banner913
banner932
banner1012

Co ENZİM Q10


Prof. Dr. Barlas Aytaçoğlu

Prof. Dr. Barlas Aytaçoğlu

Okunma 09 Kasım 2021, 16:43

Değerli okurlar,
Geçen yazımızda gıda takviyelerini tartışmışken bu yazıda önemli bir gıda takviyesi olan CoEnzim Q10 (CoQ10) ile ilgili bilgileri paylaşmak istedim. Bu madde hakkında çok soru alıyorum. "Gençlik sırrı bunda mıdır?" sorusu bilhassa yaşı ilerlemekte olan hanımların daha fazla sordukları bir sorudur. Özellikle ileri yaşlarda önem kazanmaktadır. O nedenle konuyu yine bilimsel kaynaklara dayanarak irdeliyorum.
 
CoEnzim Q10 (CoQ10), yağda çözünen ve biyolojik olarak aktif olan bir kinondur*. Bu madde özellikle hücre içerisinde hücrenin ve dolayısıyla vücudumuzun ihtiyacı olan enerjiyi üreten "mitokondria" denilen bölgede çok yoğun olarak bulunur. Hücre içindeki zarlarda ve hücre zarında protonların fonksiyonlarının düzenlenmesinden hücre zarının yapısının düzenlenmesine kadar pek çok görevi olan bir maddedir. Ancak vücuttaki en önemli görevi mitokondrianın zarlarında ve hücre zarlarında vücudu oksitleyen (yakan) oksijen tür ve türevlerine (oksidanlara) karşı yüksek bir antioksidan vazifesi görmesidir. Bir başka deyişle vücutta meydana gelen kimyasal reaksiyonlar sonucunda ortaya çıkan zararlı yakıcı maddelere karşı önemli bir savunma maddesidir. Proteinlerimiz sentezlenirken bu yakıcı maddelerden korunmak zorundadırlar ki düzgün bir biçimde oluşturulabilsinler. CoQ10 bunu sağlayan önemli maddelerin başında gelir. Bu haliyle diğer önemli antioksidanlar olan C vitamini ve E vitaminlerinin de antioksidan özelliklerinin düzenlenmesinde yararlı roller oynar.
 
CoQ10'un ana kaynağı, bir organizmanın tüm dokularında meydana gelen iç sentezlemedir. CoQ10'un küçük bir kısmı diyet kaynaklarından elde edilir. Bununla birlikte, klinik bir bakış açısından, bazı hastalıkların seyrinde iç üretim eksikliğinin rapor edildiğine dikkat etmek önemlidir. Farklı hastalıklar ve yaşlanmanın bu anlamda CoQ10 ile ilişkili olduğu bilimsel yayınlarda rapor edilmektedir.
 
İnsanlarda CoQ10 üretimi neredeyse tüm organ sistemlerinde farklı miktarlarda olsa da vardır. Akciğerlerde daha az oranda üretilirken kalpteki üretimi çok daha fazla olmaktadır. Bu da ihtiyaca göre üretim miktarlarının organdan organa değiştiğini göstermektedir. CoQ10 bakımından en zengin organlar kalp, böbrekler, karaciğer ve kaslarımızdır**. Hücrelerde ve dokularda bulunan CoQ10 seviyeleri yüksek seviyede düzenlenmkte ve yaşa, ırka, cinsiyete ve beslenme koşullarına bağlı olmaktadır.
 
CoQ10 doğal olarak en çok et, balık ve fındıkta bulunur. Bununla birlikte, bu gıda kaynaklarında bulunan CoQ10 miktarı, vücudunuzdaki CoQ10 seviyelerini önemli ölçüde artırmak için yeterli değildir. Bunun yanısıra CoQ10 biyosentezindeki dikkate değer bir olay, kolesterol biyosenteziyle paylaştığı ortak yoldur. Bu gerçek, hiperkolesterolemi tedavisinde statinlerin kullanımının CoQ10 sentezinde paralel bir azalma ile birlikte gittiğine işaret eder. Demek ki hem bazı ilaçlar hem yaşın ilerlemesi hem de aldığımız gıdalar içerisindeki CoQ10 miktarları vücudumuzun ihtiyacı olan miktarları bize sağlamaktan uzak kalabilir.
 
CoQ10 nelere iyi gelir?
Kalple İlgili Durumlar:
CoQ10'un kalp yetmezliği semptomlarını iyileştirdiği gösterilmiştir. Bulgular karışık olsa da CoQ10 kan basıncını düşürmeye yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar ayrıca, diğer besinlerle birleştirildiğinde, CoQ10'un baypas ve kalp kapakçığı ameliyatları geçiren kişilerde iyileşmeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir.
 
Diyabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
Daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, bazı araştırmalar CoQ10'un diyabetli kişilerde düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) kolesterol (kötü kolesterol) ve toplam kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini ve kalp hastalığı riskini azaltabileceğini öne sürüyor.
 
Statin Kullanımına Bağlı Kas Zayıflığı
Kan yağlarının seviyesini düşürmek için günümüzde statinler denilen ilaçlar yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Bunların komplikasyonlarından bir tanesi de kaslarda zayıflık yapmasıdır. Bazı araştırmalar, CoQ10'un kas zayıflığını ve bazen statin almakla ilişkili ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabileceğini düşündürmektedir***.
 
Migren
Yine bazı araştırmalar migren ile ilgili olumlu sonuçlar bildirmektedir ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
 
Genel Fiziksel Performans
Araştırmalar genel fiziksel performans ile CoQ10 kullanımının doğrudan ilişkili olacağına dair çelişkili sonuçlar vermektedir bu nedenle faydası şüphelidir.
 
CoQ10 diyet takviyeleri kapsüller, çiğnenebilir tabletler, sıvı şuruplar, gofretler ve damar içine zerk edilebilir formlarda mevcuttur. Kişiye özel ihtiyaçları ancak hekiminizle konuşarak karar vermeniz önemlidir ancak ileri yaş, kalp yetmezliği, damar sertliği (ateroskleroz) ve kronik yangı olan hastalıklar (şeker hastalığı gibi) varlığında CoQ10 takviyelerinin kullanılması önerilebilir. Ayrıca CoQ10 bakımından zengin gıdaların da günlük beslenme alışkanlıkları içerisinde tüketilmesi tavsiyesinde bulunulabilir.
 
Güvenlik ve Yan etkiler
Hafif yan etkiler, aşağıdakiler gibi sindirim problemlerini içerebilir:
Üst karın ağrısı
İştah kaybı
Mide bulantısı ve kusma
İshal
 
Diğer olası yan etkiler şunları içerebilir:
Baş ağrısı ve baş dönmesi
Uykusuzluk hastalığı
Tükenmişlik
Cilt kaşıntısı veya döküntüleri
Sinirlilik veya ajitasyon
 
Değerli okurlar görüldüğü gibi CoQ10 genel fiziksel performans artırıcı ve bilhassa gençliğin anahtarı olarak tanıtılsa da bilimsel tabanda incelendiğinde bu tanıtımlar ciddi anlamda desteklenmemektedir ancak gerçekten yaş ve yukarıda söz edildiği gibi durumlarda üretimi azalan CoQ10’un takviye olarak alınması yararlı olabilecektir. Diğer gıda takviyelerinde olduğu gibi bu ürünün de alınması sırasında oluşabilecek yan etkiler de göz önüne alınmalı ve mutlaka doktor kontrolünde tüketilmesi önemle göz önüne alınmalıdır.
 
Sağlıklı günler diliyorum.
 
Panikle daha kötü oluruz, bilgiyle ve uygulamayla güçleniriz.
 
* Francisco Miguel Gutierrez-Mariscal, Antonio Pablo Arenas-de Larriva, Laura Limia-Perez, Juan Luis Romero-Cabrera, Elena Maria Yubero-Serrano, and Jose López-Miranda. Coenzyme Q10 Supplementation for the Reduction of Oxidative Stress: Clinical Implications in the Treatment of Chronic Diseases. Int J Mol Sci. 2020 Nov; 21(21): 7870.
 
** Ernster, L.; Dallner, G. Biochemical, physiological and medical aspects of ubiquinone function. Biochim. Biophys. Acta Mol. Basis Dis. 1995, 1271, 195–204.
 
*** Hua Qu, Ming Guo, Hua Chai, Wen‐ting Wang, Zhu‐ye Gao, and Da‐zhuo Shi. Effects of Coenzyme Q10 on Statin‐Induced Myopathy: An Updated Meta‐Analysis of Randomized Controlled Trials. Journal of the American Heart AssociationVol. 7, No. 19 (https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.118.009835)
 
Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.