“Küfr ile belki amma zulm ile payidar kalmaz memleket”
Değerli okurlarım 14 Yüzyılda Anadoluda yetişmiş en büyük divan şairi ve hekim olan AHMEDİ nin yazmış olduğu Siyasetname, Arapça “siyaset” ve Farsça “mektup”, risale anlamına gelen “name” kelimelerinden türetilmiş olup devlet yönetimiyle ilgili eser anlamı taşımaktadır. Bu günlerde yaşadığımız ve yaşanması muhtemel hayati konular nedeniyle, hafızalarımızı test etme anlamında değerlendirilmesi gerekir inancıyla bu konuyu irdeleme ihtiyacı hissettim.
Tarihten günümüze kadar, her dönemde, yöneticilerden adil ve merhametli olmaları beklenmiştir. Ancak farklı dönemlerde, farklı yöneticilerin, tebaaya yani halka zulmettiği ya da adil davranmadığı da çoğu kez görülmüştür. yöneticilerin Elbette, bu tarz devlet ya da ömürleri pek de uzun olmamıştır.
Bu bağlamda, komutanlar, ilim adamları veya devlet adamları yöneticilere, iyi bir hükümdarın nasıl olması gerektiği ve devletin nasıl yönetilmesi gerektiği konusunda öğütler vermek amacıyla yazılar yazmış ve bu yazılar siyasetname geleneğini oluşturmuştur.
Siyasetnameler sadece Türk devletleri geleneğinde değil başka devletlerde de kendini göstermektedir.
Nizamü’l-Mülk’ün Siyasetname adlı eseri de bunları amaç edinerek, Melikşah’ın isteği üzerine yazılmıştır. Elli bir fasıldan oluşan eser, Büyük Vezir’in ölümünden sonra Melikşah’ın eline geçmiş ve birçok eser arasından, en önemli ve en iyi olanı olarak seçilmiştir.
Nizamü’l-Mülk, hükümdara öğütler vermekle kalmayıp, aynı zamanda devlet idaresine ilişkin değiştirilmesi gerekenleri de eserinde belirtmiştir.
Geçiş süreci yaşayan bir devlet ve toplumda, Fars geleneklerini ve İslamî ilkeleri devlete empoze etmiştir. Bu dönemde bürokrasi, topluma yabancılaşmıştır. Bu nedenle Büyük Vezir, bu mekanizmanın ıslahına siyasetname eserinde geniş yer vermiş ve çeşitli önerilerde bulunmuştur.
Melikşah, vezirlerinden ülkeyi en iyi şekilde idare etmesi, din ve dünya işlerinde gerekli tedbirlerin alınması, kendi yaşam kurallarını, siyasi ve dini davranışlarını dayandırabileceği bir kitap yazmalarını istemiştir.
Kısacası, Siyasetname bu talebe cevap olarak ortaya çıkmıştır. Nizamü’l-Mülk’ün Siyasetname’sinde eski Hind siyasi düşüncesi ile karışmış İran (Sasani) gelenekleri yatmaktadır.
Yapıtta, sultana sadece öğüt ve tavsiyeler verilmekle kalınmamış, tek başına karar almanın sakıncaları bağlamında ,sisteme önemli katkıda bulunabilecek ciddi tekliflerde getirilmiştir.
Başka bir deyişle, “olması gerekenler” hakkında somut, pratik ve uygulanabilir önlemler önerilmiştir. Ayrıca yapıt, dönemin devlet ve bürokrasi yapısı, yöneten-yönetilen ilişkisini ve muhalif söylemleri de yansımaktadır.
Bu yönüyle, şüphesiz ki yapıtın tarihsel bir değeri bulunmaktadır.
Siyasetname’de hükümdarlara ve kumandanlara yönelik öğütlere yer verilmiştir. İdeal hükümdarın vasıfları, dünya tarihinde adı geçen güçlü sultanların başarılarının sırları ve ülkesini felakete sürükleyen sultanların hatalarının sebepleri gibi konularda örneğin, Aristo, Hipokrat, Sokrat, Platon ve Hızır tarafından döneminin güçlü şahsiyeti İskender’e bilgiler verilmektedir. Ahmedî’nin amacı bu bilginlerin ağzından aktardığı siyasi içerikli nasihatleri dönemin sultanına ulaştırmak ve onu siyaset ilmi konusunda bilgilendirmektir.
Eser bu yönüyle bir siyasetnâme örneği olarak değerlendirilir. Osmanoğullarının tarihi anlatılırken Osmanlı’dan beklenenin dünyaya yeni bir nizam vermek olduğu ifade edilmiştir.
Kuşkusuz…
Sonuç itibarı ile şunları yazmalıyım…– Avrupalı tarihçilerin, “Türklerin hukuku, İslam hukukundan ibarettir” demelerine aslında hepimizin kızgınlığı devam etmelidir.
Çünkü Türkler, 10 asırdan fazladır; İslam dünyasının en değerli unsurlarından biri. Ancak…
İslam'dan önce Türkler; ve Türklerin devlet geleneği/hukuku/Yasa'sı vardı!
Cihan İmparatoru Cengiz Han halkına şu öğüdü vermiştir:
“Cihan hakimiyeti elinizde kalsın istiyorsanız Yasa'dan katiyen ayrılmayın!”
Türk devlet geleneğinin temelinde, ahlak, adalet ve birlik esastır.
İşte…
Türkler, Orta Asya'dan bu devlet anlayışıyla, idari/yönetsel gelenekleriyle Anadolu'ya geldi.
Bu nedenle…
Melikşah'tan Fatih'e… Selçuklu ve Osmanlı, şeri'atı aşan bir hukuk nizamı geliştirdi.
Aradan yüzyıllar geçti…
Bugün…
Türk devlet geleneğini ayaklar altına alan bir referandum sarmalıyla karşı karşıyayız.
Kaderin cilvesine bakın; bunun başını çekenlerden birinin adı, “Devlet!”
MESAJ KUTUSU
Sayın Kemal Dürüst,Nisan ayı başında yapılan bir anket sonucu olduğu söylenmektedir. Anketin çok kapsamlı yapıldığı ve yüzyüze yönteminin uygulandığı bu ankette en dikkat çekici yön mevcut yatırımları en hızlı şekilde gerçekleştirebilen bakanlığın ulaştırma bakanlığı olduğu ortaya çıkmıştır.
Sayın Hakan Dinçyürek, Seçimlere artık bir yıla yakın zaman kaldığına göre siyasete devam edecekseniz sevenleriniz, parti seçimi konusunda gecikmeden karar vermenizi bekleyen mesajlar göndermektedirler.İletmiş olalım.
Sayın Gencay Eroğlu,Gençlik dairesi çalışmaları ,dur ,durak bilmeden devam etmektedir. Herkesin ortak kanaati sizin yönetiminizde dairenin kabuğunu yırttığıdır.
Sayın Ahmet Benli,Bu hafta içerisinde kapsamlı bir basın toplantısı düzenleyeceğiniz söylenmektedir.Gönyeli belediyesinin projelerini açıklama yanında yerel yönetimlerdeki karşılaşılan sorunlarıda gündeme getirmeniz beklenmektedir.
Sayın Kemal Hıfzıoğlu,Demokrat Parti Lefkoşa ilçe başkanlığını devrettikten sonra ,yeni bir hayata yelken açmışsınız.Sağlık ve mutluluk içerisinde bir yaşam tüm insanların olduğu gibi sizinde en doğal hakkınızdır.
Sayın Asil Nadir,Ülkeye yeni yatırımlar yapacağınız söylenmektedir.Özellikle yeni bir Televizyon kanalı yanında ulaştırma sektörüne de gireceğiniz doğrumu?.
Sayın Mehmet Özsezer,Kamu araçları işletmecileri birliği olarak zam talebinde bulundunuz. Eylem kararınızı erteleyerek, bir haftalık sürede olumlu gelişmelerin olacağına inanıyormusunuz?.
Sayın Kenan Akın,Sizinle alakalı o kadar çok mesaj gelmeye başladı ki bende şaşırdım.Mesajların büyük bir bölümü sizden övgü ile bahsederken bazıları ise siyasette sürekli kalıp kalmayacağınızı sorguluyor.
Sayın Musa Bozlar,Ülkenin değerli esnaflarından biri olarak küçük bir rahatsızlık geçirdiğinizi öğrendik.Öncelikle çok geçmiş olsun. Sağlam basmakta fayda var.Zira davullu,zurnalı geceler sizi bekliyor.
Sayın Alihan Pehlivan ,Yeni proğramınız epey ses getirmektedir.Anlaşılan en küçük bir zaman dilimini bile boş geçirmemekte kararlısınız. Hala çok dinamiksiniz anlaşılan.
GÜNÜN FOTOĞRAFI
Güzelyurt un sevilen gençlerinden olan Tahir kardeşoğlu vatani görevini yapmak üzere evinden ayrılmadan, ailesi ve tüm sevdikleri ona askere uğurlama gecesi düzenlemişlerdir.Genç kardeşimize sağlıklı teskereler dilerken değerli ailesini de tebrik ederiz.
