Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi tarafından düzenlenen “Hibe Programlarının KKTC Ekonomisine Etki Analizi” konulu bilgilendirme toplantısı dün Lefkoşa Golden Tulip Hotel’de gerçekleştirildi.
2011-16 döneminde hibe programlarınca desteklenerek gerçekleşen yatırımların toplamı 87,9 milyon TL olurken, 39,7 milyon TL’si sanayi, 25,3 milyon TL’si tarım ve 22,9 milyon TL’si turizm sektörlerinde ortaya çıktı.
Toplantının açılış konuşmalarını ise Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Derya Kanbay, Cumhuriyet Meclisi Başkanı Teberrüken Uluçay ile Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali yaptı.
Etki analizi sonuçlarını değerlendiren Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Kanbay, 2011-16 yılları arasında hayata geçirilen hibe projeleri ile firmaların üretim kapasiteleri ve çeşitlerinin geliştiğini ve ekonomi için çok önemli yeni istihdam sağlandığını, üretim artışına rağmen enerji tasarrufu sağlandığını, çevresel atıkların azaldığını, sürdürülebilir kalkınma için azımsanmayacak bir katkı sağlandığını ifade etti.
Çalışma, Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi katkıları ve KOBİGEM koordinatörlüğünde üç bakanlık tarafından yürütülen 2011-16 hibe programlarının yarattığı etkileri analiz ederek sonuçlarının ortaya koymayı amaçlıyor.
2011-16 döneminde hibe programlarınca desteklenerek gerçekleşen yatırımların toplamı 87,9 milyon TL olurken, 39,7 milyon TL’si sanayi, 25,3 milyon TL’si tarım ve 22,9 milyon TL’si turizm sektörlerinde ortaya çıktı.
Bu yatırımların yarısı olan 44 milyon TL Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilirken diğer yarısında yatırımcının öz sermayesi kullanıldı.
KOBİGEM’e başvurusu yapılan 674 projeden 281 proje desteklenmeye hak kazanırken, desteklenecek projeler, Çukurova Kalkınma Ajansı bağımsız değerlendiricilerinin teknik yardım ve gözetimi ile belirleniyor.
Projelerin kazanma oranı yüzde 42 olurken, 281 projenin 254 tanesi başarıyla tamamlandı, projelerin tamamlanma oranı yüzde 91 olarak açıklandı.
Uygulanan programların KKTC ekonomisi üzerindeki mikro etkileri 10 başlık altında incelendi.
Çalışmanın bulgularını destekleyen makro düzeydeki sektörel büyümelere bakıldığı zaman özellikle sektörel katma değer artışın oranlarında medyana gelen yıllık gelişimin dikkat çektiği kaydedildi.
Bu doğrultuda 2000-2010 yıllarında sanayi sektöründe yaratılan katma değer artışı yıllık ortalama yüzde 1,6 iken hibe imkanlarının olduğu 2011-2015 yıllarında bu oranın yıllık yüzde 7,7 olarak gerçekleştiği görüldü.
Bu oranın aynı zaman aralığında turizm sektöründe yüzde 4,7’den, yüzde 10,7’ye, tarım sektöründe ise yüzde 3,4’ten yüzde 6,4’e yükseldiği belirtildi.
Toplantının açılış konuşmasını yapan Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçisi Derya Kanbay, 2010 sonrasında KKTC aktarılan kaynağın bütçe açığına katkıdan altyapı ve reel sektöre kaydırılmaya başlandığını söyledi.
Kanbay, 2011 yılından itibaren her yıl Türkiye Cumhuriyeti Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi finansmanı, Çukurova Kalkınma Ajansı teknik desteği ve KOBİGEM Koordinatörlüğünde ilgili bakanlıkların gözetiminde tarım, turizm ve sanayi sektörlerinde kısmi hibe destek programları yürütüldüğünü ve bunun devam edeceğini söyledi.
Etki analizi sonuçlarını değerlendiren Kanbay, 2011-16 yılları arasında hayata geçirilen hibe projeleri ile firmaların üretim kapasitelerinin, çeşitlerinin geliştiğini ve ekonomi için çok önemli yeni istihdam sağlandığını, üretim artışına rağmen enerjide tasarruf gerçekleştiğini, çevresel atıkların azaldığını, sürdürülebilir kalkınma için azımsanmayacak bir katkı yapıldığını ifade etti.
Konuşmasında hibe almaya hak kazanan bazı projelere de yer veren Kanbay, örnek olarak 2017 Hibe Turizm Programı’nda dördü Lefkoşa Suriçi, üçü Gazimağusa Kaleiçi olmak üzere 7 projenin hibe almaya hak kazandığını söyleyerek, KKTC ekonomisinin güçlendirilmesi amacıyla kısmı hibe programı yanı sıra faiz destekli kredi programlarının da finansmanının sağladıklarını kaydetti.
Kanbay, genç girişimcilerin, yeni iş fikirlerinin desteklenmesi amacıyla 2016’dan itibaren KKTC Girişimcilik Projesi’nin hayata geçirildiğini, genç ve kadın girişimcileri destekleyen istihdam dostu projelerin hayata geçirilmesi, kalkınmada öncelikli bölgelerdeki küçük işletmelerin desteklenmesi ve bireylere hitap edecek projelerin geliştirilmesi amacıyla KKTC makamları ile eşgüdüm içinde çalışmaların devam ettiğini belirtti.
