Rapunzel sendromu, insanlarda saç (trikofaji) yeme sonucu ortaya çıkan oldukça nadir bir bağırsak hastalığıdır. Hastalık ismini Grimm Kardeşler'in masalında yer alan uzun saçlı karakter Rapunzel'den almıştır. Rapunzel Sendromu'nun tıptaki karşılığı ise “Trikotilomani'dir.”
Mideden ince bağırsağa veya ötesine uzanan sıra dışı bir bezoar (insan ve hayvanların mide ve barsaklarında bazı madde liflerinin kümeleşip sertleşmesi ile oluşan kitle, mide-barsak sisteminde oluşan taş) şekli Rapunzel sendromu olarak tanımlanmıştır. Bezoarlar, emilmeyen gıda veya liflerin sürekli olarak birikmesiyle boyut olarak artan gastrointestinal kanalda bulunan kütlelerdir. Öte yandan besin olmayan maddeleri yeme alışkınlığı şeklinde tanımlanan pika sendromu da, yine Rapunzel sendromunun sebepleri arasında sayılıyor.
Trikofaji (saç yeme) ve trikotillomani çocuklarda sık görülür. Trikotillomani genellikle adolesan döneminde ortaya çıkmaktadır ve sıklıkla depresif bozukluklar, anksiyete bozuklukları özellikle obsesif kompulsif bozukluk, alkol ve uyuşturucu bağımlılığı gibi ciddi ve kronik psikiyatrik bozukluklara eşlik etmektedir.
RAPUNZEL SENDROMU TEDAVİSİ
Rapunzel sendromlu vakalar nadir olarak görülmektedir. Kesin tanısı endoskopi ile konmaktadır. Vakaların çoğunda cerrahi müdahale ile midede veya bağırsakta biriken saçları almak gerekiyor. Küçük bezoar kitleleri nazogastrik lavaj ve aspirasyon ile çıkarılabilmektedir. Enzimatik tedavi genellikle fitobezoarlar için kullanılmakta trikobezoarlarda etkisiz kalmaktadır. Diğer tedavi teknikleri ise ekstrakorporeal şok dalgaları ile parçalama, NdYAG lazer ile parçalama, endoskopi ile veya laparoskopi ile çıkarılmasıdır. Çok büyük trikobezoarlarda ve Rapunzel Sendromunda önerilen tedavi, median karın insizyonu ile girilerek anterior gastrotomi yoluyla kitlenin çıkartılmasıdır.
Öte yandan Rapunzel sendromuna sahip hastanın ilerleyen dönemlerde tekrar saç yeme davranışını göstermemesi için psikolojik tedavi de görmesi tavsiye ediliyor. Bu durum özellikle daha sonra bu sendromu tekrar geliştirebilen pika veya trikotilomaniye sahip hastalar için geçerli. Ayrıca psikolojik tedavi aşamasına hastaların eşleri veya ebeveynlerinin de katılması önemli. Çünkü bu şekilde yakınları da hastaya karşı nasıl bir yaklaşım içerisinde olmaları gerektiğini öğreniyor.
