KKTC'de de iki yıl görev yapan emekli Albay Mehmet Balyemez, "İngiliz Yönetimi Döneminde Kıbrıs Türklerinin Siyasi Örgütlenmeleri (1923-1960)" başlıkı tez yazdı. KKTC'nin Türkiye'de kendisini fahri temsilcisi olarak kabul eden Balyemez, tez çalışmalarını yaklaşık 4 yılda tamamladı. Bu sürenin iki yılını ise KKTC'de geçirdi.
Kıbrıs ile ilgili tez yazmasının önemine dikkat çeken Balyemez," Kıbrıs konusu ne yazık ki Türkiye’de tam olarak bilinmiyor. Türk kamuoyu, konu ile ilgili çalışma yapanlar veya özel ilgi duyanlar haricinde Kıbrıs ve KKTC konusunda çok bilgili değil" diyor.
Emekli Albay Balyemez, Milliyet Kıbrıs'ın sorularını yanıtladı. "Kıbrıs konusunda basmakalıp ve popülist söylemlerden kaçınmak gerektiğine" dikkat çeken Balyemez, "Bilimin tüm amacı doğruları bulmaktır. Bunun için doğruları aramak gerekir" dedi. Balyemez sorularımıza şöyle yanıt verdi;
TARİHTEKİ EKSİKLİK
Akademik geçmişinizle ilgili bilgi verir misiniz?
"Sarıkamış/Kars’ta görevli idim. Atatürk başta olmak üzere Cumhuriyet Tarihi’ni tüm ayrıntıları ile bilmek istiyordum. Türkiye’deki tarih öğretiminin yeterli olmadığını ve bu eksikliği ancak kendi yapacağım çalışmalarla giderileceğini düşünüyordum. Elbette ki bilimsel bir ortamda ve master düzeyinde olmasını istiyordum. Bu düşünce beni motive etti ve Erzurum’daki Atarük Üniversitesi Atatürk İlke ve İnkılâpları Enstitüsü’ne 2003 yılında müracaat ettim. Yapılan sınavları kazandım ve master öğretimime başladım. Buradaki öğretimim 4 yıl sürdü. 'AB- Türkiye İlişkilerinde Almanya’da Türk Derneklerinin Etkileri' konulu tez ile yüksek lisans eğitimimi 2007 yılında tamamladım. Daha sonra Sarıkamış’taki görev süresi tamamlandığı için Ankara’ya tayin oldum. Ankara’daki görevin yoğunluğundan dolayı akademik öğretimime 5 yıl ara verdikten sonra 2012 yılında Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü’nde doktora öğretimime başladım. Doktora öğretimimi 2017 yılında “İngiliz Yönetimi Döneminde Kıbrıs Türk Siyasi Örgütlenmeleri” konulu tezle birlikte tamamladım."
'KIBRIS TAM BİLİNMİYOR'
Sizi Kıbrıs konusunda tez çalışması yapmaya iten sebep neydi?
"Kıbrıs konusu ne yazık ki Türkiye’de tam olarak bilinmiyor. Türk
kamuoyu, konu ile ilgili çalışma yapanlar veya özel ilgi duyanlar haricinde Kıbrıs ve KKTC konusunda çok bilgili değil. Özellikle Kıbrıs tarihinin geçmişi ile ilgili detaylar nerede ise hiç bilinmiyor. Türkiye kamuoyu daha çok Kıbrıs’taki 1950 sonrası gelişmeler konusunda ilgili ancak o da çok sınırlı düzeyde. Bu eksikliği en başta kendimde hissettim ve 2000’li yılların başından itibaren Kıbrıs konusunda kendimi geliştirmeye çalıştım. Ancak bu kişisel çabalarım yetersiz kaldı. Bu çabaların akademik düzeyde şekillendirilmesine ihtiyaç olduğunu hissettim. Bu fırsatı doktora öğretimim sırasında yakaladım. Doktora derslerini tamamladıktan sonra 2013 yılında KKTC’ye görevlendirildim ve tez konusu hakkında ayrıntılı araştırma yapma şansını yakaladım."
AYRINTILI BİR TARAMA
Tez çalışmasının özgün bir konu olduğunu düşünüyor musunuz?
"Tez çalışması yapmadan önce hem Türkiye’de hem de KKTC’de ayrıntılı biblografya taraması yaptım. Bu tarama sırasında Türkiye’de ve KKTC’de konu ile ilgili ayrıntılı, bütüncül ve arşiv belgelerine dayalı bir çalışma yapılmadığını tespit ettim. Yakın çağ tarihi açısından bir boşluk olduğunu ve bunun da bu tez çalışması ile giderilebileceğini değerlendirdim. Konu ile ilgili araştırma yaparken hem Türkiye’deki Devlet Arşivleri Müdürlüğü’ndeki hem de KKTC’deki MAAD’de çok sayıda arşiv belgesine ulaştım. Bu arşiv belgelerinden birçoğu ilk kez bir bilimsel çalışmada kullanıldı. Örneğin tezde ele aldığım Kıbrıs Türk direniş örgütlenmeleri ile ilgili kısımda “Yıldırım ve Kara Şahin” adlı örgütler hakkındaki bilgiler İngiliz arşiv belgelerine dayalı olarak ve ilk kez bu tezde bahsedilmiştir. Bununla birlikte bu çalışmada sadece Kıbrıs Türklerinin siyasi örgütlenmeleri ele alınmamıştır. Elbette ana konu Kıbrıs Türklerinin siyasi örgütlenme faaliyetleri idi. Ancak bu siyasi örgütlenmelere etki eden faktörler de tezde tüm yönleriyle tartışılmıştır. Bu kapsamda olmak üzere İngiltere’nin Kıbrıs’taki yönetimi geçici olarak ele geçirdiği 1878 yılından Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ilan edildiği 1960 yılına kadar ki olan dönemde; İngiltere ve Türkiye’nin Kıbrıs Politikaları ile Rumların Enosis faaliyetleri tüm ayrıntıları ile ele alınmış, konuya geniş bir açıdan yaklaşılmıştır."
'KKTC SEVDALISIYIM'
Bundan sonra nasıl bir yol haritası izlemeyi düşünüyorsunuz?
"Öncelikle şu hususu belirtmeliyim ki, gerek KKTC’de görev yaptığım dönemde tanıdığım çok değerli dost ve arkadaşlarım sayesinde gerekse yoğun tez çalışmasının etkisi sonucu artık bir KKTC sevdalısıyım. Bundan sonraki dönemde bu sevdamın bir sonucu olarak bir temsilci olarak Türkiye’de KKTC hakkında bilgilendirme, bilinçlendirme çalışmaları yapmayı düşünüyorum. Bu kapsamdaki çalışmalarıma başladım. Gerek sosyal medyada gerekse bazı bilimsel platformlarda KKTC ve Kıbrıs hakkındaki denemeler yazıyorum, Kıbrıs ve KKTC ile ilgili önemli günlerde Türk kamuoyunun dikkatini çekecek paylaşımlar yapıyorum. Şu ana kadar Kıbrıs ile ilgili bir makalem hakemli dergide yayınlandı, bir bildirimde Kasım ayında Giresun Üniversitesi’nde yapılacak II Uluslararası Demokrasi Sempozyumunda sunulacaktır."
'POPÜLİST YAKLAŞIMLAR'
Son olarak neler söylemek istersiniz?
"Kıbrıs konusunda basmakalıp ve popülist söylemlerden kaçınmak gerekir. Bilimin tüm amacı doğruları bulmaktır. Bunun için doğruları aramak gerekir. Bilim insanları kamuoyunu mutlu edecek söylemlerden kaçınmalı doğruları bulmaya çalışmalıdırlar. Kıbrıs konusunun bu açıdan oldukça ihmal edildiğini düşünüyorum. Amacım şablon söylemlerden farklı olarak bilimsel tekniklerle ve çok yönü araştırmalar sonucunda eriştiğim gerçekleri tarafsız ve cesurca söyleyebilmektir. Tez çalışması ile sahip olduğum bilgi birikimini KKTC’deki akademik ortamlarda da paylaşmak istiyorum. Bununla birlikte davet edildiğim takdirde konferans, sempozyum vb. akademik çalışmalara da katılmak isterim."
TEŞEKKÜR BORCU
Tez süresince size yardımcı olanlar oldu mu?
"Öncelikle o kadar çok kişinin desteğini gördüm ki, ismini zikretmeyi unuttuklarımdan şimdiden beni bağışlamalarını isteyeceğim. En başata tez konusunda beni yönlendiren Sayın Naim Pınar, Milli Arşiv ve Araştırma Dairesi eski Müdürü Sayın Gökhan Şengör ve arşiv görevlileri, Necati Özkan Vakfı Başkanı Sayın Ahmet Necati Özkan, Dr. Fazıl Küçük Müzesi ve Vakfı Müdürü Sayın Altay Sayıl’ın desteklerini burada anmak boynumun borcudur."
