HALKIN SESİ-Özel
Korona virüsüyle birlikte ülkede hayat tamamen durdu. Her şeyin başı sağlık ama diğer yandan ekonomik çöküş kapıda.
Market, eczane ve benzin istasyonları haricindeki tüm sektörler, bir haftadır kapılarına kilit vurmuş durumda. Lokanta, cafe, otel, kuaför, kuyumcu ve sanayi işletmeleri derken onlarca sektör günlerdir iş yapmıyor. İşverenler de çalışanlar da eve kapanmış durumda.
Lokomotif sektörler eğitim ve turizm başta olmak üzere birçok sektör, iflas riski ile karşı karşıya.
Otellerde ve restoranlarda çalışan yaklaşık 10 bin kişi ‘zorunlu ve ödeneksiz izne’ gönderildi. Ülkede on binlerce kişi şu an işsiz durumda.
Özel sektörde çalışanlar bu ay nasıl maaş alacaklarını bilmiyor. İşverenlerin kaybı da telafisi mümkün olmayacak boyutlara ulaşıyor. İş yapmayan kuruluşların sigorta, vergi ve ihtiyat sandığı yatırımını yapması çok zor görülüyor.
Çaresiz ve endişeli bir bekleyişte olan özel sektör, hükümetin bir an önce ekonomi için radikal kararlar almasını bekliyor ama bu konudaki çalışmalar henüz tamamlanmış değil.
Hakeza devlet çalışanlarının da durumu belirsiz. Hükümet yetkilileri “Maliyenin kasasında ne varsa paylaşacağız” demekle yetiniyor.
Ev sahibi olmayanlar bu ay maaş almadan ev kiralarını nasıl ödeyeceklerini, dükkanı kirada olan işletmeler de hiç kazanç sağlamadan kira ücretini nasıl bulacağını bilmiyor. Herkes bu konuda kara kara düşünüyor.
Kapalı işletmeler ve çalışanları için sağlanan borç faizi ve taksit kolaylığının diğer vatandaşlar için de sağlanıp sağlanmayacağı bilinmiyor.
Sürekli evde kalan vatandaşların elektrik kullanımı da artmış durumda. Elektrikte indirim yapılıp yapılmayacağı netlik kazanmadı.
Çek takas işlemlerinin nasıl çözümleneceği de muamma.
Kafalardaki bu soruların yanıtını bilen yok. Hem çalışanların hem işverenlerin bu bilinmezlik içerisinde psikolojileri de bozulmuş durumda.
Güney Kıbrıs ve Türkiye ise bu konuda hiç vakit kaybetmeden önlemler paketini hazırladı. Buna göre Güney’de çalışanların ve bütün işletmelerin desteklenmesi için 700 milyon Euro’luk önlemler paketi onaylandı.
Turizmin desteklenmesi için de 11 milyon Euro’luk ek ödenek verilmesi kararlaştırıldı.
Güney’de borç taksitleri 9 ay donduruldu, birçok alanda vergiler düşürüldü, ipotekli mallara el konulması ertelendi.
Elektrik fiyatlarında ise iki ay boyunca yüzde 10 indirime gidildi. Koronavirüsüyle ilgili gelişmelere bağlı olarak iki aylık sürenin uzatılması olasılığı bulunuyor.
Ayrıca küçük ve orta ölçekli işletmeler için likiditenin güçlendirilmesine yönelik yeni bir paket hazırlanıyor.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarından Moody’s, Rum hükümetinin, korona virüsünün ekonomiye olan olumsuz etkilerinin hafifletilmesi için aldığı önlemleri olumlu buldu.
Ülkeler de virüs krizinin ekonomik bedeli için ardı ardına önlem paketi açıklıyor. Keza, Türkiye likidite sıkıntısı yaşayacak şirketler için 50 milyar TL fon ayırdı.
ABD işlerden ödenekli izinlerin artması, işsizlik sigortalarının geliştirilmesi ve virüs testlerinin uygun fiyatlarda yapılması amacı ile 8,3 milyar dolarlık acil önlem fonu ayırdı. Trump Yönetimi, Coronavirüsün etkilerinin ağustos ayına kadar sürmesini beklediğini ve oluşacak ekonomik hasar için 850 milyar dolar teşvik planı istediğini açıkladı.
Avustralya 11,4 milyar Dolar, Rusya 4,1 milyar Dolar, Norveç 9,8 milyar Dolar, İsveç 31 milyar Dolar ve Malezya 232,4 milyon Dolarlık fonu önlem paketi olarak kurulacağını açıkladılar. Almanya ise virüse karşı devlet destekli 550 milyar Euro kredi vereceğini, gerektiği takdirde ise bu miktarı artıracağını açıkladı.
KKTC’nin ise krizin ekonomik faturasının nasıl ödeyeceği bilinmiyor.
KKTC’nin kriz sonrası oluşacak hasar için fon kaynağı bulunmuyor.
Zor durumda olan şirketlerin ve çalışanların zararlarının nasıl karşılanacağı bir muamma olarak görünüyor.
Ülkede herkes ekonomi konusunda hükümetin bir an önce radikal kararlar almasını bekliyor.
