44/2008 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarından Korunma ve Denetim Yasası diye bir yasa var.
Pek bişey ifade ettiğini düşünmüyorum açıkçası.
Uzun süreden beridir gittiğimiz her restorantta, kafede, barda sigara rahatlıkla içilebiliyor.
Kanaatim odur ki, Toplumda ve belki de işletmeciler arasında da ilgili yasanın uygulamasına ilişkin veya içeriğine ilişkin çeşitli yanlış anlaşılmalar ya da bilgi kirlilikleri mevcut.
Yasa “kişileri ve gelecek nesilleri tütün ürünlerinin zararlarından, bunların alışkanlıklarını özendirici reklam, tanıtım ve teşvik kampanyalarından koruyucu tertip ve tedbirleri almak ve herkesin temiz hava soluyabilmesinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapmaktır” amacını edinmiş.
Bu yasanın Denetçileri yani uygulamasında çok önemli bir rol üstlenenler Sağlık İşleri ile Görevli Bakanlığın Müfettişleri.
Bakalım yasamız hangi alanlarda sigara içimini yasaklıyor:
Aşağıda belirtilen bina ve yerlerde ve bu bina ve yerlerin tüm kapalı bölümlerinde (yemekhane, kabul ve bekleme salonu, tuvalet, banyo, koridor, merdiven ve asansörleri dahil) tütün ürünlerinin içimi tümüyle yasaktır:
(A) Kamu hizmet binalarının kapalı alanlarında,
(B) Koridorları dahil olmak üzere her türlü eğitim, sağlık, üretim, ticaret, sosyal, kültürel, spor, eğlence ve benzeri amaçlı gerçek veya tüzel kişilere ait olan ve birden çok kişinin girebileceği (ikamete mahsus konutlar hariç) binaların kapalı alanlarında,
(C) Taksi hizmeti verenler dahil olmak üzere karayolu, denizyolu ve havayolu toplu taşıma araçlarında,
(Ç) Okul öncesi eğitim kurumlarının, dershaneler, özel eğitim ve öğretim kurumları dahil olmak üzere ilk ve orta öğrenim kurumlarının, kültür ve sosyal hizmet binalarının kapalı ve açık alanlarında,
(D) Alkollü içki satılsın veya satılmasın lokanta, kafeterya, büfe, kahvehane, pastahane ve benzeri toplu tüketim yerlerinin kapalı alanlarında sigara veya tütün tüketimi YASAKTIR diyor.
Tabi ki nikotin bağımlısı olan insanlarımızı da görmezden gelmiyor yasa.
Bir de kapı açıyor devamında ve diyor ki, 18 yaşından büyüklerin girebileceği
Kumarhane, disko, gece kulübü ve sadece alkollü içki servisi yapılan bar ve birahane gibi alanlarda sigara tüketicileri için özel alanlar oluşturulabilir.
Yukarıdan da görülebileceği üzere yasanın esası kapalı herhangi bir alanda sigara tüketilmesini yasaklamak ve özel olarak adı geçen yerlerde de tüketiciler için alan sağlamaktır.
Yani alkol tüketilen alanlarda veya barlarda sigara içimi serbest bırakılmadığı gibi içilmemesi için de çezalar öngörülmektedir.
Gitmekte olduğumuz mekanların önemli bir kısmında bir saate kadar YASAK ve bir saatten sonra da içimin serbest olduğu, hatta mekan tarafından kül tablası dağıtılmak sureti ile teşvik edildiğini görmekte ve duymaktayız.
Bu, yasanın yanlış bilinmesinden kaynaklanacağı gibi, denetim makamının da buna bir şekilde imkan tanıdığını ( herhangi bir ithamda bulunmaksızın) hissetmekteyiz.
Sadece bu alanda dahi Asgari ücretin onda birinden asgari ücretin bütününe kadar idari para cezası öngören yasanın bir gece uygulanması halinde sanırım KKTC bütçesi ciddi bir gelir elde edecek.
İşin şaka tarafı bir yana, gençlerimizin kötü alışkanlıklardan arınması veya öncesinde önleyebilmek adına birçok konuşma, proje, politika üretmeye çalışıyoruz.
Ancak hezaman olduğu gibi işin denetim kısmına ve uygulama kısmına geldiğimizde ne vatandaş ne de denetim organı yasalara uymayı tercih etmemekte.
Bu basit duyulmuş olsa da kanımca en büyük sorunlarımızdan biri.
Bu arada yasa her birimize de ödev yüklüyor ve diyor ki;
“Tütün ürünü içme eyleminden zarar gören veya etkilenen veya bu işleme tanık olan kişi veya kişiler, içeni uyarmak veya ilgili yerin yetkilisi veya amirini gerekli uyarıyı yapması için göreve davet etme yetkisine sahiptirler. İlgili yerin yetkilisi, doğrudan uyarmasına rağmen tütün ürünü içmeye veya kullanmaya devam eden kişleri, Bakanlığa veya Denetçilere bildirmekle sorumludur.”
Arkadaşlarımızla yüzgöz olmayı, mekana bir daha gitmemeyi göze alır mıyız?
O da Kıbrıs’ın diğer bir gerçeği.
Sağlıklı haftalar dilerim.
