Uçak kazaları ikiye ayrılır. İniş ve kalkışta (Landing, take off) olan kazalardır. En çok kaza uçağın iniş ve kalkışında meydana gelir.
Uçakta bütün sistemler normal çalışırken ve pilotlar her şeyi kontrol altında tutarken uçak kötü bir şekilde yerle temas eder. Bu kazalara bazen kötü hava şartları, önemsiz arızalar ya da istemeyen olaylar neden olur.
Terörist, uçak kaçırma ve intihar:
* 4 Ocak 1977’de Malezya uçağı kaçırıldı ve havada infilak etti. 100 kişi öldü.
* 31 Ekim 1990’da Mısır hava yolları B-767-300ER JFK Kahire seferini yaparken Atlantik üzerinde ikinci pilotun kumandasında denize dalış yaptı. Ses kayıtlarından ikinci pilotun uçağı kullanarak intihar ettiği anlaşıldı. 217 kişi öldü.
* 1972′den beri ölümle sonuçlanan 6 uçak kaçırma olayı oldu.4
Metal Yorgunluk:
Uçuş saati çok fazla olan uçaklarda metal yorgunluğundan oluşan yırtılma ile uçağın içindeki hava basıncının uçağın bir bölümünü parçalanabiliyor. Bunun sonucunda açılan delikten kemerlerini bağlamamış yolcular kopan koltuklar ve servis arabaları ile beraber dışarıya uçabilmektedir.
Kontrol kabloları veya hidrolik sistemin hasara uğraması
Bazen yırtılma bölgesinde uçak için en hayati önem taşıyan kontrol kabloları veya hidrolik sistemi hasara uğrayabilir. İşte en büyük tehlike bu olup yangın çıkmasına veya uçağın kontrolsüz kalmasına sebep oluyor.
* 28 Nisan 1988’de Aloha Airlines B-737 uçuş esnasında üst kabin tavanı patlayarak yırtıldı ve uçtu. Bütün yolcular kemer taktığından yalnız servis yapan bir hostes denize uçtu. Uçak üstü açık olarak normal bir şekilde indi.
* 12 Agustos 1985’te Japon hava yolları B-747SR 23 000 feet de gövdenin arka tarafı patlamayla yırtıldı ve uçağın 4 hidrolik sistemini de devre dışı bıraktı. Uçagı 4 motorun güçlerini değiştirerek yönlendirmeye çalışan uçuş ekibi başarılı olamadı. Dünyada bugüne kadar olan uçaklı en ölümcül kazasıdır. 520 kişi öldü.
Uçak motorunun infilak etmesi
Bunun neticesi oluşan yangın veya gövde parçalanması:
* 12 Ekim 2001′de Amerikan havayolları A-300 New York’da motoru patladı ve düştü. Uçağın kuyruğunun ve diğer parçalarının uçak gövdesinin düştüğü yerden daha evvel düşmesi uçağın motor patlamasıyla beraber parçalandığına işaret ediyor.8
Uçak basınç sisteminde arıza veya pilot tarafından devreye konulmaması neticesinde pilotların bayılması:
* Bunun neticesi uçak otomatik pilot kontrolünde yakıtı bitene kadar normal bir şekilde uçar, yakıt bitince düşer.
* 11 Eylül’den sonra bu duruma düşen uçaklar o ülkenin hava kuvvetleri tarafından devamlı takip edilir. Rotası büyük bir şehri tehdit ediyorsa düşürülür.
* 14 Agustos 2005’te Kıbrıs Helios hava yolları B-737-300, basınç sisteminin devreye konulmaması nedeniyle oksijensiz kalan pilotlar bayıldı. Uçak Yunan F-16’ları tarafından Atina yakınlarında dağlara çarpana kadar takip edildi. 121 kişi öldü.10
Yakıt tankının infilak etmesi:
* 11 Eylül 1990’da Filipin hava yolları B-737-300 kalkışa giderken yakıt tankı infilak etti. 103 kişi öldü.
* 17 Haziran 1996’da TWA B-747 yakıt tankı 13 000 feet de infilak etti. 230 kişi öldü.11
Aniden oluşan uçuş kontrol kumanda arızası:
Bunlar genellikle mühendislik ve imalat hatasıdır. Çok nadir arıza verirler. Genellikle başka bir arızanın neticesi oluşurlar. (Motor parçalanması, gövde patlaması gibi)
* 3 Mart 1991’de United B-737 200 dümeni kontrol eden hidrolik mekanizma pilotun verdiği kumandaya ters hareket verdi. Kontrolsüz kalan uçak düştü. 25 kişi öldü.
* 8 Eylül 1994’de US Air B-737-300 aynı arıza oldu. 132 kişi öldü. Her iki kazanında imalat hatası sebebiyle olduğu anlaşıldı. (Rudder power Pack)
Uçaktaki kapı veya kapakların doğru kapatılıp kilitlenmemesi veya bunları kapatıp kilitleyen mekanizmada arıza veya imalat hatası olması kaza nedenleri arasındadır.
* 3 ocak 1974’te THY DC-10 Paris Londra uçağı mühendislik hatası olan arka kargo kapısının açılmasıyla yolcu kabini çöktü. Açılan boşluktan bazı yolcular kopan koltuklarıyla dışarı uçtu. Kontrol kabloları hasar gören uçak 346 yolcusuyla düştü.
* 24 Şubat 1989’da United B-747 Honolulu Sidney ucağı alt on kargo kapısı koptu ve uçtu. Uçak can kaybı olmadan Hawai’ye geri döndü.
* 8 Mayıs 2003’de Kongo’da IL-76 arka kargo kapağı 33 000 feetde açıldı. 140 yolcusu havaya uçtu.
Yangın:
Uçuş ekibini en çaresiz bırakan en tehlikeli ve çok sık olan bir kaza tipidir. Genellikle elektrik arızasından çıkar.
* 9 Şubat 1998’de Swiss Air MD-11 New York Geneva seferi sırasında Atlantik üzerinde ön kabin tavanında yangın başladı. Yeni takılan video sisteminin kablolarının elektrik yükünü taşımadığı tespit edildi. Ayrıca o güne kadar uçaklarda kullanılan izolasyon malzemelerinin yangınları hızlandırdığı ve daha toksik hale getirdiği anlaşıldı. Uçak Kanada’ya acil dönüş yapmaya çalışırken 229 kişiyle Atlantik’e gömüldü.
Yıldırım çarpması:
Bu genellikle alçak irtifalarda ve fırtınalı havalarda olur.
* 9 Mayıs 1997’da İran Hava Kuvvetleri’ne ait B-747 Madrit’e iniş yaparken düşen yıldırım sol yakıt tankında yangın çıkardı. Sol kanat parçalandı. Uçak 17 yolcusuyla düştü.
