İktisatbank Hazine Bölümü Grup Müdürü Emre Değirmencioğlu'nun Türkiye ve dünya para ve borsa piyasası ile ilgili değerlendirmesi şöyle:
Cumhuriyet Bayramı nedeniyle kapalı konumda olan Türk mali piyasalarına yönelik Pazartesi günü artan yabancı ilgisi dün de korunmaya devam ediyor
- USD/TRY kuru, bu bağlamda dün en düşük 5,46’lı seviyelere varan bir düşüş kaydetti. Bu seviye neredeyse son 3 ayın en düşük seviyesi olarak ön plana çıkıyor
- Pek çok kişi, elbette Ağustos ayında yaşanan kur şoku ardından oldukça karamsar bir tablo çizerken, bizler, TCMB’den beklediğimiz agresif faiz adımı, OVP/YEP’de ayakları daha sağlam yere basan bir program ve akabinde ABD-AB ile ilişkileri tamir edecek bir politika ekseninde Papaz Brunson’un serbest bırakılması ile 5,70 seviyesinin ilk etapta test edebileceğini düşünüyorduk
- Dün özellikle, kurun 5,46’lı seviyelere kadar gerilemesi, barometresi döviz kuru olan Türk insanına adeta moral oldu
- Temel olarak ekonomide ya da finansal ortamda iyileşmeden henüz söz etmek çok zor. Özellikle inşaat sektöründen konkordato açıklamaları peş peşe gelirken, ekonominin lokomotifi olan ipotekli konut satışlar ve otomobil satışlarında geçen senenin aynı dönemine göre ciddi küçülme olduğunu görüyoruz. Basit bir yaklaşımla geçen sene 100 satan otomobil satıcı bu sene Eylül’de 28 satıyor. Bu bağlamda, ekonomiye yönelik güven endeksleri de neredeyse küresel krizi yılı olan 2009 senesine geri döndü (beklentiler olumlu değil)
- Haliyle, ekonomik aktivitede yaşanan daralmaya ait sayılar ve pek çok grafik ekonominin tam olarak iyi gitmediğine işaret etse de, mali piyasalarda bir nebze de olsun farklı bir eğilim görüyoruz
- Yabancı yatırımcıların yılsonu pozisyon dengeleme işlemleri bu harekette belirleyici rol oluyor. Uzun bir süredir karamsar bir görünüm çizen Türk mali piyasalarına yönelik son günlerde gelen “TL al tavsiyesi” yönünde yabancı raporların etkili olduğunu söyleyebiliriz. Kur ve faiz cephesinde düşüşler görülürken, BIST100 ana endeksinin ise iyimser havaya (reel sektör) eşlik edemediğini not etmek gerekiyor
- Tahvil cephesinin göreceli olarak sunduğu yüksek faiz, dalga boyu oturan Türk mali piyasalarında yabancı ilgisi ile karşılanırken, borsa cephesinin ise olumlu havaya eşlik edememesi düşündürücü. Kur ve faiz ile hisse senedi piyasaları arsında yaşanan ayrışmanın uzun soluklu olamayacağını düşünüyoruz
- Temel faktörlerden yola çıkarsak, kur cephesinde düşüş ivmesinin aynı süratte devam etmesini beklemiyoruz. Lakin, teknik manada TL’de düşüş için az bir alan daha olduğunu düşünmeye devam ediyoruz. Mevcut 5,40’lı seviyeler, döviz alma ihtiyacı içinde olan yatırımcılar tarafından kollanabilir (bakınız grafik)
- Biraz da yurtdışı cepheye bakarsak… Avrupa’yı bir arada tutan en güçlü siyasi karakterlerden bir olan Almanya Başbakanı Merkel, son dönemdeki eyalet seçimlerinde yaşanan hayal kırıklığı nedeniyle siyaset hayatını noktalama kararı aldı. Merkel görev süresi sona erince bir daha aday olmayacağını açıkladı
- Ortak para birimi EUR, dolar karşısında 1,13 seviyesine yaklaşarak son 2,5 ayın dibini test etti. EUR ile ilgili görüşlerimiz çok uzun bir zamandır olumsuz cephede. ABD-AB arasından faiz makası temel argümanımız olmaya devam ediyor
- Merkel gibi güçlü bir karakterden yoksun Avrupa’nın işinin, Almanya’da siyasi iklimin değişmesi ile biraz daha zor bir hal alacağının düşünüyoruz. Özellikle, İtalya bütçe sorunları ve İngiltere’nin birlikten boşanma süreci, pazarlık anlamında Avrupa’nın elini zayıflatabilir
- Brezilya’da ise aşırı sağcı Bolsonaro seçimleri kazandığını görüyoruz. Son dönmelerde aşırı sağa yönelik dünyada var olan eğilimin de sosyolojik olarak incelenmesi gerekiyor
- Bugüne döndüğümüzde Asya piyasalarında endekslerin hakim rengi yeşil olmakla birlikte, ay sonu olması nedeniyle fiyat hareketi her iki yöne de volatilite sergileyebilir
- İçerde TCMB enflasyon raporu, ekonomi güven endeksi, turizm gelirleri; dışarda is AB TÜFE enflasyonu ve ABD özel sektör istihdam raporu takip edilecek
USD/TRY
Hatırlanacağı üzere, USD/TRY kurunda psikolojik 5 seviyesinin aşılması ardından, dolar 9 gün içinde 7’lere kadar çıkmış, Türkiye’nin adı sıkla krizler ile boğuşan Arjantin ile birlikte anılmaya başlamıştı. Ekonomik anlamda, tasarruf oranları çok düşük, yatırım ve tüketim cephesinde ise bonkör davranan Türkiye ekonomisi, katma değer üretemeyen ekonomik modeli ile inşaat odaklı bir yapı içerisinde küresel ekonomide var olan bol para döneminin nimetlerinden faydalanarak, 2013 yılının ortasına kadar iyimser bir görünüm arz etti. Lakin, ithal bağımlı yapısı ve ihracat için ithalat yapmakta olan modeli, düşük tasarrufları, devamlı cari açık vermesi nedeniyle, yurtdışında yükselen faiz ortamında son yıllarda en çok darbe olan ekonomilerin içinde ilk sıralarda adı yer aldı. Üstüne üstlük, bir de dış diplomasi anlamda ilişkilerde sorunlar başlayınca, görünmez el olan piyasa kur üzerinden gerekli ayarlamayı yaptı. İçerde ise enflasyon sorununu görmezden gelerek, ekonominin genel teamüllerine sırt çevirince, kaçınılmaz bir şekilde son haftalarda 180 derece pek çok alanda manevra yapmak zorunda kaldık.
Bu bağlamda, TCMB agresif bir şekilde faizleri artırdı, devamlı büyüme inadından vaz geçerek daha ayakları yere basar bir program ortaya koyduk ve nihayetinde yurtdışı ile ilişkileri de daha ılımlı bir patikaya yöneldi.
Bunların bir yansıması olarak, USD/TRY kuru dün 5,46 seviyelerine kadar gerileme kaydederek neredeyse son 3 ayın en düşük seviyesini test etti. Teknik manada, kurun bir miktar daha aşağıda yeri olduğunu düşünmekle birlikle, temel manada sorunların masada kalmaya devam etmesinden mütevellit, kurda yaşanan düşüş eğilimli seyrin aynı ivme ile devam etmeyebileceğini düşünüyoruz. Aşağıda 5,30 – 5,35 seviyelerine kadar bir boşluk görülse de, ekonominin ihracatçı yapısı nedeniyle, kur açısında optimal seviye olarak gelinen seviyelerin yararlı seviyeler olacağını düşünüyoruz.
TL’de yaşanan mevcut hareket bizler “düşen bıçak tutulmaz” sözünü hatırlatmakla birlikte, devamının kalıcı olmayacağı kanaatindeyiz. Bu nedenle de döviz açık pozisyonlarının hedge edilmesi için gelinen seviyelerin fırsat olarak kullanılabileceğini düşünüyoruz (güç göstergeleri de aşırı alım bölgesine geçti).
