banner913
banner932
banner1012

Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi

banner1020

Geçen günlerde yayımlanan 5. Ciltlik Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi,edebiyatımız için önemli bir çalışma. 2000 yıllarda burada yazmaya başladığım yıllarda “Neden Bir Kıbrıs Türk Edebiyatı Antolojimiz Yok” diye bir yazı yazmıştım.

banner974
Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi

banner971

Bu yazımız üzerine o yıllarda çok tanışıklığımız ve dostluğumuz olmadığı için Rahmetli Harid Fedai bana çok ağır bir yazı yazmıştı. Tabii beni tanımadığı ve bilmediği için o yıllarda böylesi bir şeyi kaleme almıştı. Tarihin cilvesi 2004 yılında CTP-DP hükümeti dönemi, Ben, rahmetli Ali Nesim hoca, İsmail Bozkurt, rahmetli  Harif Fedai hoca hep birlikte dönemin Talim Terbiye dairesi Müdürü Hasan Alicik’e giderek, Kıbrıs Türk Edebiyatı dersinin okutulması gerektiğini, bu konuda bir kitap yazabileceğimiz söylemiştik. Olumlu yanıt sonucunda haftada 2-3 defa benim evimde yukardaki çekirdek  ekiple birlikte toplanarak, bu eseri yazmıştık. Bu arada rahmetli Suna Atun ve Bülent Fevzioğlu vb. kişiler büyük katkılar koyarak, kitap Kıbrıs Türk Halkbilimi ve Kıbrıs Türk Edebiyatı olarak 2.cilt halinde okullarda okutulmaya başlandı. Tabii bizim bu hazırladığımız eser kısa bir süre sonra başkalarının baskısı sonucunda bir kenara itilip,unutturulmaya   çalışmıştı. Ben yine o yıl ilke defa Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenlerine Kıbrıs Türk Edebiyatı dersi, hizmetiçi kursu düzenlemiştim. Yıllarca bu ders maalesef Kıbrıs Tarihi gibi büyük bir ilgi ile okutulmamış, orta okullara da konulması gerektiğini söylememize rağmen,daha sonra yıllarda hükümetler bu konuya hiç ilgi göstermemiştir. Böylece Kıbrıs Türk Edebiyatı ileriye değil hep geri gitmiştir, yazarlar okutulmamış, gereken ilgiyi görmemişlerdir. Gelişme gösteren yazarlar, çoğalan eserlere rağmen yazınımız toplum ve eğitimciler tarafından sahiplenmemiş, kitap basımı sayısı günden güne geriye düşmüştür.bu konuda yazacak ve söyleyecek çok şeyler vardır tabii ama esas konumuz geçen günlerde yayımlanan ve birçok akademisyeni ve yazarı bir araya getiren Oğuz Karakartal ve İsmail Bozkurt’u tebrik etmek lazım. Harid Fedai ve Ali Nesim hocanın yattıkları yerde rahat uyumalarını sağladılar. Özlediğimiz gerek bir edebiyat tarihi yayımlayarak edebiyat tarihimize önemli bir damga vurdular. Tabii her eserin eksiği, fazlası olabilir önemli olan, yayımdır. Bu beş ciltçilik eser  bundan sonra yazılacaklara yol gösterici olacaktır. Bu konuda emeği geçen herkesi tebrik ederken Sayın Oğuz Karakartal hocanın şu tümceleriyle yazıyı bitirmek isterim: “Yaklaşık üç yıldır süren, şahsım ve İsmail Bozkurt Beyefendi’nin editörlük ve madde yazarlığıyla, doksana yakın akademisyenin çeşitli madde yazarlıklarını üstlendiği, beş ciltlik “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)”, nihayet basıldı. Kıbrıs Türk kültür, tarih ve edebiyat araştırmaları açısından önemli bir eksikliği gidereceğine inandığımız bu dev eser, T.C. Lefkoşa Büyükelçiliğimizin desteğinde, Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi ve KIBATEK’in işbirliğinde hayat buldu. Bu kollektif-imece eserin hazırlanması sırasında en büyük moral desteğini aldığım, danıştığım ve projeyi birlikte yürüttüğümüz eski kültür bakanımız ve yazar İsmail Bozkurt Bey’e ne kadar teşekkür etsem azdır. Anavatanımız Lefkoşa Büyükelçiliğimizin, böyle bir projeye sahip çıkması ve destekleri ayrı bir şâyân-ı takdirdir.    1571’den bugüne sürekli Türk varlığının bulunduğu Kıbrıs adasında şüphesiz edebi üretim hep dönem söz konusudur. Bu edebi üretimin zenginliği, tespiti ve değerlendirilmesi yolunda nice isimlerin hizmeti geçti. “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)” o isimlerden, merhum Harid Fedai ve Ali Nesim hocalara adanmıştır. Zira bu çalışmanın kararı yıllar önce şahsımın evinde Ali Nesim, İsmail Bozkurt, Harid Fedai ve tarafımca alınmıştı. Onların ömrü, projenin yazılma ve bitiş evrelerine yetmedi. Eminim Kıbrıs Türk kültür ve edebiyatına âşık ruhları, şad olmuştur.    “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)” tarihi, 3600 sayfayı aşan bir yapıt. 400’den fazla Kıbrıs Türk şair ve yazarını, doksana yakın KKTC ve T.C. vatandaşı ve Kıbrıs’la bir şekilde bağlantısı bulunan akademisyen ve araştırmacı, eserleriyle birlikte inceledi. Adadaki konuyla ilgili bütün akademisyenlere telefon yoluyla madde yazımı için çağrıda bulunuldu ve onların büyük çoğunluğu edebiyat tarihi projesi içinde severek yer aldı. Hepsini tekraren teşekkür ederiz.    “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)” ni yazarken karşılaştığımız en büyük sorun, yakın dönem kimi şair ve yazarlarının dahi eserlerine ulaşmadaki sıkıntı oldu. Gerek eski gerek yeni dönemlere ait, Kıbrıs edebiyatçılarının isim ve eserleri üzerine derli toplu bir sözlük ve kataloğun bulunmayışı, bizi iğneyle kuyu kazmak kabilinden zor, zahmetli ama sonuçta onurlu bir çalışmaya sevk etti. Aslında “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)”, Kıbrıs Türk edebiyatçıları ve eserlerinin de bir envanteri oldu.    İsmail Bozkurt’un ifadesiyle “telif hakkının bulunmayışına-yasal eksikliklere, kurumlaşma ve sanatsal yapı yetersizliğine, dış ilişki eksikliğine, kitap yayıncılığının gelişememesine, pazarın küçüklüğüne, ödüllendirme ve özendirmenin zayıflığına ve yazın dergilerinin mevcudiyetinin azlığına” rağmen, bir Kıbrıs Türk edebiyatı oluşmuştur, vardır. İşte bugün hayat bulmuş olan “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)”, çeşitli olumsuzluklara karşılık, mucize gerçekleştirerek eser veren şair ve yazarların, geçmişten günümüze bir geçit törenidir. “Edebiyat tarihi kitapları yalnız büyük şahsiyetlerin üzerinde durmaz”,  görüşünden hareketle ve ayırt edilmeksizin irili-ufaklı, devamlı-aralıklı, edebi veya amatör edebi üretimde bulunan her şair ve yazar eseriyle birlikte bu çalışmanın içine girmiştir. Edebiyat tarihinde izlenen metod ise, Türkiye’nin önde gelen akademisyen ve edebiyat tarihçisi Prof. Dr. İnci Enginün’ün, “Yeni Türk Edebiyatı, Tanzimat’tan Cumhuriyete (1839-1923)” ve “Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı” adlı edebiyat tarihi kitaplarındaki yazım tarzı olmuştur. Bu tarz, edebi türlere ve şair-yazarlarının doğum tarihlerine göre sınıflandırma ile doğrudan yazılmış eserin incelenmesine dayanır.   

Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017) çalışması bize sonuçta şunları göstermiştir:  

1) Başta şiir olmak üzere küçük bir adada birçok türde edebi üretimin varlığı, Kıbrıs Türkleri ve Türkçe için büyük bir şanstır ve bu edebi faaliyetler Kıbrıs Türk kuşaklarını gelecek yüzyıllara taşıyacaktır.   

2) Her türlü özgünleşme çalışmasının yanında Kıbrıs’ta var olan Türkçe edebiyat, Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiye’sinin birikimlerinden hareket eder. 1878-1974 yılları arasında adada doğrudan bağımsız bir Türk yönetiminin bulunmamasına rağmen bu yüz yıllık ayrılık evresi dil, edebiyat ve kültürde ayrılık doğurmamıştır. Ömer Faruk Huyugüzel’in ifadesiyle, Kıbrıs Türk edebiyatı ile Türkiye’deki edebiyat arasında, İngiliz ve Amerikan edebiyatlarına benzer büyük bir fark yoktur. Bununla birlikte Kıbrıs Türk edebiyatı özgünleşme yolunda da önemli mesafeler katetmiştir.   

3) Bu çalışma, bilinmeyen bir takım yeni isimleri gündeme taşırken, tanınan isimlerin bilinmeyen veya bulunamayan bazı eserlerini de gün yüzüne çıkarmıştır. Kimi edebi akım, görüş ve şiir anlayışlarının, bilinen, sunulan veya iddia edilenin tersine daha önce başka Kıbrıs Türk edebiyatçılarınca dile getirildiği veya işlendiği gerçeği de ortaya çıkmıştır. Bu noktada “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)” ezber bozan ve bazı tekelleri de kıran bir çalışma olmuştur. Her türlü şair ve yazarın, siyasi, yöresel, edebi veya başka bir yönüne bakılmaksızın objektif biçimde bir edebiyat tarihinde toplanıp incelenmesi, bilim ahlâkı açısından da önemlidir.    Bir ülkenin edebiyat tarihinin yazımı, yazdırılması ve editörlüğü kolay bir iş değildir. “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)” eleştiriye açık bir çalışmadır. Yapılacak objektif ve gerçekçi değerlendirmeler eserin ilerideki yeni baskıları için yol gösterici olacaktır. İsmail Bozkurt Bey, şahsım, değerli araştırmacılar ve bilim insanlarının katkılarıyla KKTC’de ilk kez yazılabilen “Kıbrıs Türk Edebiyatı Tarihi (1571-2017)”nin yenilerinin kaleme alınması ve mevcut beş cilde yapılacak gözden kaçmış veya yeni şair-yazar eklemeleri, adadaki ve Türkiye’deki akademisyenlerin ve araştırmacı gençlerin bundan sonraki çabasını beklemektedir. Bizler açtığımız ve “destursuz girmediğimiz” bu yolda Kıbrısımız için vazifemizi yaptık.”

banner979
Yorum Ekle
İsim
Yorumunuz onaylanmak üzere yöneticiye iletilmiştir.×
Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.