ortaya koyuyor.
Bunda sektör kredilerinin dövizle oluşu ve pandemi dönemindeki durgunluğun etkin olduğu değerlendiriliyor.
Brüt ve nakdi kredileri, yani borçları 2018 yılında 1 Milyar TL’nin biraz üstünde olan inşaat sektörü pandemi dönemi ile birlikte Mart 2020’de 3 milyar TL’yi, yine pandemi dönemi içerisinde Mayıs 2021’de ise adeta rekor bir zıplayışla 4 buçuk milyar TL’yi aştı.
Buna göre inşaat sektöründe, 3 yılda 2018 yılından bu yana toplam borçlar yüzde 400’lük bir artış gösterdi.
Merkez Bankası verilerine göre İnşaat sektörünün Mayıs 2021 itibariyle brüt kredileri 4 Milyar 870 Milyon TL; nakdi kredileri ise 4 Milyar 553 Milyon TL…
Buna göre söz konusu sektörde bireysel krediler yüzde 23, inşaat kredileri ise yüzde 46’lık artış dikkat çekiyor.
Konut Kredileri ise 2018’de 1 milyar 853 Milyon TL iken, Mayıs 2021’de 2 milyar 195’e yükseldi.  
Kuzey Kıbrıs’ın inşaat sektörü Covid-19 nedeniyle 2020 yılında oldukça sıkıntılı bir süreç geçirirken, bu durum inşaat yapı istatistiklerine de yansıdı.
Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği (KTİMB) tarafından geçtiğimiz günlerde yayımlanan ‘2020 Veri Bankası Kitapçığı’nda yer alan bilgilere göre inşaat yatırımlarının sayısı 2020 yılında %44.71 oranında geriledi.
KTİMB yetkilileri düşüşün Covid-19 etkilerinden kaynaklandığını belirterek, lokomotif sektörün zor bir dönemde olduğuna işaret ediyor.
ANA YATIRIM OLAN KONUTTA %39.3 DÜŞÜŞ
KTİMB 2020 Veri Bankası Kitapçığı’nda yatırımlarda yapı kullanım tercihlerine de yer verildi. Buna göre %93.7 ile konutlar açık ara ilk sırada gelirken, konut yapı yatırımlarında 2019’a kıyasla %39.34 oranında gerileme olduğu hesaplandı. Veriler, 2019’da 9 bin 673 adet olan konut yatırımlarının 6 bin 942’ye gerilediğini gösteriyor.
Müteahhitleri Birliği verilerinde sağlık yapıları yatırımlarında %60 oranında, eğitim yatırımlarında ise %10 oranında artış olduğu görülürken, geriye kalan tüm yapı çeşitlerinde dramatik düşüşler saptandı. Buna göre ticari yapı yatırımlarında %163.91, turizm ve eğlence yapıları yaptırımlarında %55, sanayi yapıları yatırımlarında %2.50, kamu yapı yatırımlarında ise %117.65 oranında gerilme yaşandı.
İLÇELERDE İSKELE GİRNE’Yİ GEÇTİ
2020’de ilçelere göre konut inşaat yatırımlarına bakıldığında İskele bölgesinin önde geldiği görülüyor. Verilere göre inşasına başlanan 6 bin 942 konutun 2,375’i İskele, 1,703’ü Mağusa, 1,456’sı Girne, 1,013’ü Lefkoşa, 318’i Lefke, 77’si de Güzelyurt ilçe sınırları içerisinde bulunuyor. İnşaat sektöründe yaşanan düşüşün 2021’de de sürdüğüne işaret eden Kıbrıs Türk Müteahhitler Birliği yönetimi, hükümetin üzerine düşen görevleri yapmasını istiyor.
KTİMB Başkanı Cafer Gürcafer, 2020 Veri Bankası Kitapçığı’nın önsözünde, ekonominin lokomotif sektörlerinden inşaatta yaşanan olumsuzlukların aşılması için devletin sektöre el atması ve destek çıkması gerektiği üzerinde durdu.
Cafer Gürcafer’in, sektörün ekonomi ve toplum üzerindeki etkilerini anlattığı sözleri şöyle:
“KKTC gibi sınırlı ekonomik alanlara sahip ülkelerde inşaat sektörü sosyo-ekonomik devinimde dinamik bir işlem üstlenmektedir.
Bu nedenledir ki sektöre yönelik belirlenen politika ve stratejiler de ayrıcalıklıdır ve ekonomilere güç katabilmesi adına, her ülkenin yapısına uygun olacak ve ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde özel teşvikler ve uygulanmalarla desteklenmelidir.
Ancak, ne var ki Covid-19 süreci tüm bunların gerçekleşmesine engel olmamakla kalmamış, iflas eden ve işten çıkarmaların arka arkaya gelmesine, işgücü gelirinde önemli kayıpların yaşanmasına neden olmuş, çalışma hayatında çok derin etkilerin oluşmasına yol açmıştır.
Bu bağlamda işletmeler, işçiler ve aileleri üzerinde güçlü güçlü etkisi bulunan krize karşı bazı grupların özel olarak korunmasıyla toplumsal fayda sağlanabilir.
KKTC, Covid-19’un olumsuz etkisini azaltabilmek için içeriği ve bütçesi birbirinden farklı ekonomik paketler oluşturabilmeli, işletmelere ve ihtiyaçlı kesimlere nakdi yardımlar, sübvansiyeler, kredilere ulaşımda kolaylıklar ve vergi adaleti getirebilmelidir. Unutulmamalıdır ki alınacak önlemlerin etkinliği teşvik paketlerini açıklayan ülkemizin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesiyle yakından ilişkilidir.”