Gıda enflasyonundaki artış endişe verici boyuta ulaştı. KKTC İstatistik Kurumu’nun açıkladığı rakamlara göre Haziran 2021 sonu itibarıyla yıllık enflasyon %19.93 oranında saptanırken, yıllık gıda enflasyonu %20.36 oranında hesaplandı.
Veriler, ülkenin genel enflasyon oranı ile gıda ve alkolsüz içecekler ana başlığındaki enflasyonunun aylarca benzer değerlerde gerçekleştiğini gösterirken, özellikle Şubat ayından bu yana gıda enflasyonu lehine açılan makasın, Haziran’da iyice belirginleştiği dikkati çekti.
Standartkıbrısa göre Başbakanlığa bağlı İstatistik Kurumu verilerine göre her evin vazgeçilmezi temel gıda maddelerinden ekmek bir yılda %30.37 oranında, kuzu eti pirzola %24.79 oranında, dana eti kıyma %27.64 oranında, hellim %6.12 oranında, temizlenmiş bütün tavuk %23.49 oranında, süt (uzun ömürlü) %10.75 oranında, su (damacana) %5.26 oranında ve yoğurt %7.13 oranında zamlandı.
Haziran 2021 sonunda; ana harcama gruplarının en önemlisi olan “Gıda ve Alkolsüz İçecek” başlığındaki endeks değeri (TÜFE), bir önceki yılın aynı dönemine göre 41.38 puan arttı.
Haziran 2020’de 203.22 olan endeks değeri Haziran 2021’de 244.6’ya ulaşırken, endeksteki söz konusu yükseliş, bir yıllık sürede gıdada yaşanan fiyat artışlarına işaret ediyor.
Geçtiğimiz ay sonu itibarıyla saptanan yıllık gıda enflasyonu oranı bir önceki yılın gıda enflasyon oranından %102.38 oranında daha yüksek. Haziran 2020’de gıdadaki yıllık enflasyon oranı %10.06 düzeyinde saptanmıştı.
GIDA ENFLASYONU ÖNLEMLERİ İÇİN ÜLKELERİN ALDIĞI KARARLAR
KKTC’deki gıda enflasyonunun genel enflasyondan ayrışmaya başladığı ve daha hızlı arttığı saptanırken, benzer verilerin hem Türkiye’de hem de Dünya’nın birçok ülkesinde ortaya çıktığına işaret ediliyor.
Bu ülkelerden bazıları gıda enflasyonu konusunda tedbirler almaya çalışıyor. İhracatçı ülkeler dış satımlarına ciddi oranda kısıtlama da getirdi.
Rusya: 2019 yılında küresel buğday ihracatının yüzde 18.4’ünü gerçekleştiren Rusya, 15 Şubat-30 Haziran 2021 dönemi için buğday ihracatına kota sınırlaması ve ilave vergi getirdi.
Arjantin: Kuraklığa bağlı rekolte azaldı, soya ve mısır başta olmak üzere üretim düştü. 2020 Aralık sonundan 28 Şubat 2021 tarihine kadar mısır ihracatını durdurdu. Arjantin 2019 yılında küresel mısır ihracatının yüzde 17.1’ini yaptı.
Endonezya, Tayland, Vietnam: Artan küresel gıda fiyatlarından faydalanmak isteyen bu üretici ülkeler ekim desteklerini artırmayı planlıyorlar. Ayrıca özellikle pirinçte yurtiçi talebin karşılanamayacağı bir durum olursa ihracat yasakları uygulayabileceklerini belirttiler. 3 ülke, 2019 yılın da toplam ihracatın yüzde 27.5’ini gerçekleştirdi.
Çin, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri: 2020 yaz aylarından itibaren kendilerini korumaya almak için gıda stoku (özellikle hububat) yaptılar. Ocak 2021 itibariyle Çin, 15 aylık yurtiçi talebi karşılayabilecek buğday stokuna sahip.
Cezayir, Kazakistan, Güney Afrika: Çeşitli gıda ürünlerine ihracat sınırlandırması getirdiler.
Angola ve Türkmenistan: Salgının başından beri sağlamaya başladıkları gıda ithalatı finansman desteğini halen sürdürüyorlar.
